Euversjtruiming in Miedde-Europa (2021)
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
.jpg)
De euversjtruiminge in juli 2021 treffe groate deile van Miedde- en Noardwes-Europa. Zie zin 't gevolg van zjwaore regeval en woorte veroerzaak door e liègedrökgebeed dat dagelank op zien plaats bleef. Revere en baeksjkes sjtruimde euver en riechde boetegewoon väöl sja aan in deile van de Eifel, 't Rienland, de Ardenne en 't Heuvelland. In 't Heuvelland woort veural 't sjtedje Valkeberg hel getroffe door de watereuverlas. Op 't Belsj en in Duutsjland vele doaje.
Oarzake
Saer 12 juli zörg e occlusiefront bove 't weste van Duutsjland veur aanhoutende regeval.[1] De loch róndum 't liègedrökgebeed woort constant veurzin van verdampingsvoch oet Centraal-Europa en dat veel oeteindelek weer nao ónder es rege. In e groat gebeed van Sakse bies Noordoas-Frankriek en Luxemburg bies Limburg veel 100 bies 200 mililiter rege in sjlechs drie daag tied. In de buurt van Haerle en Voelender veel 86 bies 98 liter per veerkante meter in 24 oer tied.[1] Doordat baeke en revere al dat water neet in eine kièr kóste aafveure, goof 't op väöl plekke euversjtruiminge. 't KNMI goof um dees rae code oranje en road aaf veur de provincie Limburg.[1][2][3]
Volges klimaatweitesjappersj geuf 't e verband tösje de euversjtruiminge en de opwerming van de aerd. Doordat de loch wermer ies, hèlt zie miè voch vas, woadoor de kans op zjwaore regeval en euversjtruiminge toenump.[4]
Satelliet- en radarbeelde van 8 bies 15 juli
't Sjtruimgebeed van de Maas en de Rien op 16 juli 2021
...en op 18 juli 2021
Sja en sjlachoffersj
.jpg)
Nederland
Boete Limburg haet 't noadweer gein neumeswaerdige sja aangeriech. In Noord-Braobant raakde hie en dao 'ne diek verzjwak en woorte noaddieke aangelag aan de Maas.[5] Bie Hattem brook de diek tösje de Iessel en 't Apeldoorns Kanaal.[6]
Nederlands Limburg
Veural 't zude van de provincie waor hel getroffe. Zjwaore regeval op 13 en 14 juli veroarzaakde euversjtruiminge en watereuverlas in deile van de Oastelike Miensjtreek en 't Heuvelland.[7] Op 14 juli waor e gedeilte van de A76 bie Zumpelveld óndergeloupe.[8] D'n anderen daag is ouch de A2 bie Meersje in bei riechtinge aafgesjlote gewaore[9] en sjtónge deile van de A79 bie Haerle ónder water.[10] Wiejer goof 't sja aan 't sjpoor tösje Èèsjde en Luuk.[11]
Dezelfden daag woorte deile van 't sjtedje Valkeberg geëvacueerd door 't leger umdat de Geul euversjtruimde, sjtraote en hoezer ónderlepe en luuj zónger sjtroum kaome te ziette.[12][13] De watereuverlas had veural sja aangeriech in 't centrum. Ónder ander e museum en 'n kèrk sjtónge ónder water.[14] Volges Daan Prevoo, börgemeister van Valkeberg, haet de gemeinte zo'n 400 mieljoan euro sja geleje en kinne 700 gezinne neet truuk nao hoes.[15] Ouch sjtoont 't water in de Maas zoa hoag dat de Mesjtreechse wieke Heugem en Randwiek en versjèllende dörper aan de reveer woorte geëvacueerd.[16] Daen daag woorte ouch evacuaties aangekondig in Remung en de gemeinte Ech-Zöstere[17] en brook de diek van 't Julianakanaal bie 't Voelwames, wat väöl sja had veroarzaak aan de hoezer van de inweunersj van Bung en Gäöl.[18] In Venlo woort 't VieCuri-krankehoes geëvacueerd en aan 't begin van d'n aovend woorte deile van de sjtad en de umliegkende dörpkes óntruump.[19] De inweunersj van 't dörpke Wel in de kop van Noord-Limburg woorte op 16 juli ouch opgerope tot evacuatie. De watereuverlas in dees contreie bleef oeteindelek beperk.[20]
Duutsjland
Groate deile van Midde- en Zuud-Duutsjland waore hel getroffe door heftige regeval en watereuverlas. Meistal bleef de sja beperk tot óndergeloupe keldersj of aafgezatte waeg. In totaal zint miè es 170 doaje te betreure. Wiedoet de meiste sjlachoffersj vele in de distrikte Euskirchen (NRW) en Ahrweiler (RPF).
Noordrien-Wesfale
Miedde juli zörgde de hevige regeval veur watereuverlas in versjèllende gemeintes in 't weste van dizzen deilsjtaot. De watereuverlas concentreerde ziech veural in 't zude en zuudweste, dus in de umgaeving van Kölle en Bonn en deile van de Eifel. Zoa veel in Kölle-Stammheim binne 24 oer miè es 150 liter neersjlaag per veerkante meter. Hel getroffe waor 't dörp Blessem in de gemeinte Erftstadt. Dao trooj de Erf, 'n ziereveer van de Rien, boete häör oeversj, waodoor mièrder hoezer door de krach van 't water insjtortde.[21] In Kirchheim, get ten zude van de sjtad Euskirchen, móste doezende beweunersj geëvacueerd were, umdat 'ne sjtuwdam dreigde door te breke. Dat is oeteindelek neet gebeurd,[22] meh in Kreis Euskirchen had 't noadweer väöl sja en sjlachoffersj veroerzaak. Zoa woorte in Bad Münstereifel talloze historische vakwerkhoezer verwoes.[23]
Neet allein in Euskirchen en umgaeving goof 't euverlas. Ouch in ander Kreise maakde 't hoagwater sjlachoffersj. Zoa vele in Jellekerke twiè doaje in 'nen óndergeloupe kelder.[24] Wiejer móste doezende luuj hun hoezer verlaote. Dat gebeurde bieveurbeeld op 16 juli in Ophaove,[25] neet wied van Wasseberg. Op 20 juli woorte hónderde luuj in 't Bergsje Leichlingen geëvacueerd.[26]
In de regio róndum Bonn, Hagen en Wuppertal woort 't treinverkièr sjtilgelag. Sommige waeg waore óndergeloupe. Veural op de A1 en A61 leide de watereuverlas tot groat óngemaak.
In Noordrien-Wesfale zin 47 luuj gesjtorve es gevolg van de heftige euversjtruiminge.
Rienland-Palts
In Rienland-Palts concentreerde zich de euverlas in 't distrik Ahrweiler, get ten zude van Bonn. Dao veel op sommige plekke 147 liter rege en woorte dörpkes langs 't reveerke de Ahr verras door 't hoagwater.[27] Allein al in 't dörp Schuld sjtortde zes hoezer in[28] en dao kaome dan ouch teentalle luuj um 't laeve. Ouch 't toeristische wiensjtedje Altenahr waor boetegewoon hel getroffe. In de sjtad Sinzig verdronke twelf beweunersj van e tehoes veur zjwaor gehandicapte.[28] Ouch hie haet 't water väöl sja aangeriech aan de infrastructuur. Zeve brögke van de sjpaorlien Remagen-Adenau (Ahrtalbahn) waore ingesjtort. Waeg waore neet miè begaonbaar en dat bemeujlekde de hölpverlièning in dit gebeed.
De distrikte Bitburg-Prüm, Vulkaneifel en Trier-Saarburg woorte oetgerope tot rampgebeed. De reveerkes en baeksjkes in de Südeifel bereikde rónd 15 juli hun hoagste sjtand.[29] In Kordel, get ten noorde van Trier, woort e bejaardehoes óntruump.[30]
In Rienland-Palts zin 141 doaje te betreure. Miè es 700 luuj raakde gewónd, doezende luuj zin daakloos en nog zeve luuj were vermis.[31]
't Belsj
Op 't Belsj waor veural de provincie Luuk hel getroffe door 't noadweer van 14 en 15 juli. Op 24 juli woorte deile van de provincies Name en Waals-Brabant getroffe door heftige regeval.[32]
De regemetersj van de Service Publique de Wallonie - Mobilité et Infrastructures (SPW MI) registreerde de volgende neersjlaagwieväölhede euver 'n periode van 48 oer: Jalhay 271,5 mm (271,5 liter per veerkante meter), in Spa 217,1 mm, Neu-Hattlich 189,0 mm en Mont Rigi kórtbie Weismes 192,4 mm. Dat zint oetzónderlek groate wieväölhede neersjlaag.[33] Hièl hel getroffe waor 't sjtruimgebeed van de Vesder mit de plaatse Verviers, Pepinster en Chaudfontaine. Dao vele rilletief väöl sjlachoffersj en woorte väöl hoezer besjadig. Waeg waore neet miè begaonbaar en väöl luuj móste dagelank op hölp wachte.[34]
In deile van Wallonië woort 't treinverkièr sjtilgelag. E gedeilte van 't sjpoor tösje Èèsjde en Luuk waor eweggesjpeuld.[11]
Op 't Belsj haet 't hoagwater 41 miensjelaeves geëis en veur zoawied bekind were nog twiè luuj vermis.[35]
