Лепчански јазик
Лепчанскиот, или роншки (лепчанско: 
; Róng ríng), е синотибетски јазик, дел од подгрупата на хималајски јазици. Јазикот го зборуваат Лепчаните во Сиким и во делови од Непал и Бутан.
| Лепчански јазик | ||
|---|---|---|
| ||
| Застапен во | Сиким, Индија; делови од Непал и Бутан | |
| Говорници | 30,000 (2007)[1] 53,000 (2007)[2] | |
| Јазично семејство | синотибетско
| |
| Писмо | лепчанско писмо | |
| Статус | ||
| Службен во | Сиким | |
| Јазични кодови | ||
| ISO 639-3 | lep | |
Население
Лепчанскиот се зборува од малцинското население Лепчани во Сиким, Индија. Покрај Сиким, јазикот се зборува и во Западен Бенгал и во делови од Непал и Бутан. Таму каде се зборува, јазикот се смета за староседелски и се зборувал пред навлегувањето на тибетските јазици. Лепчаните се делат на четири заедници: Ренџонгму (Сиким), Тамсангму (Калимпонг, Куресонг и Мирик,), Лами (Лам, Непак) и Прому (Бутан). Лепчаните во Индија сè поголеми од тие во Непал и Бутан.[1][3] Се проценува дека има околу 53.000 Лепчани,[2] но всушност реалната бројка на Лепчани во Индија може да е близу 30,000.[1]
Класификација
Тешко е да се класифицира лепчанскиот јазик, но Ван Дрим (2001) предлага дека јазикот е сроден со махарирантските јазици, подгрупа на хималајските јазици.[4] Од другата страна пак, SIL International го класифицира јазикот во групата на хималајски јазици како член на тибетско-канаурските јазици, но забележува и алтернативна класификација со наганските јазици.[2] Јазикот покажува лексичко влијание од различни поголеми јазици.
Особености
Лепчанскиот не е тонски јазик, иако има фонетски акцент кој може да биде означен со лепчанско писмо.[1]:37 Поголем број од лексичкиот фонд на јазикот е составен од едносложни зборови.[3]
Писмо
Јазикот се пишува со лепчанско писмо. Писмото е абугида и потекнува од тибетското писмо. Раните лепчански текстови се пишувале вертикално, по принципот на кинескиот правопис.[5] Пред создавањето на лепчанското писмо, јазикот се пишувал со тибетско писмо.[3]
Фонологија
Согласки
| лабијални | дентални | алвеоларни | ретрофлексни | палатални | веларни | глотални | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| носни | m /m/ | n /n/ | ɲ /ny/ | ŋ /ng/ | ||||
| експозивни | безвучни | p /p/ | t /t/ | ʈ /tr/ | c /c/ | k /k/ | ʔ /ʔ/ | |
| призвучни | pʰ /ph/ | tʰ /th/ | ʈʰ /thr/ | cʰ /ch/ | kʰ /kh/ | |||
| звучни | b /b/ | d /d/ | ɖ /dr/ | ɡ /g/ | ||||
| африкати | безвучни | ts /ts/ | ||||||
| призвучни | tsʰ /tsh/ | |||||||
| фрикати | безвучни | f /f/ | s /s/, ʃ /sh/ | |||||
| звучни | v /v/ | z~dz /z/, ʒ /j/ | ||||||
| апроксимантни | w /w/ | l /l/ | j /y/ | h /h/ | ||||
| вевни | r /r/ | |||||||
Самогласки
| предни | централни | задни | |
|---|---|---|---|
| затворени | i /i/, /í/ | ɯ /u/ | u /ú/ |
| полузатворено | o /o/ | ||
| полуотворени | e~ɛ /e/ | ǝ /a/, /â/ | ɔ /ó/ |
| отворени | a /á/ |
Наводи
Литература
- Plaisier, Heleen (2010-11-13). „Information on Lepcha Language and Culture“. Архивирано од изворникот на 2013-05-15. Посетено на 2011-04-16.
- Mainwaring, George Byres (1876). A grammar of the Rong (Lepcha) language: as it exists in the Dorjeling and Sikim hills. Daya Publishing House.[мртва врска]
