Масакр во Сребреница

Масакрот во Сребреница, познат и како Геноцидот во Сребреница бил извршен во периодот од 11. до 23 јули 1995. година во текот на војната во БиХ од страна на војската на босанските Срби, и се состоел од убиство на над 8.000 босански муслимани, претежно мажи, во и околу Сребреница, БиХ.^[6][7] Покрај војската на босанските Срби, предводена од генерал Ратко Младиќ, во масакрот учествувале и паравоени единици од Србија познати како шкорпии, кои работеле под контрола на Министерството за внатрешни работи на Србија до 1991.^[8][9][10]

Падот на Сребреница и Жепа
Дел од Граѓанската војна во БиХ
Датум 11 јули – 23 јули 1995 Место Источна Босна Исход НАТО-во бомбардирање на Република Српска
Завојувани страни
Република Српска 10. диверзиски одред	Босна и Херцеговина Холандија
Команданти и водачи
Ратко Младиќ Радислав Крстиќ Милорад Пелемиш[1] Дражен Ердемовиќ	Насер Ориќ Авдо Палиќ Тон Карреманс
Жртви и загуби
300[2]-500[3] убиени и ранени	2000 убиени[4] , 35632 (+10000[се бара извор]) бегалци (Сребреница,Жепа→Тузла,Кладањ), 800 бегалци (→Србија)[5] 750[3] i 1500 пленени (Сребреница и Жепа)

Обединетите нации ја имале прогласено Сребреница за „безбедна зона“ под своја заштита, и поради тоа многу бегалци и раселени од други региони во БиХ исто така се наоѓале во Сребреница. Безбедната зона ја надгледувале 400 вооружени холандски мировници.^[11]

И покрај присуството на мировните сили на ОН (познати како УНПРОФОР), како и уверувањето на нивниот заповедник, генералот Моријон, дека Сребреница ќе биде заштитена,^[12] Војската на Република Српска и паравоените единици непречено навлегле во Сребреница на 11 јули 1995., ги раздвоиле мажите од жените, и ги однеле мажите во заробеништво надвор од градот. Потоа, во период од 12 дена, заробениците биле систематски убивани и закопувани во неозначени гробници во регионот, во групи од по неколку десетици, до неколку стотици луѓе. Најголем број биле убиени во местото Поточари, каде што денес се наоѓа и меморијалниот центар. На жените кои останале во Сребреница, околу 25.000, им било дозволено да се евакуираат од градот, после што градот и околината останале под српска власт.

Повеќето убиени биле мажи на возраст од 18-60 години, но помеѓу жртвите имало и деца под 15 години, старци и жени, па дури и бебиња.^[13][14][15]

Масакрот во Сребреница е најголемо масовно убиство во Европа по Втората светска војна.^[16] Во 2004. година, Меѓународниот суд за воени злосторства во поранешна Југославија (МСПЈ) едногласно пресудил дека масакрот во Сребреница бил геноцид.^[17]

Во 2007. Меѓународниот суд на правдата пресудил дека „Србија ја прекршила обврската да го спречи геноцидот“ и дека Србија мора да соработува со меѓународниот суд во изведувањето на одговорните пред лицето на правдата.^[18] Неколку лица барани од (МСПЈ) и понатаму се во бегство, и се претпоставува дека се кријат во БиХ или во Србија.^[19]

Прелиминарниот список на исчезнати или загинати во Сребреница составен од федералната комисија на БиХ содржел 8.372 имиња^[20], од кои околку 500 биле под 18 години,^[21] и вклучувал неколку десетици жени и девојки. До јули 2009, 6.186 жртви биле идентификувани преку ДНК-анализа, а 3.125 се погребани во меморијалниот центар.^[22] До 1 мај 2009. се откриени 6.006 тела.^[23] Сепак, никој со сигурност не го знае конечниот број на убиени, бидејќи таква евиденција не постоела, а убиените се закопувани во групни неозначени гробници ширум регионот. Последната масовна гробница досега (јули 2009.) е откриена во мај 2009.^[24] Во септември 2016 година, Европскиот суд за човекови права едногласно ја отфрлил тужбата на група Бошњаци кои барале кривична одговорност за тројца припадници на холандската војска, како и за холандските власти, со обвинение дека ја попречувале истрагата за тројцата војници.^[25]