Сикимски јазик
Сикимскиот, познат и како бутијански, дранџонгке (тибетски: འབྲས་ལྗོངས་སྐད་, Вајли: 'bras-ljongs-skad), дензонгпеке, е тибетски јазик кој е дел од поголемото јазично семејство на синотибетски јазици. Јазикот се зборува од Бутијанците во Сиким, Индија. Матичниот назив за јазикот е дранџонгке, а Сиким го нарекуваат Дензонг (тибетски: འབྲས་ལྗོངས་, Вајли: 'bras-ljongs; 'долина на оризот').[1]
| Сикимски јазик | ||
|---|---|---|
| дрнџоншки јазик Lhokä | ||
| Застапен во | Сиким, Непал, Бутан | |
| Народ | Бутијанци | |
| Говорници | 70,300 (2001) | |
| Јазично семејство | синотибетско
| |
| Писмо | тибетско писмо | |
| Статус | ||
| Службен во | Сиким | |
| Јазични кодови | ||
| ISO 639-3 | sip | |
Писмо
Сикимскиот јазик се пишува со тибетско писмо. Ова писмо е наследено од класичниот тибетски јазик. Сепак, важно е да се напомене дека фонологијата на сикимскиот се разликува од таа на класичниот тибетски јазик. Според SIL, 68% Бутијанците се писмени во однос на тибетското писмо, според податоците за 2001.[1][2][3]
Сродност со останати јазици
Сикимците може да разберат до одреден степен говорен ѕонгка и лексичката сличност меѓу јазиците е 65%. За споредба, Тибетски јазикстандардниот тибетски е 42% сличен на лексичко поле со сикимскиот. Сикимскиот бил под одредено влијание од јолмованскиот и таманшкиот јазик.[1][2] Поради вековните контакти со Тибеќаните и Непалците, Сикимците користат и непалски и тибетски јазик.[1]
Фонологија
Согласки
Во прилог следува сикимската фонологија според Илниеми (2005) и Ва Дрим (1992).[3]
| лабијални | дентални алвеоларни | ретрофлексни | Алвеопалатални/ палатални | веларни | глотални | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| носни | безвучни | n̥ ན /n/ | ŋ̥ ང /ng/ | ||||
| звучни | m མ /m/ | n ན /n/ | n~ŋ ཉ /ny/ | ŋ ང /ng/ | |||
| експлозивни | безвучни unaspirated | p པ /p/ | t ཏ /t/ | ʈ ཏྲ /tr/ | k ཀ /k/ | ʔ འ /ʔ/ | |
| безвучни пригласни | pʰ ཕ /ph/ | tʰ ཐ /th/ | ʈʰ ཐྲ /thr/ | kʰ ཁ /kh/ | |||
| звучни | b བ /b/ | d ད /d/ | ɖ དྲ /dr/ | ɡ ག /g/ | |||
| обезвучени | p̀ʱ བ /p'/ | t̀ʱ ད /t'/ | ʈ̀ʱ དྲ /tr'/ | k̀ʱ ག /k'/ | |||
| африкати | безвучни unaspirated | ts ཙ /ts/ | tɕ ཅ /c/ | ||||
| безвучни пригласни | tsʰ ཚ /tsh/ | tɕʰ ཆ /ch/ | |||||
| звучни | dz ཛ /dz/ | dʑ ཇ /j/ | |||||
| обезвучени | tɕ̀ʱ ཇ /c'/ | ||||||
| фрикативни | безвучни | s ས /s/ | ɕ ཤ /sh/ | h ཧ /h/ | |||
| звучни | z ཟ /z/ | ʑ ཞ /zh/ | |||||
| ликвидни | безвучни | l̥ ལ /l/ | r̥ ར /r/ | ||||
| звучни | l ལ /l/ | r~ɹ~ɾ ར /r/ | |||||
| апроксимантни | w ཝ /w/ | j ཡ /y/ | w ཝ /w/ | ||||
Самогласки
Самогласките во сикимскиот се:[3]
| предни | средни | задни | ||
|---|---|---|---|---|
| незаоблени | заоблени | незаоблени | заоблени | |
| затворени | i ི /i/ | y ུ /u/ | u ུ /u/ | |
| средни | e ེ /e/ | ø ོ /o/ | o ོ /o/ | |
| отворени | ɛ ེ /e/ | ɐ /a/ | ||
Поврзано
Наводи
Литература
- van Driem, George (1992). The grammar of Dzongkha. Dzongkha Development Commission, Government of Bhutan.[мртва врска]