Сицилиски јазик

Денес јазикот го говорат највеќето жители на Сицилија, како и иселеништвото низ светот, особено во САД, Канада, Австралија и Аргентина. ВО последните две до три децении, голем број на сицилијанци се преселиле во индустриските подрачја во северна Италија и остатокот од Европската Унија, особено во Германија.

Сицилискиот нема службен статус никаде, па дури ни во Сицилија и нема установа што го регулира. Најблиску до надлежност за јазикот е Центарот за сицилиски филолошки и лингвистички изучувања (Centro di studi filologici e linguistici siciliani) во Палермо, кој го истражува јазикот и објавува лингвистички дела уште од неговото основање во 1951 г.^[1]

Автономниот регионален парламент на Сицилија има донесено законски уредби за изучување на сицилискиот јазик во сите училишта, но реализацијата досега е мошне бавна (Cipolla, 2004).

Јазикот официјално се признава во општинските статути на сицилиските градови како Калтаџироне^[2] и Грамикеле,^[3] каде се прогласува „неотуѓивата историска и културна вредност на сицилискиот јазик“. Предвидена е и заштита и промовирање на јазикот согласно Европската повелба за регионални и малцински јазици (ECRML), но италијанскиот парламент досега не го има потврдено предлог-законот.^[4]

Во разните сицилиски заедници во САД и Канада (особено во Монтреал), јазикот е зачуван и се изучува во семејството и преку културни и фолкорни друштва и црковни организации, а постојат и друштвени групи на интернет.^[5][6][7]

Името на јазикот доаѓа од најголемиот древен староседелски народ на Сицилија наречен Сикули, кој живеел на островот пред доаѓањето на Грците во VIII век п.н.е..

Како и другите јазици, сицилискиот има свои дијалекти, што припаѓаат на следниве наречја (Gordon и Bonner 2001):

• западно - во Палермо, Трапани, среднозападно Агриџенто)
• централно - во средниот дел на Сицилија, што опфаќа извесни делови од покраините Калтанисета, Месина, Ена, Палермо и Агриџенто)
• југоисточно - во покраината Рагуза и соседното подрачје од покраината Сиракуза)
• енско (Ennese) - во покраината Ена
• источно - во подрачјето на Катанија (втор град по големина на Сицилија) и соседното подрачје од покраината Сиракуза)
• месинско (во покраината Месина)
• липарско или еолско - на Липарските (Еолски) Острови)
• пантелериско (на островот Пантелерија)
• јужно- и среднокалабриско (Calabrese) - јужниот и среден дел на Калабрија, вклучувајќи ги покраините Реџо Калабрија, Вибо Валентија, Катанѕаро иа најголемиот дел од Кротоне)
• јужноапулско (Pugliese или Salentino) - полуостровскиот дел на Апулија)
• чилентско (Cilentano) - во подрачјето на Чиленто во Кампанија)

• Сицилија
• Сицилиско-арапски јазик

• www.languagesiciliana.org^{[мртва врска]} Неважечки јазичен код.
• www.languagesiciliana.it^{[мртва врска]} (италијански)
• Arba Sicula - непрофитна организација посветена на зачувувањето на сицилискиот јазик (англиски)
• Сицилиски јазик - „Етнолог“ (англиски)