ဘီတယ်ဂျူးစ်
05h 55m 10.3053s, +07° 24′ 25.426″
ဘီတယ်ဂျူးစ် (/ˈbiːtəldʒuːz/, /ˈbɛtəldʒuːz/, /ˈbiːtəldʒɜːrz/[၁] သို့မဟုတ် /ˈbiːtəldʒuːs/)[၂] သည် ညဘက်ကောင်းကင်ယံတွင် နဝမမြောက် အတောက်ပဆုံးကြယ်၊ အိုင်ရိုင်ယွန် ကြယ်စုတန်းတွင် ဒုတိယအတောက်ပဆုံး ကြယ်တစ်စင်း ဖြစ်သည်။ ကြယ်၏နာမည်သည် အာရပ်ဘာသာစကား إبط الجوزاء Ibt al-Jauzā' သို့မဟုတ် يد الجوزاء Yad al-Jauzā' မှ ဆင်းသက်လာခြင်းဖြစ်ပြီး အိုင်ရိုင်ယွန်၏လက် ဟု ဆိုလိုသည်။
| စောင့်ကြည့်ဒေတာ Epoch J2000.0 Equinox J2000.0 | |
|---|---|
| ကြယ်စုတန်း | အိုရိုင်ယွန် |
| အသံထွက် | /ˈbiːtəldʒuːz/, /ˈbɛtəldʒuːz/[၁] သို့မဟုတ် /ˈbiːtəldʒuːs/[၂] |
| ညာဘက် နိမ့်ဆင်းမှု | 05° 55′ 10.3053″[၃] |
| တိမ်းစောင်းမှု | +07° 24′ 25.426″[၃] |
| ဂုဏ်သတ္တိ | |
| စတီလာ ပြောင်းလဲမှု | ဧရာမ ဆူပါကြယ်ဘီလူး |
| စတီလာ အမျိုးအစား | M2Iab[၃] |
| ပကတိ အရွယ်အစား (V) | ၀.၄၂ (0.2 to 1.2)[၃][၄] |
| ပကတိ အရွယ်အစား (J) | -2.99 ± 0.10[၃] |
| U−B အရောင်ညွန်းကိန်း | 2.06[၅] |
| B−V အရောင်ညွန်းကိန်း | ၁.၈၅[၅] |
| မတည်မြဲသောကြယ် | SR c (semi-regular)[၃] |
| နက္ခတ္တဗေဒ | |
| ဗဟိုခွာအား အလျင် (Rv) | +21.91[၃] km/s |
| သင့်လျော် ရွေ့လျားမှု (μ) | RA: 24.95 ± 0.08[၆] mas/yr Dec.: 9.56 ± 0.15[၇] mas/yr |
| ပြောင်းလဲ တည်နေရာ (π) | 5.07 ± 1.10[၇] mas |
| အကွာအဝေး | 643 ± 146[၇] ly (197 ± 45[၇] pc) |
| ပကတိ အရွယ်အစား (MV) | −5.85[၇] |
| အသေးစိတ် | |
| ဒြပ်ထု | 7.7–20[၈] M☉ |
| အချင်းဝက် | 950–1200[၈] R☉ |
| တောက်ပမှု | 90000–150000[၈][၉] L☉ |
| မျက်နှာပြင် ဒြပ်ဆွဲအား(log g) | -0.5[၁၀] cgs |
| သက်ရောက်သည့် အပူချိန် | 3140–3641[၈][၆][၁၁] K |
| သတ္တုကြွယ်ဝမှု | 0.05 Fe/H[၁၂] |
| စတီလာ လှည့်ပတ်မှု | 5 km/s[၁၁] |
| စတီလာ သက်တမ်း | ~7.3×10၆[၁၃] years |
| ကြယ် စာရင်း | |
Betelgeuse, α Ori, 58 Ori, HR 2061, BD+7°1055, HD 39801, FK5 224, HIP 27989, SAO 113271, GC 7451, CCDM J05552+0724AP, AAVSO 0549+07 | |
| ရည်ညွန်း ဒေတာ | |
| SIMBAD | data |
ကြယ်အား ဆူပါ ဧရာမကြယ်နီအမျိုးအစား စာရင်းသွင်းထားပြီး မိမိတို့ လေ့လာရသည့် အတောက်ပဆုံး၊ အကြီးမားဆုံးသောကြယ်များထဲမှ တစ်ခုအပါအဝင်ဖြစ်သည်။ အကယ်၍ ဘီတယ်ဂျူးစ်သည် နေစကြဝဠာ၏ အလယ်တွင်တည်ရှိပါက ယင်း၏မျက်နှာပြင်သည် ဂျူပီတာဂြိုဟ်ပတ်လမ်းကြောင်းနှင့်ယင်း၏ အလွန်ထိတိုင် ထိုးထွက်ကာ ဗီးနပ်စ်၊ မာကျူရီ၊ ကမ္ဘာနှင့် အင်္ဂါဂြိုဟ်တို့အား မီးလောင်တိုက်သွင်းထားပြီးသား ဖြစ်နေပေလိမ့်မည်။ ထုထည်၏ ခန့်မှန်းချက်မှာ နေထက် အဆပေါင်း ၅ မှ ၃၀ ဆအထိ ရှိသည်။ ကမ္ဘာမြေမှ အလင်းနှစ်ပေါင်း ၆၄၀ ဟု ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် ခန့်မှန်းထားသည်။ ဘီတယ်ဂျူးစ်သည် နှစ်ပေါင်း ၁ဝ မီလီယံအောက်သာ သက်တမ်းရှိသေးသည်။ သို့သော် ယင်း၏ အင်မတန်ကြီးမားသော ထုထည်ကြောင့် နောင်နှစ်ပေါင်း တစ်သိန်းကြာသော် Type II ဆူပါနိုဗာအဖြစ် ပေါက်ကွဲနိုင်ဖွယ်ရှိသည်ဟု မျော်မှန်းထားသည်။ ၂၀၁၃ ခုနှစ် ဟာရှယ် အာကာသ လေ့လာရေးမှပြသသည်မှာ ကြယ်၏ လေများသည် ပတ်ဝန်းကျင်မှ ကြားခံနယ်မြေအား လောင်ကျွမ်းစေသည်ဟု ဆိုသည်။[၁၄]
၂၀၁၉ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလမှ စတင်၍ ဘီတယ်ဂျူးစ်သည် သိသိသာသာ မှေးမိန်ခဲ့သည်။ ၂၀၂၀ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလလယ်တွင် ယင်း၏ တောက်ပမှုမှာ ကျဆင်းလာခဲ့ပြီး ဧပြီ ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ပုံမှန်တောက်ပမှုအဆင့်သို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိခဲ့သည်။ အနီအောက်ရောင်ခြည်ဖြင့် လေလာချက်များတွင် ဘီတယ်ဂျူးစ်၏ မှေးမိန်ခြင်းဖြစ်စဉ်သည် ကြယ်၏ ပေါက်ကွဲမှုထက် ကြယ်အနီးရှိ ဖုန်မှုန်များ ဖုံးလွမ်းခြင်းကြောင့်ဟု သုံးသပ်ခဲ့ကြသည်။
လေ့လာမှုဆိုင်ရာ သမိုင်းကြောင်း
မြင်နိုင်စွမ်း
ဂုဏ်သိတ္တိ
ကြယ်စနစ်
ကျမ်းကိုး
ပြင်ပလင့်များ
- Surface imaging of Betelgeuse with COAST and the WHT Interferometric images taken at different wavelengths.
- Near, Mid and Far Infrared Archived 29 May 2012 at Archive.is Infrared Processing and Analysis Center (IPAC) webpage showing pictures at various wavelengths.
- Astronomy Picture of the Day Pictures:
- Mars and Orion Over Monument Valley Skyscape showing the relative brightness of Betelgeuse and Rigel.
- Orion: Head to Toe Breathtaking vista the Orion Molecular Cloud Complex from Rogelio Bernal Andreo.
- The Spotty Surface of Betelgeuse A reconstructed image showing two hotspots, possibly convection cells.
- Simulated Supergiant Star Freytag's "Star in a Box" illustrating the nature of Betelgeuse's "monster granules".
- Why Stars Twinkle Image of Betelgeuse showing the effect of atmospheric twinkling in a microscope.
- Red supergiant movie Numerical simulation of a red supergiant star like Betelgeuse.