अन्तर्राष्ट्रिय मानकीकरण सङ्गठन
अन्तर्राष्ट्रिय मानकीकरणका सङ्गठन वा (आइएसओ) एक स्वतन्त्र, गैर-सरकारी, अन्तर्राष्ट्रिय मानक विकास सङ्गठन हो जुन सदस्य देशहरूको राष्ट्रिय मानक सङ्गठनका प्रतिनिधिहरू मिलेर बनेको छ।[३] सदस्यता आवश्यकताहरू आइएसओ विधानको अनुच्छेद ३ उल्लेखित छ।[४]
Organisation internationale de normalisation | |
.svg){kind=logo} | |
| सङ्क्षिप्त नाम | आइएसओ |
|---|---|
| गठन | २३ फेब्रुअरी १९४७ |
| प्रकार | गैर-सरकारी सङ्गठन |
| लक्ष्य | अन्तर्राष्ट्रिय मानक विकास |
| प्रधान कार्यालय | जेनेभा स्विट्जरल्यान्ड |
सदस्यता | १७० सदस्यहरू |
आधिकारिक भाषाहरू |
|
अध्यक्ष | उलरिका फ्राङ्के |
| वेबसाइट | www |
| [२] | |
आइएसओ २३ फेब्रुअरी १९४७ मा स्थापित भएको थियो, र (जनवरी २०२४ सम्म) यसले २५,००० भन्दा बढी अन्तर्राष्ट्रिय मानकहरू प्रकाशित गरेको छ जसले प्रविधि र उत्पादनका लगभग सबै पक्षहरूलाई समेटेको छ। यसमा ८०० भन्दा बढी प्राविधिक समितिहरू र उपसमितिहरू छन् जसले मानक विकासको हेरचाह गर्दछ।[५]
सङ्गठनले प्राविधिक र गैर-प्राविधिक क्षेत्रहरूमा अन्तर्राष्ट्रिय मानकहरू विकास र प्रकाशित गर्दछ, जसमा उत्पादित उत्पादनहरू र प्रविधिदेखि खाद्य सुरक्षा, यातायात, सूचना प्रविधि, कृषि र स्वास्थ्य सेवासम्मका सबै चीजहरू समावेश छन्।[६][७][८][९] विद्युतीय र इलेक्ट्रोनिक इन्जिनियरिङ जस्ता अधिक विशिष्ट विषयहरू यसको सट्टा अन्तर्राष्ट्रिय इलेक्ट्रोटेक्निकल आयोगद्वारा नियन्त्रण गरिन्छ।[१०] यसको प्रधान कार्यालय स्विट्जरल्यान्डको जेनेभामा अवस्थित छ।[६] आइएसओका तीन आधिकारिक भाषाहरू अङ्ग्रेजी, फ्रान्सेली र रुसी हुन्।[१]
इतिहास
सन् १९२६ मा राष्ट्रिय मानकीकरण सङ्घहरूको अन्तर्राष्ट्रिय महासङ्घ (आइएसए)को रूपमा स्थापना भएको यस संस्थाले मुख्यतया मेकानिकल इन्जिनियरिङमा ध्यान केन्द्रित गरेको थियो। सन् १९४२ मा दोस्रो विश्वयुद्धको समयमा आइएसए लाई निलम्बित गरिएको थियो तर युद्ध पछि, आइएसएलाई हालै गठन गरिएको संयुक्त राष्ट्र मानक समन्वय समिति (युएनएससिसी)ले एक नयाँ विश्वव्यापी मानक निकाय गठन गर्ने प्रस्तावको साथ सम्पर्क गरेको थियो।[११]
अक्टोबर १९४६ मा, २५ देशका आइएसए र युएनएससिसी प्रतिनिधिहरू लन्डनमा भेला भएका थिए र मानकीकरणका लागि अन्तर्राष्ट्रिय सङ्गठन सिर्जना गर्ने कार्यदलमा सामेल हुन सहमत भएका थिए। यस संस्थाले आधिकारिक रूपमा २३ फेब्रुअरी १९४७ मा काम सुरु गरेको थियो।[१२][१३]
आइएसओ मानकहरू मूल रूपमा आइएसओ सिफारिशहरू (आइएसओ/आर)को रूपमा चिनिन्थ्यो, उदाहरणका लागि, "आइएसओ १" सन् १९५१ मा "आइएसओ/आर १" को रूपमा जारी गरिएको थियो।[१४]
सन्दर्भ सामग्रीहरू
बाह्य कडीहरू
- आधिकारिक वेबसाइट
- सार्वजनिक रूपमा उपलब्ध मानकहरू, मानकको एक सानो उपसमूहमा नि: शुल्क पहुँचको साथ।