मगध
मगध एक क्षेत्र र सोह्र महाजनपद मध्ये एक थियो, जुन अहिले दक्षिण बिहार (विस्तार हुनु अघि) पूर्वी गङ्गा मैदानमा छ।[१] मगधमा बृहद्रथ वंश, प्रद्योता वंश (६८२–५४४ ईसापूर्व), हर्यक वंश (५४४–४१३ ईसापूर्व), शिशुनाग वंश (४१३–३४५ ईसापूर्व) र मौर्य वंशले यसको अन्त्यसम्म शासन गरेको थियो।[२]
मगध | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
राजधानी | राजगीर पाटलीपुत्र | ||||||||
आम भाषाहरू | संस्कृत | ||||||||
सरकार | राजतन्त्र | ||||||||
ऐतिहासिक काल | फलाम युग | ||||||||
| |||||||||
अचेल | भारत नेपाल |
मगधले जैन र बौद्ध धर्मको विकासमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेको थियो।[३] उत्तरी भारतका चार ठुला साम्राज्यहरू, नन्द साम्राज्य, मौर्य साम्राज्य, शुंगा साम्राज्य र गुप्त साम्राज्यले उत्तराधिकारी बने। पाल साम्राज्यले मगधमा पनि शासन गर्यो र पाटलीपुत्रमा शाही शिविर बनाए।[३]
मगध साम्राज्यको विस्तार
- मगध साम्राज्यको विस्तार अजातशत्रुसँग प्रारंभ
- नन्द साम्राज्य आफ्नो शिखरमा
- चन्द्रगुप्तको साम्राज्य नन्द साम्राज्यलाई जितेपछि, सौराष्ट्रमा सुदर्शन झील निर्माण गरेको र सेल्युकसबाट चार प्रान्तहरू (गेडरोशिया, अराकोसिया, आरिया - हेरात, र परोपमिसादई) जितेको
- बिन्दुसारको साम्राज्य दक्षिण विजयपछि
- अशोक साम्राज्य कलिंग जितेपछि
- सम्राट अशोकको अबतकको खोजबाट प्राप्त भएको वा स्तूप
स्थान
मगध राज्यको विस्तार हुनु अघि यसको क्षेत्र उचित रूपमा उत्तर, पश्चिम र पूर्वमा क्रमशः गङ्गा, सन र क्याम्पा नदीहरूले घेरिएको थियो, र विन्ध्य पर्वतहरूको पूर्वी भागहरूले यसको दक्षिणी सिमाना बनाएको थियो। प्रारम्भिक मगध राज्यको क्षेत्र यसरी भारतको बिहार राज्यको आधुनिक पटना र गया जिल्लाहरूसँग मेल खान्छ।[४]