Spoorlijn 18 Winterslag - Eindhoven

Het 32,5 km lange traject tussen Houthalen en Achel werd op 20 juli 1866, als onderdeel van de lijn Hasselt - Eindhoven, ingehuldigd door de spoorwegmaatschappij Compagnie du chemin de fer Liègeois-Limbourgeois et des Prolongements, ook wel Luik-Limburg Spoorweg genoemd. De spoorlijn was enkelsporig uitgevoerd en niet geëlektrificeerd.

Bij de uitbouw van het Kolenspoor, dat tot doel had de verschillende mijnbouw-sites op het bestaande spoorwegennet aan te sluiten, werden vanuit Houthalen twee uitbreidingen aan de spoorlijn toegevoegd. Het ene stuk (12,8 km) voerde naar Beringen-Mijnen, waar het aansloot op spoorlijn 17, maar het werd al gauw toegevoegd aan spoorlijn 15.

Het andere stuk werd een verlenging van spoorlijn 18 tot Winterslag/Zwartberg. Deze 10,7 km lange verlenging werd op 1 juli 1925 ingehuldigd en was uitsluitend bestemd voor het goederenvervoer. Toch is er na de Tweede Wereldoorlog gedurende korte tijd reizigersverkeer geweest. Drie treinparen per dag verzorgden in 1948 het pendelverkeer van de mijnwerkers. Vertrek en aankomst in Waterschei om 6, 14 en 22 uur (ploegenwissel van de mijnwerkers). Dit baanvak werd op 4 augustus 1990 opgeheven. In 1994 werden de sporen op het grondgebied van de gemeente Zonhoven opgebroken en werd er een fietspad op de bedding aangelegd. Het gedeelte tussen Winterslag en het militair depot te Zonhoven bleef daarna nog enige jaren in gebruik tot aan de sluiting ervan. Dit baanvak is heden (2024) nog niet volledig opgebroken.

Door de opening van het hoogspoor in Eindhoven op 28 november 1953 kwam het lijntje erg in de weg te liggen. In 1959 werd het oude spoorlijntje tussen Valkenswaard en Eindhoven opgeheven. De gemeente besloot toen tot de aanleg van een omleiding tussen Eindhoven en Valkenswaard. Er wordt ook gezegd dat een andere reden voor de omleiding is, dat de burgemeester van Waalre langs de spoorlijn woonde en hij werd 's nachts wakker door langsrijdende goederentreinen. In 1951 zou hij zijn invloed gebruikt hebben om de spoorlijn om te leiden.^[bron?] De spoorlijn werd omgelegd over Geldrop door de Groote Heide, zodat de spoorlijn nog een paar jaar bleef bestaan.

Op 2 juni 1957 werd de spoorlijn gesloten voor het personenvervoer. Goederenvervoer bleef nog enige jaren mogelijk, maar werd tussen 1973 en 1996 geleidelijk afgebouwd:

• op 31 mei 1973 reed de laatste trein tussen Neerpelt en Eindhoven. De sporen werden in 1985 opgebroken.
• op 5 januari 1986 reed de laatste trein tussen Houthalen en Eksel. De sporen werden in 1988 opgebroken.
• op 2 juli 1996 reed de laatste trein op spoorlijn 18, tussen Eksel en Neerpelt. De sporen werden in 1999 opgebroken.

Op een groot deel van de overgebleven spoorwegbedding werd een fietspad aangelegd, namelijk de fietssnelweg F75 en F74.^[1]

In het kader van het Spartacusplan wilde de Belgisch-Limburgse gouverneur Steve Stevaert het Belgische deel tot Neerpelt heropenen. Als alternatief voor een heropening als treinverbinding werd er ook een sneltram of lightrail verbinding tussen Eindhoven en Hasselt bestudeerd. Een (lichte) treinverbinding zou het meest rendabel zijn, maar hiervoor lag het initiatief bij de NMBS, die hiervoor geen actie ondernam. Aangezien in 2016 de NMBS nog steeds niet had toegezegd voor de reactivering van spoorlijn 18, kondigde minister Ben Weyts op 8 juli 2016 aan de NMBS en Infrabel een prefinanciering aan te bieden zodat men "geen nee kon zeggen".^[2] Op 21 maart 2019 maakte Ben Weyts bekend dat de studie voor de heropening is afgerond en dat deze er zeker komt. Hij ziet het als een soort noord-zuidverbinding voor Limburg.

In de volgende plaatsen is of was er een aansluiting op de volgende spoorlijnen:

Winterslag

Spoorlijn 21A tussen Hasselt en Maaseik

Spoorlijn 21C tussen Genk-Goederen en Y Rooierweg

Houthalen

Spoorlijn 15 tussen Y Drabstraat en Y Zonhoven

Neerpelt

Spoorlijn 19 tussen Mol en Hamont

Aalst-Waalre

Spoorlijn tussen Aalst-Waalre en Vliegveld Welschap

Eindhoven

Spoorlijn tussen Breda en Eindhoven

Spoorlijn tussen Eindhoven en Weert

Spoorlijn tussen Venlo en Eindhoven

18/2: Y Oost Δ Winterslag (lijn 21A) - Y West Δ Winterslag (lijn 18)

• 
  Spoorlijn 18 in natuurgebied De Teut in Zonhoven
• 
  Spoorlijn 18 ter hoogte van het voormalige station van Eksel
• 
  In Achel werd op de spoorwegbedding een fietspad aangelegd
• 
  Valkenswaard, kruising Merenstraat
• 
  Valkenswaard, kruising Merenstraat
• 
  Spoorwegbedding met fietspad op de grens van Neerpelt en Achel
• 
  Spoorwegbedding met fietspad in Neerpelt langs de Mezenstraat

• Lijst van spoorlijnen in België
• Lijst van spoorwegstations in België

Zie de categorie Line 18 (Infrabel) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.