ଜେମ୍‌ସ ଜଏସ

ଜେମ୍‌ସ ଜଏସ ବା ଜେମ୍‌ସ ଅଗସ୍ଟାଇନ (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ James Augustine^[୧] Aloysius Joyce) ଆଲୋଏସିଅସ ଜଏସ (୨ ଫେବ୍ରୁଆରୀ ୧୮୮୨ – ୧୩ ଜାନୁଆରୀ ୧୯୪୧) ଏକ ଆଇରିସ (Irish) ଉପନ୍ୟାସକାର, ଛୋଟ ଗଳ୍ପ ଲେଖକ, କବି ଓ ସାହିତ୍ୟ ସମାଲୋଚକ ଥିଲେ । ଆଧୁନିକତାବାଦୀ ଅଣପରମ୍ପରାଗତ (modernist avant-garde) ଭାବ ନେଇ ସେ ଲେଖୁଥିଲେ ଓ ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ସର୍ବାଧିକ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଓ ମହତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଲେଖକ ଥିଲେ । ତାଙ୍କ ଲିଖିତ ଉଲିସେସ (୧୯୨୨) (Ulysses) ଏକ ଯୁଗାନ୍ତକାରୀ କାମ ଥିଲା ଯାହା ହୋମରଙ୍କ (Homer) ଲିଖିତ ଓଡିସି ଲେଖା ସ‌ହିତ ସମାନ୍ତରାଳ ବିବିଧତାପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଟାଇଲରେ ବିଖ୍ୟାତ ସ୍ଟ୍ରିମ ଅଫ କନସସ୍‌ନେସ (stream of consciousness) ଲେଖାହୋଇଥିଲା ଓ ସେଥି ପାଇଁ ସେ ବିଖ୍ୟାତ ହୋଇଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବିଖ୍ୟାତ ଛୋଟ ଗଳ୍ପ ସଂକଳନ ମଧ୍ୟରେ ଡବ୍ଲିନରସ (Dubliners) (୧୯୧୪), ଉପନ୍ୟାସ ମଧ୍ୟରେ ଏ ପୋର୍ଟ୍ରେଟ ଅଫ ଦି ଆର୍ଟିଷ୍ଟ ଆଜ ଏ ୟଙ୍ଗ ମ୍ୟାନ (A Portrait of the Artist as a Young Man) (୧୯୧୬) ଓ ଫିନେଗାନସ ୱେକ Finnegans Wake (୧୯୩୯) ଅନନ୍ୟ ଥିଲା । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ତିନୋଟି କବିତା ପୁସ୍ତକ, ଗୋଟିଏ ନାଟକ ଲେଖିଥିଲେ: ଚିଠିପତ୍ର ଛପେଇଥିଲେ ଓ ସାମ୍ବାଦିକ କାମ କେତେବେଳେ କେମିତି କରୁଥିଲେ ।

James Joyce
Joyce in Zürich, c. 1918
ଜନ୍ମ ଓ ଜନ୍ମସ୍ଥାନ	(1882-02-02)୨ ଫେବୃଆରୀ ୧୮୮୨ Rathgar, Dublin, Ireland
ମୃତ୍ୟୁ	୧୩ ଜାନୁଆରୀ ୧୯୪୧(1941-01-13) (ବୟସ ୫୮) Zürich, Switzerland
ସମାଧି ସ୍ଥଳ	Fluntern Cemetery, Zürich
ବୃତ୍ତି	Novelist
ଭାଷା	English
ବାସସ୍ଥଳୀ	Trieste, Paris, Zürich
ଜାତୀୟତା	Irish
ନାଗରିକତା	British
ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ	University College Dublin
ସମୟ	1914–1939
ଶୈଳୀ	Novels, Short stories, Poetry
ସାହିତ୍ୟର ଆନ୍ଦୋଳନ	Modernism
ସାହିତ୍ୟ କୃତି	Dubliners Ulysses A Portrait of the Artist as a Young Man Finnegans Wake
କାର୍ଯ୍ୟକାଳ	1904–1940
ଜୀବନସାଥୀ	Nora Barnacle (1931–his death)
ସନ୍ତାନ	Lucia, Giorgio
ଦସ୍ତଖତ

ଡବ୍ଲିନର ଏକ ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ପରିବାରରେ ଜଏସ ଜନ୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଦୀପ୍ତିମାନ ଛାତ୍ର ସ୍ୱଳ୍ପ କାଳ ପାଇଁ ଖୀରସ୍ଥାନ ଭାଇ-ପରିଚାଳିତ ଓ କୋନେଲ ସ୍କୁଲରେ ପଢ଼ିଥିଲେ ଓ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ କ୍ଲଙ୍ଗୋୱେସ ଉଡ କଲେଜ (Clongowes) ଓ ବେଲଭେଡେରେ (Belvedere) କଲେଜରେ ଶିକ୍ଷା ଲାଭ କରିଥିଲେ । ଏହି ସମୟରେ ତାଙ୍କର ପିତାଙ୍କର ଅର୍ଥନୈତିକ ଅବସ୍ଥା ଅତି ଅବ୍ୟବସ୍ଥାତ୍ମକ ଥିଲେ ସତ୍ତ୍ୱେ ସେ ଶିକ୍ଷା ଲାଭ କରିପାରିଥିଲେ । ତା'ପରେ ସେ ଯୁନିଭରସିଟି କଲେଜ ଡବ୍ଲିନରେ (University College Dublin) ଶିକ୍ଷା ଲାଭ କରିଥିଲେ ।

ସନ ୧୯୦୪ରେ ପ୍ରାକ ବିଂଶ ବୟସରେ ସେ ତାଙ୍କ ସାଥୀ (ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ପତ୍ନୀ ନୋରା ବାର୍ଣ୍ଣାକ୍ଲ) ସ‌ହିତ କଣ୍ଟିନେଣ୍ଟାଲ ୟୁରୋପକୁ ଦେଶାନ୍ତର ହୋଇ ଚାଲିଗଲେ । ସେ ସେଠାରେ ଟ୍ରିଏସ୍ଟ (Trieste), ପ୍ୟାରିସ୍ ଓ ଜୁରିକରେ ବାସ କରିଥିଲେ । ଯୁବାବସ୍ଥରେ ଅଧିକାଂଶ ସମୟ ବିଦେଶରେ କଟିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଜଏସଙ୍କର କାହାଣୀ ଡବ୍ଲିନ ସ‌ହରରେ କେନ୍ଦ୍ରିଭୁତ ହୋଇଥିଲା । ତାଙ୍କ ଚରିତ୍ରଗୁଡ଼ିକରେ ତାଙ୍କ ସମୟର ପରିବାରର ସଦସ୍ୟ, ଶତ୍ରୁ ଓ ବନ୍ଧୁମାନଙ୍କ ସ‌ହିତ ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ ଥିଲା । ସ‌ହରର ଗଳିକନ୍ଦିରେ ଉଲିସେସ କାହାଣୀ ସ୍ପଷ୍ଟ ନ‌ଜର ଆସୁଥିଲା । ଉଲିସେସର ପ୍ରକାଶନ ପରେ ସେ କ‌ହିଥିଲେ ଯେ ଡବ୍ଲିନ ଉପରେ ସେ ତନ୍ମୟ ରହିବାର କାରଣ, "ମୋ ମତରେ ମୁଁ ଡବ୍ଲିନର ହୃଦୟକୁ ଯାଇପାରିଲେ ସାରା ପୃଥିବୀରେ ପ‌ହଞ୍ଚି ପାରିବି" । ^[୨]