Cesarze rzymscy

lista w projekcie Wikimedia

Chronologiczna lista władców Rzymu okresu cesarstwa.

Oktawian August – pierwszy cesarz rzymski

Pryncypat

Dynastia julijsko-klaudyjska

WładcaCzas panowaniaData urodzin i śmierciZaliczenie
w poczet bogów
Uwagi
Oktawian August
Gaius Iulius Caesar Octavianus
27 p.n.e.–1463 p.n.e.–14jako Divus Augustuswnuk siostry Juliusza Cezara, Julii
Tyberiusz
Tiberius Claudius Nero
14–3742 p.n.e.–37niezaliczonysyn Liwii Druzylli z jej pierwszego małżeństwa, przybrany syn i pasierb Oktawiana Augusta
Kaligula
Gaius Iulius Caesar Germanicus
37–4112–41niezaliczonysyn Germanika i Agrypiny Starszej, wnuk brata Tyberiusza
Klaudiusz
Tiberius Claudius Drusus Nero Germanicus
41–5410 p.n.e.–54jako Divus Claudiussyn Druzusa Starszego i Antonii Młodszej, bratanek Tyberiusza i stryj Kaliguli
Neron
Lucius Domitius Ahenobarbus
54–6837–68niezaliczonysyn Agrypiny Młodszej i Lucjusza Domicjusza Ahenobarbusa, pasierb Klaudiusza

Rok czterech cesarzy

WładcaCzas panowaniaData urodzin i śmierciZaliczenie
w poczet bogów
Uwagi
Galba
Servus Sulpicius Galba
czerwiec 68 – styczeń 693 p.n.e.–69niezaliczony
Oton
Marcus Salvius Otho
styczeń 69 – kwiecień 6932–69niezaliczony
Witeliusz
Aulus Vitellius
kwiecień 69 – grudzień 6915–69niezaliczony

Dynastia Flawiuszów

WładcaCzas panowaniaData urodzin i śmierciZaliczenie
w poczet bogów
Uwagi
Wespazjan
Titus Flavius Vespasianus
69–799–79jako Divus Vespasianus
Tytus
Titus Flavius Vespasianus
79–8139–81jako Divus Titussyn Wespazjana
Domicjan
Titus Flavius Domitianus
81–9651–96niezaliczonysyn Wespazjana, brat Tytusa Flawiusza

Dynastia Antoninów

WładcaCzas panowaniaData urodzin i śmierciZaliczenie
w poczet bogów
Uwagi
Nerwa
Marcus Cocceius Nerva
96–9830–98jako Divus Nervapierwszy z „Pięciu dobrych cesarzy
Trajan
Marcus Ulpius Traianus
98–11753–117jako Divus Traianusadoptowany przez Nerwę, drugi z „Pięciu dobrych cesarzy
Hadrian
Publius Aelius Hadrianus
117–13876–138jako Divus Hadrianusadoptowany przez Trajana, trzeci z „Pięciu dobrych cesarzy
Cejoniusz Kommodus 136–138101–138niezaliczonycezar, adoptowany przez Hadriana
Antoninus Pius
Titus Aurelius Fulvius Boionius Antoninus
138–16186–161jako Divus Antoninusadoptowany przez Hadriana, czwarty z „Pięciu dobrych cesarzy
Marek Aureliusz
Marcus Annius Verus
161–180121–180jako Divus Marcus Antoninus Piusadoptowany przez Antonina Piusa, ostatni z „Pięciu dobrych cesarzy
Lucjusz Werus
Lucius Ceionius Commodus
161–169130–169jako Divus Veruswspółcesarz z Markiem Aureliuszem, syn Cejoniusza Kommodusa
Awidiusz Kasjusz175ok. 130–175uzurpator w Syrii i Egipcie
Kommodus
Lucius Aurelius Commodus Antoninus
180–192161–192jako Divus Commodussyn Marka Aureliusza

Bez dynastii

WładcaCzas panowaniaData urodzin i śmierciZaliczenie
w poczet bogów
Uwagi
Pertynaks
Publius Helvius Pertinax
styczeń 193 – marzec 193126–193jako Divus Pertinax
Dydiusz Julian
Marcus Didius Iulianus Severus
marzec 193 – czerwiec 193133–193niezaliczony

Dynastia Sewerów (albo syryjska)

WładcaCzas panowaniaData urodzin i śmierciZaliczenie
w poczet bogów
Uwagi
Pescenniusz Niger 193–194135–194uzurpator na Wschodzie
Klodiusz Albin 195–197140/150–197uzurpator w Brytanii i Galii
Septymiusz Sewer
Lucius Septimius Severus
193–211145–211jako Divus Septimius Severus
Geta
Publius Septimius Geta
211–212189–212niezaliczonysyn Septymiusza Sewera
Karakalla
Lucius Septimius Bassianus
Marcus Aurelius Antoninus
211–217188–217niezaliczonysyn Septymiusza Sewera
Makrynus
Marcus Opellius Macrinus
217–218164–218niezaliczony
Diadumenian
Marcus Opellius Diadumenianus
218–218?–218koregent i syn Makrynusa
Heliogabal
Varius Avitus Bassianus
218–222204–222niezaliczonysyn ciotecznej siostry Karakalli i Gety
Aleksander Sewer
Gessius Bassianus Alexianus
222–235208–235zaliczonysyn drugiej ciotecznej siostry Karakalli i Gety, brat cioteczny Heliogabala

Cesarze z okresu kryzysu w III wieku

WładcaCzas panowaniaData urodzin i śmierciZaliczenie
w poczet bogów
Uwagi
Maksymin Trak
Gaius Iulius Verus Maximinus
235–238182/183–238niezaliczony
Werus Maksymus
Gaius Iulius Verus Maximus
236–238216–238cezar i syn Maksymina Traka
Kwartynus 235–235?–235uzurpator
Gordian I
Marcus Antonius Gordianus Sempronianus
238–238158/159–238jako Divus Gordianuswspółrządził z synem Gordianem II
Gordian II
Marcus Antonius Gordianus Sempronianus
238–238192–238jako Divus Gordianuskoregent i syn Gordiana I
Balbin
Decimus Caelius Calvinus Balbinus
238–238?–238niezaliczonywspółcesarz z Pupienem
Pupien
Marcus Clodius Pupienus Maximus
238–238ok. 164–238niezaliczonywspółcesarz z Balbinem
Gordian III
Marcus Antonius Gordianus
238–244225–244jako Divus Gordianuscezar Balbina i Pupiena kwiecień-lipiec 238, wnuk Gordiana I
Sabinian240–240?–240uzurpator w Kartaginie
Filip I Arab
Marcus Iulius Philippus
244–249204–249
Filip II
Marcus Iulius Severus Philippus
247–249?–249cezar 244-247, koregent od 247, syn Filipa Araba
Sylbannakus 244–249?–249uzurpator
Pakacjan 248–248 (?)?–248 (?)uzurpator w Panonii/Mezji
Jotapian 248–248?–248uzurpator w Kapadocji
Sponsjan 244–249?–249uzurpator
Decjusz
Gaius Messius Quintus Decius
249–251190–251niezaliczony
Gajusz Juliusz Pryskus249–250?–251/253brat Filipa Araba, uzurpator na Wschodzie
Licynian250–250?–250uzurpator
Herenniusz
Quintus Herennius Etruscus Messius Decius
251–251?–251niezaliczonysyn Decjusza
Hostylian
Gaius Valens Hostilianus Messius Quintus
251–251?–251niezaliczonysyn Decjusza
Trebonian Gallus
Gaius Vibius Trebonianus Gallus
251–253206–253
Woluzjan
Gaius Vibius Afinius Gallus Veldumnianus Volusianus
251–253?–253syn Treboniana Gallusa
Emilian
Marcus Aemilius Aemilianus
253–253?–253niezaliczonyzalegalizowany uzurpator z Mezji
Mereades253–260?–260uzurpator
Uraniusz Antonin 249–254?–254uzurpator w Syrii
Walerian I
Publius Licinius Valerianus
253–260193–260jako Divus Valerianuswspółrządził z synem Galienem
Galien
Publius Licinius Egnatius Gallienus
253–268218–268jako Divus Gallienussyn Waleriana I
Walerian II
Publius Licinius Cornelius Valerianus
253–257?–257syn Galiena
Celsus253–268?–268uzurpator
Ingenuus 258–260?–260uzurpator w Panonii
Salonin
Publius Licinius Cornelius Saloninus Valerianus
259–260?–260jako Divus Saloninussyn Galiena
Makrian I 260-261?–261uzurpator na Wschodzie
Makrian II 260–261?–261uzurpator na Wschodzie, syn Makriana Starszego
Kwietus 260–261?–261uzurpator na Wschodzie, brat Makriana II
Regalian 260–260?–260uzurpator w Panonii
Musjusz Emilian 261–262?–262uzurpator w Egipcie

Cesarstwo galijskie (formalnie uzurpatorzy)

WładcaCzas panowaniaData urodzin i śmierciZaliczenie
w poczet bogów
Uwagi
Postumus 260–268?–268uzurpator na zachodzie cesarstwa
Aureolus 268–269?–269uzurpator w Recji
Lelian 268–268?–268uzurpator w Moguncji
Mariusz 268–268?–268uzurpator w Kolonii
Domicjan (II) 268–268?–268uzurpator w Galii
Wiktoryn 268–270?–270
Tetrykus I 270–273?–273
Tetrykus II 270–273?–273

Cesarze iliryjscy

WładcaCzas panowaniaData urodzin i śmierciZaliczenie
w poczet bogów
Uwagi
Klaudiusz II Gocki
Marcus Aurelius Valerius Claudius Gothicus
268–270214–270jako Divus Claudius Gothicus
Kwintyllus
Marcus Aurelius Claudius Quintillus
270–270?–270niezaliczonybrat Klaudiusza II Gockiego
Aurelian
Lucius Domitius Aurelianus
270–275214–275jako Divus Aurelianus
Urbanus270–271?–271uzurpator
Septymiusz271–271?–271uzurpator w Dalmacji
Waballat 271–272?–po 274władca Palmiry, uzurpator
Antioch272–272?–po 272uzurpator w Palmirze
Tacyt
Marcus Claudius Tacitus
275–276?–276niezaliczony
Florian
Marcus Annius Florianus
276–276?–276niezaliczonybrat Tacyta
Probus
Marcus Aurelius Probus
276–282232–282niezaliczony
Bonosus 280–280?–280uzurpator w Kolonii
Saturnin 280–280?–280uzurpator w Syrii
Prokulus 280–281uzurpator w prowincjach zachodnich (Lugdunum/Kolonia)
Karus
Marcus Numerius Carus
282–283?–283jako Divus Carus
Numerian
Marcus Aurelius Numerius Numerianus
283–284?–284niezaliczonysyn i koregent Karusa
Karynus
Marcus Aurelius Carinus
283–285?–285niezaliczonysyn Karusa
Julian z Panonii 284–285?–285uzurpator w kraju Wenetów, Istrii i Panonii

Dominat

Tetrarchia i dynastia konstantyńska

WładcaCzas panowaniaData urodzin i śmierciZaliczenie
w poczet bogów
Uwagi
Dioklecjan
Gaius Valerius Diocles
284–305245–313 lub 316niezaliczonyabdykował
Maksymian
Marcus Aurelius Valerius Maximianus
285–305250–310abdykował
Amandus285–286?–286uzurpator w Galii i Hiszpanii
Karauzjusz 287–293?–293uzurpator w Brytanii
Allektus 293–296?–296uzurpator w Brytanii
Domicjusz Domicjan 296–297?–297uzurpator w Egipcie
Konstancjusz I Chlorus
Gaius Flavius Constantius
305–306ok. 250–306jako Divus Constantiuscezar Maksymiana 293-305
Galeriusz
Gaius Galerius Valerius Maximianus
305–311250–311jako Divus Galeriuscezar Dioklecjana 293-305
Flawiusz Sewer
Flavius Valerius Severus
306–307?–307cezar Konstancjusza I 305-306
Maksencjusz
Marcus Aurelius Valerius Maxentius
307–312280–312
Lucjusz Domicjusz Aleksander 308–309/311?–309/311uzurpator w Afryce
Konstantyn I Wielki
Gaius Flavius Valerius Constantinus
306–337271/273–337jako pierwszy cesarz przyjął chrzest
Licyniusz
Flavius Galerius Valerius Licinianus Licinius
308–324250–324
Maksymin Daja
Gaius Galerius Valerius Maximinus
309–313ok. 270–313cezar Galeriusza 305-309
Waleriusz Walens
Aurelius Valerius Valens
316–317?–317współrządca Licyniusza
Licyniusz II 317–324?–324cezar Licyniusza
Martynian
Sextus Marcius Martinianus
324–324?–325koregent Licyniusza
Kryspus 317–326?–326cezar Konstantyna Wielkiego
Dalmacjusz 335–337?–337cezar Konstantyna Wielkiego
Hannibalian 335–337?–337bratanek Konstantyna Wielkiego, władca Armenii
Konstantyn II
Flavius Claudius Constantinus
337–340317–340cezar Konstantyna Wielkiego 317-337
Konstans I
Flavius Iulius Constans
337–350320–350cezar Konstantyna Wielkiego 333-337
Konstancjusz II
Flavius Iulius Constantius
337–361317–361cezar Konstantyna Wielkiego 324-337
Magnencjusz 350–353303–353niezaliczonyuzurpator w zachodniej części cesarstwa
Decencjusz 351–353?–353brat Magnencjusza, uzurpator
Wetranion 350–350?–350uzurpator na Bałkanach
Nepocjan 350–350?–350niezaliczonyuzurpator w Rzymie
Konstancjusz Gallus 351–354325–354cezar Konstancjusza II
Julian Apostata
Flavius Claudius Iulianus
361–363332–363niezaliczonycezar Konstancjusza II 355-361
Jowian
Flavius Iovianus
363–364330–364jako Divus Iovianus

Dynastia walentyniańska

WładcaCzas panowaniaData urodzin i śmierciZaliczenie
w poczet bogów
Uwagi
Walentynian I
Flavius Valentinianus
364–375321–375
Walens
Flavius Iulius Valens
364–378328–378
Prokopiusz 365–366325–366uzurpator w Konstantynopolu, Tracji i Bitynii
Gracjan
Gratianus, Flavius Gratianus Augustus
367–383359–383syn Walentyniana I
Walentynian II
Flavius Valentinianus
375–392371–392syn Walentyniana I

Dynastia teodozjańska

WładcaCzas panowaniaData urodzin i śmierciZaliczenie
w poczet bogów
Uwagi
Teodozjusz I Wielki
Flavius Theodosius
379–395347–395
Magnus Maksymus 383–388?–388uzurpator w Brytanii i Galii
Flawiusz Wiktor 387–388?–388uzurpator w Brytanii i Galii
Eugeniusz 392–394?–394niezaliczonyuzurpator na Zachodzie

Cesarstwo zachodniorzymskie

WładcaCzas panowaniaData urodzin i śmierciZaliczenie
w poczet bogów
Uwagi
Honoriusz
Flavius Honorius
395–423383–423syn Teodozjusza I
Marek406–407uzurpator w Brytanii
Konstantyn III 407–411?–411uzurpator w Brytanii, Galii i Hiszpanii
Konstans II409–411?–411uzurpatorski cezar Konstantyna III 407-409, a następnie jego koregent w Brytanii, Galii i Hiszpanii
Maksymus 409–411?–411uzurpator w Hiszpanii
Pryskus Attalus 409–415?–415uzurpator
Jowin 411–413?–413niezaliczonyuzurpator w Galii
Sebastianus 412–413?–413uzurpator w Galii
Konstancjusz III
Flavius Constantius
421–421?–421współrządca Honoriusza
Jan 423–425?–425niezaliczonyuzurpator kontrolujący całe terytorium Cesarstwa Zachodniego, nieuznany przez cesarza wschodniego
Walentynian III
Flavius Placidius Valentinianus
425–455419–455niezaliczonysyn Konstancjusza III i Galli Placydii
Petroniusz Maksymus
Petronius Maximus Augustus
455–455396–455
Awitus
Flavius Eparchius Avitus
455–456ok. 395–457
Majorian
Iulius Valerius Maiorianus
457–461po 420–461
Libiusz Sewer
Flavius Libius Severus Serpentius
461–465?–465
Antemiusz
Procopius Anthemius
467–472ok. 420–472
Olibriusz
Flavius Anicius Olybrius
472–472?–472
Gliceriusz
Glycerius
473–474?–po 480
Juliusz Nepos
Iulius Nepos
474–475?–480
Romulus Augustulus
Flavius Romulus Augustus
475–476ok. 463 – po 507

Cesarstwo wschodniorzymskie

Osobny artykuł: Cesarze bizantyńscy.

Zobacz też

Bibliografia

  • Aleksander Krawczuk: Kronika starożytnego Rzymu. Warszawa: Iskry, 1994. ISBN 83-207-1432-X.
  • Peter Llewellyn: Rome in the Dark Ages. New York: Barnes & Noble Books, 1996. ISBN 0-7607-0136-9.
  • Gajus Swetoniusz Trankwillus: Żywoty Cezarów. Janina Niemirska-Pliszczyńska (tłum.). Wrocław / Warszawa / Kraków / Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987. ISBN 83-04-01648-6.
  • Joseph Vogt: Upadek Rzymu. Adam Łukaszewicz (tłum.). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1993. ISBN 83-06-02312-9.
  • Józef Wolski: Historia powszechna: Starożytność. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971.