Jesiotr ostronosy
Jesiotr ostronosy[3], jesiotr atlantycki[4] (Acipenser oxyrinchus, czasem pisane oxyrhynchus) – gatunek wędrownej, anadromicznej ryby z rodziny jesiotrowatych (Acipenseridae). Jedyny jesiotr naturalnie występujący w Bałtyku[a].
| Acipenser oxyrinchus[1] | |
| Mitchill, 1815 | |
 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek | jesiotr ostronosy |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
Podgatunki i historia ewolucyjna
Wyróżniono dwa podgatunki jesiotra ostronosego:
- Acipenser oxyrinchus oxyrinchus Mitchill, 1815 – zachodnia część Atlantyku wzdłuż wybrzeży Kanady i Stanów Zjednoczonych, Europa
- Acipenser oxyrinchus desotoi Vladykov, 1955 – Zatoka Meksykańska
Dawniej uważano, że w Bałtyku żył jesiotr zachodni (Acipenser sturio). W 1996 w Estonii złowiono wielkiego jesiotra i zbadano jego DNA. Okazało się, że jest bliżej spokrewniony z jesiotrem ostronosym ze wschodnich brzegów Ameryki Północnej niż z jesiotrem zachodnim. Również analizy genetyczne pradawnych populacji jesiotrów z Polski – jednej z III wieku p.n.e., a drugiej z IX–XIII wieku n.e. – potwierdziły ich bliskie pokrewieństwo z kanadyjskimi populacjami A. oxyrinchus[5]. Jesiotr ostronosy skolonizował Bałtyk prawdopodobnie 4–5 tysięcy lat temu, a od co najmniej 2 tysięcy jest tam dominującym gatunkiem jesiotra. Niektóre okazy archeologiczne i muzealne mają allele typowe dla jesiotra zachodniego, co wskazuje, że między tymi gatunkami doszło do hybrydyzacji, prawdopodobnie jeszcze zanim jesiotry ostronose skolonizowały Bałtyk[6]. Obecnie populacja bałtycka, określana nazwą jesiotr bałtycki, uznawana jest za wymarłą, choć próbuje się ją odtworzyć przy wykorzystaniu materiału biologicznego z St. John River[7][8]. Populacje zasiedlające kanadyjskie rzeki St. John i St. Lawrence powstały przypuszczalnie, odpowiednio, 9000 i 7400 lat temu[6].
Budowa
Ciało lekko spłaszczone grzbieto-brzusznie. Rostrum duże i silnie spłaszczone, u dorosłych osobników stanowi połowę długości głowy. Osiąga do 4 m i 350 kg masy ciała, przeciętnie 2,5 m i od 100 do 150 kg. Linia boczna jest wyraźnie widoczna.
Odżywianie
Jego pokarm stanowi fauna denna, którą wygrzebuje z miękkiego podłoża ryjkowatym pyskiem. Głównie są to mięczaki, skorupiaki, larwy owadów, niekiedy drobne ryby (babki i dobijaki).
Rozród
Jesiotr ostronosy do rozrodu potrzebuje chłodniejszej wody (13,3–17,8 °C, a jesiotr zachodni co najmniej 20 °C). Masa ciała dojrzałych wędrujących samców wynosi 30–45 kg, a samic 50–110 kg. Długość życia nawet 35 lat.
Zobacz też
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
- Acipenser oxyrinchus oxyrinchus. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 21 lutego 2009]
- Acipenser oxyrinchus desotoi. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 21 lutego 2009]
- St. R. Pierre i inni, Acipenser oxyrinchus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2009-02-21] (ang.).
- Jesiotr zachodni. W: Mały słownik zoologiczny: ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976.
- Jesiotr zachodni. W: Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby morskie. Warszawa: GeoCenter, 1996. ISBN 83-7129-306-2.
- Krzysztof E. Skóra: SENSACJA WIELKA JAK JESIOTR! Bałtyk zamieszkiwały jesiotry z Ameryki Północnej.. Stacja Morska UG w Helu. [dostęp 2009-02-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (17 sierpnia 2007)].