Kopytne

Kopytne^[1] (Ungulata) – nadrząd ssaków łożyskowych pochodzących od prakopytnych. Tradycyjnie do kopytnych zalicza się zwierzęta, których kończyny zakończone są kopytami. Dawniej klasyfikowane były jako gromada Ungulata (kopytne), a obecnie w rzędach:

• parzystokopytne
• nieparzystokopytne

Kopytne

Ungulata
Linneusz, 1766
lama
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
(bez rangi)	Ungulatomorpha
Nadrząd	kopytne

oraz wymarłe:

• notoungulaty

Obecnie do grupy kopytnych zalicza się również, oprócz wyżej wymienionych, blisko spokrewnione z nimi rzędy pochodzące od wspólnego przodka, choć nie posiadające kopyt. Są to: trąbowce, rurkozębne, góralkowce, brzegowce i walenie^[2].

Współcześnie ich pokrewieństwo (w szczególności pokrewieństwo wszystkich grup) jest wątpliwe. Uproszczony kladogram jednej z hipotez zakładających je za Mikko's Phylogeny Archive^[3]:

o Ungulatomorpha|== †Zhelestidae`--o Ungulata   |?- Tubulidentata (rurkozębne)   |?- †Dinocerata   |--o Altungulata (Paenungulata)   |  |--o „Perissodactylomorpha”   |  |  |-- †Meniscotheriidae   |  |  `--+-- †Phenacodontidae   |  |     `-- Perissodactyla (nieparzystokopytne)   |  `--o Altungulata sensu stricto   |     |-- †Loxolophidae   |     `--+-- †Phenacolophidae   |        `--o Uranotheria   |           |-- †Embrithopoda   |           `--+-- Hyracoidea (góralkowce)   |              `--o Tethytheria   |                 |-- Sirenia (brzegowce)   |                 `--o Behemota   |                    |-- †Desmostylia   |                    `-- Proboscidea (trąbowce)   `--o Eparctocyona      |== †Procreodi      `--+--o †Bulbulodentata         |  |-- †Apheliscidae         |  |?- †Tricuspiodontidae         |  `--+-- †Periptychidae         |     `--+-- †Hyopsodontidae         |        `--o †Panameriungulata         |           `--o †Mioclaenidae         |              |-- †Pleuraspidotheriinae         |              `--o †Meridiungulata         |                 |?- †Amilnedwardsiidae         |                 |-- †Kollpaniinae         |                 `--+?- †Xenungulata (w tym †Pyrotheria)         |                    |?- †Astrapotheria         |                    |?- †Notoungulata         |                    `--o †Didolodontidae         |                       |...         |                       `-- †Litopterna         `--+-- †Arctostylopida            `--o "Paraxonia"               `--+--o †Triisodontidae                  `--+-- †Mesonychia                     `-- Cetartiodactyla (parzystokopytne i walenie)

Ewolucja ssaków kopytnych