Lipsk

Po raz pierwszy nazwa miasta zanotowana została po łacinie w 1015 r. w kronice Thietmara jako „Libzi”. Później w latach 1165/70 Lipz, 1190/96 Lipz, Lipzk, 1216 Johannes miles de Lipzc, 1240 Lipzik, 1292 Lipzic, 1350 Lipzcik. Językoznawcy wywodzą nazwę bezpośrednio od słowiańskiego określenia *Li´pc (*Lipъcъ) oznaczającej drzewo liściaste lipę^[2]. Niemiecka nazwa Leipzig jest zgermanizowaną formą górnołużyckiej nazwy Lipsk.

Słowiańskie początki i średniowieczne miasto

Od wczesnego średniowiecza obszar osadnictwa słowiańskiego. Według kronikarza Fredegara w VII w. region zamieszkiwali Chutycy. W VIII w. słowiańskimi osadami były dzisiejsze osiedla Lößnig, Dölitz, Connewitz, Gohlis i Liebertwolkwitz. W X w. Lipsk był małą osadą słowiańską. Na początku XI w. okolic Lipska prawdopodobnie sięgało władztwo Bolesława I Chrobrego^[3]. W 1082 Lipsk został splądrowany przez księcia czeskiego Wratysława II^[4][5]. W 1165 margrabia Miśni Otto Bogaty nadał Lipskowi prawa miejskie oraz przywileje handlowe. W drugiej połowie XII wieku powstała w Lipsku mennica, która biła monety do 1370 roku. W Lipsku krzyżowały się drogi Via Imperii i Via Regia. Lipsk z czasem stał się ważnym punktem dla intensywnego handlu Wolnego Miasta Norymbergi z Polską^[6]. W XIII w. powstał tu zamek Pleissenburg(inne języki). W 1212 r. augustianie założyli w Lipsku Szkołę św. Tomasza. W 1229 r. do miasta przybyli dominikanie, w latach 1231–1240 wznieśli kościół św. Pawła^[7]. W 1409 w mieście otwarto Uniwersytet^{[5][8][9][10]}, jeden z pierwszych na terenie dzisiejszych Niemiec. Po wielokrotnych zmianach przynależności politycznej, w 1417 miasto znalazło się w granicach Marchii Miśnieńskiej, sześć lat przed włączeniem marchii do Elektoratu Saksonii^[7]. W 1420 r. miasto ucierpiało z powodu pożaru. Spłonęło 400 domów^[7].

W granicach Elektoratu Saksonii

W 1451 roku ponownie otwarto mennicę. W 1485 r. w Lipsku podpisano traktat, który dzielił posiadłości Wettynów pomiędzy braci Albrechta i Ernesta, rozpoczynając trwały podział rodu na linie albertyńską i ernestyńską. Lipsk przypadł Albrechtowi. W latach 1482–1496 wzniesiono w Lipsku kościół św. Tomasza. W 1496 miał miejsce w Lipsku ślub polskiej królewny Barbary Jagiellonki z księciem Jerzym Brodatym^[11]. W 1497 Lipsk otrzymał przywilej organizowania targów^[8][12]. W 1547 w ramach I wojny szmalkaldzkiej miasto oblegał książę elektor Jan Fryderyk I^[9]. Zniszczone zostały wówczas przedmieścia^[9]. W połowie XVI wieku miasto przyjęło reformację. Za panowania elektora Augusta Wettyna do osadnictwa w mieście zachęcano mieszkańców Niderlandów^[9]. W XVII w. Lipsk ucierpiał znacznie w wyniku działań wojny trzydziestoletniej. W latach 1631 i 1642 Szwedzi dwukrotnie odnieśli zwycięstwo nad siłami Świętego Cesarstwa Rzymskiego w bitwach pod Breitenfeld, które od 1999 jest dzielnicą Lipska. W pierwszej połowie XVII w. miasto odwiedził późniejszy król Polski, Jan Sobieski. W latach 1680–1681 z powodu epidemii zmarło ok. 3000 mieszkańców miasta^[5]. W 1683 r. Lipsk połączono traktem pocztowym z Wolnym Miastem Norymbergą. W 1693 r. został oddany do użytku gmach opery.

W okresie unii polsko-saskiej w mieście kwitł wówczas handel polskimi towarami^[13]. W 1697 r. wznowiono odprawianie nabożeństw katolickich w Lipsku. W 1698 r. w lipskiej mennicy rozpoczęto bicie tymfów i szóstaków^[14]. Za panowania królów Polski Augusta II Mocnego i Augusta III Sasa bito tu polskie srebrne monety^[15], a w 1749 wybito tu także partię miedzianych szelągów, po czym ich produkcję przeniesiono do Gubina^[14]. W 1700 miasto przeszło z kalendarza juliańskiego na gregoriański^[16]. Także w 1700 powstała w Lipsku wspólnota francuskich hugenotów, a wspólnota katolicka rozpoczęła starania o utworzenie kaplicy^[17]. W 1701 miasto uzyskało oświetlenie uliczne, obejmujące 700 lamp. W 1701 lub 1702 założono Collegium Musicum. W czasie III wojny północnej w twierdzy Pleissenburg był więziony królewicz Konstanty Władysław Sobieski. W 1706 gościł w Lipsku król Stanisław Leszczyński^[18]. W 1710 na polecenie króla Augusta II Mocnego w twierdzy Pleissenburg zorganizowano kaplicę katolicką, a opiekę nad gminą katolicką powierzono jezuitom^[17]. W tym samym roku na Targach Lipskich August II po raz pierwszy zaprezentował porcelanę miśnieńską^[19]. W Lipsku w 1711 po raz pierwszy w całości wydano Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego Jana Długosza 231 lat po jego śmierci^[20]. W 1714 miasto uzyskało połączenie pocztowe z Wrocławiem^[21]. W 1723 kantorem w kościele św. Tomasza został Jan Sebastian Bach. W 1724 i 1729 w Lipsku miały premierę Pasja według św. Jana i Pasja według św. Mateusza Bacha. Wiosną 1727 w mieście gościł król August II Mocny^[22]. W 1753 mennicę ulokowano w twierdzy Pleissenburg.

W 1745 r. po raz pierwszy Lipsk znalazł się pod okupacją Królestwa Prus^[5]. W 1753 okupanci posłużyli się skradzionymi stąd stemplami w celu fałszowania polskich monet^[23]. W 1756 r. miasto ponownie znalazło się pod okupacją pruską. W 1760 r. król Prus Fryderyk II Wielki nałożył na okupowane miasto kontrybucję w wysokości miliona talarów. Berliński kupiec polskiego pochodzenia Johann Ernst Gotzkowsky wynegocjował obniżenie tej kwoty do 800 tysięcy talarów.

Wydawano tu polskie pismo Acta litteraria Regni Poloniae et Magni Ducatus Lithuaniae. W latach 1734–1921 wychodziła tu gazeta Leipziger Zeitung^[24].

Elektorat oraz Królestwo Saksonii

W 1765 roku zakończyła działalność mennica lipska. W 1768 r. zostało założone w Lipsku Towarzystwo Naukowe Jabłonowskich^[10]. Założyciel, Józef Aleksander Jabłonowski, zmarł w Lipsku w 1777 roku. W 1780 odsłonięto ufundowany przez Jabłonowskiego pomnik Fryderyka Augusta I^[25]. W 1781 działalność rozpoczęła Orkiestra Gewandhaus w Lipsku. W drugiej połowie XVIII wieku Lipsk był jednym z ośrodków konfederatów barskich i przeciwników konfederacji targowickiej. Od 1792 r. w Lipsku przygotowywano insurekcję kościuszkowską. W mieście przebywał m.in. Tadeusz Kościuszko.

Od 1806 r. Lipsk stanowił część Królestwa Saksonii, połączonego w latach 1807–1815 unią z Księstwem Warszawskim.

16-19 października 1813 nieopodal miasta rozegrała się „Bitwa Narodów”, zakończona klęską wojsk Napoleona i śmiercią jednego z wodzów – ks. Józefa Poniatowskiego^[26]. „Bitwę Narodów” upamiętnia monumentalny pomnik, wysokości 91 m, wzniesiony w stulecie wydarzeń z 1813. Józef Poniatowski został upamiętniony oddzielnym pomnikiem, stojącym dziś na skwerze jego imienia. W latach 1861–1864 kosztem lipskiego pisarza Theodora Apla w mieście i okolicach postawiono 44 ponumerowane pomniki, upamiętniające wydarzenia i uczestników bitwy – tzw. Kamienie Apla (Apelsteine)^[27]. Wśród nich są po dwa kamienie upamiętniające ks. Józefa Poniatowskiego (nr 11 i 33) i gen. Jana Henryka Dąbrowskiego (nr 21 i 37).

W 1828 r. w domu, w którym zamieszkiwał w 1706 r. król Stanisław Leszczyński, założono Hôtel de Pologne(inne języki)^[18]. W 1846 miał miejsce pożar obiektu, po którym w latach 1847–1848 wzniesiono nowy 130-pokojowy Hôtel de Pologne, który był największym hotelem miasta^[18].

Po porażce powstania listopadowego, Lipsk stał się jednym z ośrodków polskiej emigracji. Wjazdowi Polaków do Lipska towarzyszyła asysta honorowa wojska saskiego i gwardii mieszczańskiej. Od listopada 1831 działał w Lipsku Związek dla Wsparcia Potrzebujących Pomocy Polaków^[28], przy materialnym wsparciu infantki Marii Augusty Wettyn. W 1832 r. w Lipsku gen. Józef Bem organizował punkty etapowe dla polskich żołnierzy i powstańców uciekających po powstaniu do zachodniej Europy. W 1835 i 1836 r. w Lipsku gościł m.in. Fryderyk Chopin^[29][30].

W 1839 r. otwarto linię kolejową łączącą Lipsk z Dreznem. W 1866 r. miasto znalazło się po raz kolejny pod okupacją pruską^[31].

W granicach Niemiec

W 1871 roku Lipsk stał się częścią zjednoczonych Niemiec. 12 maja 1884 w Lipsku ruszył proces Józefa Ignacego Kraszewskiego, w wyniku którego został on skazany na trzy i pół roku więzienia w twierdzy w Magdeburgu za szpiegostwo na rzecz Francji^[32]. W latach 1890–1892 znacząco poszerzono granice miasta poprzez przyłączenie kilkunastu wsi, m.in. Lößnig, Plagwitz, Connewitz, Kleinzschocher, Gohlis, Eutritzsch i Lindenau(inne języki). Pod koniec XIX w. rozebrano twierdzę Pleissenburg, po czym w jej miejscu wzniesiono Nowy Ratusz.

W 1900 r. Lipsk był największym miastem Niemiec po Berlinie, Hamburgu i Monachium. W 1923 w Lipsku został otwarty Konsulat Polski. W latach 1927–1929 powstały dwa pierwsze wysokościowce miasta: Krochhochhaus(inne języki) oraz Europahaus. W 1933 rada miasta zniosła historyczną nazwę ulicy i mostu im. ks. Józefa Poniatowskiego^[33].

W kwietniu 1942 uruchomiono reaktor jądrowy, w którym znajdowało się 140 kilogramów ciężkiej wody i 750 kilogramów sproszkowanego uranu. W czerwcu tego samego roku reaktor uległ zniszczeniu w wyniku pożaru wywołanego wybuchem wodoru^[34].Pod koniec II wojny światowej miasto było bombardowane przez wojska alianckie. Szczęśliwie jednak zniszczenia były, w porównaniu z innymi miastami niemieckimi, niewielkie. Straty poniosło głównie Stare Miasto (Altstadt), które zostało tylko częściowo odbudowane. Uratowały się jednak pozostałe dzielnice, dzięki czemu Lipsk ma dziś najlepiej zachowany zespół architektury z XIX i początku XX wieku. W latach 1949–1990 należał do NRD. Był największym miastem NRD po Berlinie Wschodnim. W 1968 wysadzono w powietrze kościół uniwersytecki św. Pawła. W latach 1968–1972 wzniesiony został wieżowiec City-Hochhaus(inne języki), który z uwzględnieniem anteny do 1973 był najwyższym budynkiem na terenie obu państw niemieckich.

Od 1990 r. Lipsk leży w granicach odtworzonego Wolnego Kraju Saksonia Republiki Federalnej Niemiec. W 1999 r. dokonano ostatniego znacznego poszerzenia granic miasta, przyłączając 30 okolicznych miejscowości.

Lipsk graniczy z miastami Markkleeberg, Zwenkau, Pegau, Markranstädt, Schkeuditz, Taucha, Brandis i Naunhof. Najbliższe porównywalne rozmiarem lub większe miasta to Drezno i Berlin.

• Zabytki przy Rynku:
  • Stary Ratusz(inne języki), wybudowany w latach 1556–1557 w stylu renesansowym w ciągu zaledwie dziewięciu miesięcy, stojący w pierzei wschodniej, obecnie siedziba Muzeum Historii Miasta
  • Kamienica Królewska(inne języki) (Königshaus) w pierzei południowej, wzniesiona w stylu renesansowym, przebudowana w stylu barokowym w latach 1706–1707. W kamienicy podczas pobytów w Lipsku zamieszkiwał król Polski August II Mocny.
  • kamienice przy pierzei zachodniej:
    • kamienica klasycystyczna pod adresem Markt 10, wzniesiona w latach 1845–1846^[36] – siedziba Instytutu Polskiego
    • Dwór Barthela (Barthels Hof(inne języki)) – barokowa kamienica z lat 1747–1750
    • Dom Króla Alberta – kamienica z lat 1912–1913
  • pierzeja północna – jedyna w pełni zabytkowa pierzeja Rynku:
    • Stara Waga(inne języki) – kamienica renesansowa z 1555, fasada zrekonstruowana po wojnie
    • kamienice pod adresami Markt 5, 6, 7

• Pomnik księcia Józefa Poniatowskiego na Skwerze Poniatowskiego
• Stara Giełda (Alte Handelsbörse) z XVII w. na Naschmarkt (targ łakoci), barokowa
• Pomnik Goethego na Naschmarkt
• Fontanna z Lwem (Löwenbrunnen) na Naschmarkt
• Kościół św. Tomasza – gotycko-renesansowa świątynia, mieszcząca grób Johanna Sebastiana Bacha, który w latach 1723–1750 pracował tu jako kantor. Przed kościołem, w miejscu, gdzie kiedyś stała szkoła św. Tomasza, w której kompozytor mieszkał i tworzył aż do śmierci, stoi jego pomnik.
• Kościół św. Mikołaja – późnogotycka świątynia halowa z początku XVI w.
• Kamienice barokowe, w tym:
  • Kamienica Romanusa (Romanushaus) – jedna z najbardziej reprezentacyjnych kamienic Lipska, wzniesiona w latach 1701–1704
  • Kamienica Bosego (Bosehaus) – kamienica wzniesiona w XVI w., przebudowana w stylu barokowym; gościł tu wielokrotnie Jan Sebastian Bach, współcześnie siedziba Muzeum Bacha i Archiwum Bacha(inne języki)
  • Kamienica pod Grenlandczykiem (Zum Grönländer) z lat 1749–1751
• Mädlerpassage(inne języki), w tym Piwnica Auerbacha (Auerbachs Keller) upamiętniona w dramacie „Faust” Goethego
• Hôtel de Pologne(inne języki) – neorenesansowa kamienica wzniesiona w latach 1847–1848 w miejscu domu, w którym w 1706 zamieszkiwał król Polski Stanisław Leszczyński^[18]
• Nowy Ratusz(inne języki) – okazały budynek z wieżą o wysokości 108 m, wybudowany w latach 1899–1905 na miejscu dawnej warowni Pleissenburg(inne języki)
• Pałac Królewski – w stylu klasycystycznym z 1860/1861, współcześnie siedziba rektoratu Uniwersytetu w Lipsku
• Kościół św. Piotra(inne języki) – luterański, neogotycki, z lat 80. XIX w., najwyższy kościół Lipska
• Pałacyk w Gohlis(inne języki) – rokokowy, z lat 50. XVIII w.
  • Pomnik Fryderyka Augusta I, ufundowany przez Józefa Aleksandra Jabłonowskiego, odsłonięty w 1780, przeniesiony w 1937 z dawnego Placu Królewskiego w centrum miasta do ogrodu przy pałacyku w Gohlis^[25]
• Pomnik Bitwy Narodów z 1913
• Gmach Federalnego Sądu Administracyjnego z lat 1888–1895
• Gmach Opery
• Kamienie Apla (Apelsteine) z lat 1861–1864, upamiętniające wydarzenia i uczestników bitwy narodów, w tym dwa kamienie upamięniające Jana Henryka Dąbrowskiego i jeden upamiętniający Józefa Poniatowskiego
• Willa Ury z 1909 r. – dawna siedziba Konsulatu Generalnego Rzeczypospolitej Polskiej, z tablicą pamiątkową w językach polskim i niemieckim
• Dom Bramny w Dölitz(inne języki) z XVII w., z tablicą upamiętniającą Józefa Poniatowskiego w językach polskim i niemieckim
• Pasaż handlowy Dresdner Hof (Dwór Drezdeński) z 1913
• Krochhochhaus(inne języki) – najstarszy wysokościowiec miasta, wzniesiony w latach 1927–1928

Poza obrębem Starego Miasta możemy podziwiać nie zniszczone wojną wielkomiejskie XIX-wieczne dzielnice, z zabudową reprezentującą przede wszystkim style historyzmu. Na szczególną uwagę zasługuje położona na zachodzie miasta dzielnica Lindenau(inne języki), będąca do 1891 r. osobnym miastem.

• 
  Kamienica Romanusa
• 
  Hôtel de Pologne
• 
  Pomnik Bitwy Narodów
• 
  Nowy Ratusz
• 
  Federalny Sąd Administracyjny

• Muzeum Bacha (Bach-Museum Leipzig(inne języki)) w kamienicy Georga Heinricha Bose przy kościele św. Tomasza – życie i twórczość Johanna Sebastiana Bacha (sam Bach nigdy tu nie mieszkał)^[37]
• Muzeum Pamięci w „Okrągłym Narożniku” (Gedenkstätte Museum in der „Runden Ecke“(inne języki)) mieszczące się w niegdysiejszej siedzibie służb specjalnych NRD – Stasi, które dokumentuje działalność tej instytucji
• Muzeum Historii Miasta (Stadtgeschichtliches Museum Leipzig(inne języki)) w budynku Starego Ratusza (Altes Rathaus). W jego skład wchodzi także:
  • Pomnik Bitwy Narodów (Völkerschlachtdenkmal)
  • Muzeum Kawy (Das Museum zum Arabischen Coffe Baum(inne języki))
  • Dom Schillera (Schillerhaus(inne języki))
  • Muzeum Sportu (Sportmuseum Leipzig(inne języki))
  • Archiwum Ruchu Obywatelskiego Lipsk (Archiv Bürgerbewegung Leipzig(inne języki) e.V)
• Muzeum Sztuk Pięknych (Museum der bildenden Künste) z kolekcją 2700 obrazów, 750 rzeźb i ponad 55 tys. rysunków, grafik i druków, w tym z bogatą kolekcją dzieł Lucasa Cranacha Starszego
• Muzeum Starożytności Uniwersytetu w Lipsku (Ägyptisches Museum der Universität Leipzig(inne języki))
• Muzeum Etnograficzne (Museum für Völkerkunde zu Leipzig(inne języki))

• Ogród Zoologiczny (Zoo Leipzig(inne języki)) jest jednym ze starszych obiektów tego typu na świecie – został założony w 1878. Na powierzchni 22,5 ha prezentowane jest tu ok. 900 gatunków zwierząt. Jedną z głównych atrakcji lipskiego ZOO jest Pongoland – kraina małp, gdzie na bardzo rozbudowanych wybiegach można obserwować m.in. orangutany i szympansy. Pongoland został ukończony w 2001 jako pierwszy etap projektu „Zoo przyszłości” (Zoo der Zukunft)^[38].

Zmiany populacji Lipska od 1600 do 2011 roku:

Najwyższą populację miasto osiągnęło w 1930 – 718 200 mieszkańców.

Najliczniejsze środowiska imigranckie Lipska w 2014 według kraju pochodzenia: Rosja (7382), Polska (3542), Ukraina (3196), Wietnam (3029), Rumunia (2106), Kazachstan (2026).

Ważny ośrodek przemysłu: maszynowego, środków transportu (m.in. fabryki Porsche i BMW), elektroniczny, chemiczny, poligraficzny i odzieżowy. Lipsk też jest dużym ośrodkiem handlowym.

Znajduje się tu centrum wystawienniczo-kongresowe. Ważny ośrodek handlu międzynarodowego, od XV wieku – Targi Lipskie. Międzynarodowe targi książki od 1594 roku.

W mieście funkcjonuje komunikacja tramwajowa. Lipsk stanowi duży węzeł komunikacyjny.

Kolej

Lipsk jest jednym z najstarszych węzłów kolejowych w Europie. W 1839 otwarto pierwszą na terytorium niemieckim stałą linię kolejową na trasie Lipsk – Drezno. W 1842 wybudowano dworzec Bawarski (Bayrischer Bahnhof(inne języki)) w celu obsługi ruchu kolejowego z Saksonii i do Bawarii. Dworzec został otwarty w 1844 i jest najstarszym dworcem czołowym na świecie. W latach 1902–1915 zbudowano największy dworzec czołowy w Europie – Leipzig Hauptbahnhof^[39]. W latach 2003–2013 zbudowano tunel średnicowy w Lipsku. W grudniu 2013 otwarto stację kolejową Leipzig Markt pod Rynkiem. W mieście i okolicach funkcjonuje miejska kolej S-Bahn.

Lotnictwo

• Port lotniczy Lipsk/Halle w Schkeuditz
• Port lotniczy Lipsk-Altenburg

• Handball-Club Leipzig – klub piłki ręcznej kobiet
• Leipziger BC 1893 – klub piłkarski
• 1. FC Lokomotive Leipzig – klub piłkarski (dawniej VfB Leipzig)
• FC Sachsen Leipzig – klub piłkarski
• RB Leipzig – klub piłkarski
• Red Bull Arena – stadion piłkarski, arena Mistrzostw Świata 2006

Urodzeni w Lipsku

• Johann Christoph Friedrich Bach – kompozytor
• Johann Christian Bach – kompozytor
• Fredrik Barth – norweski antropolog społeczny
• Jacob Born starszy – królewsko-polski i elektorsko-saski rzeczywisty tajny radca, burmistrz Lipska
• Erich Frost – niemiecki muzyk, nadzorca Biura Oddziału Towarzystwa Strażnica w Niemczech
• Marja Grólmusec – serbołużycka publicystka i socjalistka
• Paul Kalkbrenner – niemiecki twórca muzyki elektronicznej
• Bernard Katz – angielski elektrofizjolog
• Till Lindemann – niemiecki muzyk, wokalista zespołu Rammstein
• Hans Hartung – niemiecko-francuski malarz i grafik współczesny
• Krzysztof Hegendorfer – teolog luterański, humanista
• Bill Kaulitz – niemiecki muzyk, wokalista zespołu Tokio Hotel
• Tom Kaulitz – niemiecki muzyk, gitarzysta zespołu Tokio Hotel
• Gottfried Wilhelm Leibniz – niemiecki filozof, matematyk, prawnik, inżynier–mechanik, fizyk i dyplomata
• Johann Burckhardt Mencke – królewsko-polski historiograf, królewsko-polski i elektorsko-saski radca dworu, wykładowca Uniwersytetu w Lipsku
• Neo Rauch – niemiecki malarz
• Walter Ulbricht – działacz komunistyczny, współzałożyciel Związku Spartakusa, inicjator powstania NRD, czołowy polityk niemieckiej partii komunistycznej, przewodniczący rady państwa.
• Richard Wagner – niemiecki kompozytor
• Moritz Georg Weidmann – królewsko-polski i elektorsko-saski radca dworu, księgarz i wydawca

Związani z miastem

• Johann Sebastian Bach – kompozytor, królewsko-polski i elektorsko-saski kapelmistrz i kompozytor dworski, w latach 1723–1750 kantor w kościele św. Tomasza
• August Bebel – jeden z założycieli niemieckiej socjaldemokracji
• Johann Alexander Christ – królewsko-polski i elektorsko-saski radca, burmistrz Lipska
• Otto Ludwig Hölder – matematyk
• Samuel Linde – polski leksykograf, językoznawca, tłumacz, student i wykładowca Uniwersytetu w Lipsku, autor pierwszego słownika języka polskiego
• Józef Aleksander Jabłonowski – polski urzędnik, historyk, bibliograf, mecenas sztuki
• Felix Mendelssohn-Bartholdy – kompozytor, był dyrektorem orkiestry w tutejszym domu cechowym (Gewandhausorchester)
• Frank Rost – niemiecki piłkarz
• Stanisław Schwann – polski historyk medycyny i wykładowca Uniwersytetu w Lipsku
• Friedrich Schiller – poeta, przebywał w Lipsku latem 1785, tu napisał Odę do radości
• Carl Friedrich Trier – królewsko-polski i elektorsko-saski radca dworu, burmistrz Lipska
• Wilhelm Wundt – fizjolog, filozof i psycholog, wykładał i stworzył w Lipsku pierwsze formalne laboratorium psychologiczne, twórca psychologii eksperymentalnej

Miejscowości partnerskie^[40]:

• Etiopia: Addis Abeba
• Wielka Brytania: Birmingham
• Włochy: Bolonia
• Czechy: Brno
• Niemcy/Hesja: Frankfurt nad Menem
• Niemcy/Dolna Saksonia: Hanower
• Wietnam: Ho Chi Minh
• Izrael: Herclijja
• Stany Zjednoczone: Houston
• Ukraina: Kijów
• Polska: Kraków
• Francja: Lyon
• Chiny: Nankin
• Bośnia i Hercegowina: Travnik
• Grecja: Saloniki

• Leipzig
• Wave-Gotik-Treffen – największy w Europie festiwal muzyki rocka gotyckiego, metalu gotyckiego, industrialu, neofolku, darkwave itp

• Adam Bajcar: Niemcy: przewodnik turystyczny. Tarnowskie Góry: Cobratrans, 1991, s. 150–152. ISBN 83-05-12566-1.
• Statistisches Landesamt des Freistaates Sachsen, Kamenz, 2009

• interaktywne panoramy miasta