Lista największych pałaców

Chociaż wiele budynków nosi tytuł pałacu, nie są one już lub nigdy nie miały być używane jako rezydencja królewska, rezydencja suwerena lub rezydencja biskupa.

Rumuński Pałac Parlamentu ma powierzchnię 330 003 m²^[5] i nigdy nie był rezydencją królewską, ponieważ ostatni monarcha został zmuszony do abdykacji w 1947 roku, a pałac był przeznaczony dla Nicolae Ceaușescu, najwyższego władcy i dyktatora Rumunii.

Brytyjski Pałac Westminsterski został zbudowany w średniowieczu jako rezydencja królewska. Służył jako główna rezydencja monarchy do 1522 roku, kiedy to Henryk VIII przeniósł swój dwór do nowo nabytego Pałacu Whitehall^[6]. Od tego czasu pałac w Westminster był używany przez Izbę Lordów, Izbę Gmin i różne sądy. Większość średniowiecznego pałacu została zniszczona przez pożar w 1834 roku, a budowę obecnego budynku rozpoczęto w 1840 roku. Pałac, który obecnie stoi w tym miejscu, został zaprojektowany specjalnie do użytku parlamentarnego, jednak jest własnością monarchy i zachowuje status rezydencji królewskiej. Niewiele przetrwało ze średniowiecznego pałacu, ale najbardziej znaczącym jest Westminster Hall, zbudowany w 1097 roku za panowania Wilhelma II.

Kilka pałaców to dawne rezydencje królewskie, które osiągnęły swoje obecne wielkie rozmiary po tym, jak przestały być używane jako rezydencje królewskie i zostały przekształcone w inne cele.

Najlepszym przykładem takiej późniejszej rozbudowy jest Luwr. Jako rezydencja królewska był znacznie mniejszy, niż obecny Luwr. Został opuszczony w 1682 roku, kiedy Ludwik XIV przeniósł swój dwór do Pałacu Wersalskiego. Luwr został zdegradowany do roli eksponowania zbiorów królewskich i przyjmowania usług administracyjnych, a na przestrzeni wieków przeszedł kilka renowacji, rozbudów i uzupełnień, w tym znaczącą rozbudowę podczas panowania Napoleona III w okresie Drugiego Cesarstwa Francuskiego w XIX wieku. Swój obecny rozmiar 210 000 m² osiągnął dopiero w 1988 roku.

Rosyjski Pałac Zimowy po rewolucjach nie był rozbudowywany, ale Państwowe Muzeum Ermitażu zajmuje również inne budynki, które zwiększają rozmiar muzeum, nie pałac sam w sobie. Pałac Zimowy miał powierzchnię 60 000 m² jako rezydencja królewska. Nowoczesny kompleks Ermitażu, skupiony wokół Pałacu Zimowego, ma powierzchnię 183 820 m² powierzchni użytkowej^[7]. Obejmuje to budynki Małego i Starego Ermitażu, które były używane przez Dwór Cesarski i są częścią kompleksu pałacowego. To samo dotyczy Nowego Ermitażu, który od momentu powstania służył jako muzeum kolekcji cesarskich. Wszystkie trzy Ermitaże i Teatr Ermitażu można zatem uznać zarówno za niezależne budynki, jak i za skrzydła Pałacu Zimowego.

Pomimo rozmiarów, które przyćmiewają większość innych wielkich pałaców w Europie, Pałac Zimowy nie zajmuje tak dużej powierzchni, ponieważ większość apartamentów państwowych w północnym i wschodnim skrzydle ma wysokość dwóch pięter.

Z 134 999 m² powierzchni^[8] Pałac Królewski w Madrycie jest często uważany za największy funkcjonujący pałac w Europie, ponieważ nadal pełni funkcje państwowe. Chociaż kiedyś zamieszkiwali go hiszpańscy monarchowie, obecny król Hiszpanii tego nie robi, zamiast tego mieszka w znacznie mniejszym Pałacu Zarzuela.

Chociaż jest wyraźnie mniejszy, z zaledwie 61 210 m² powierzchni, Pałac Królewski w Sztokholmie twierdzi również, że jest „największym pałacem na świecie wciąż używanym zgodnie ze swoim pierwotnym przeznaczeniem”. Jednak, podobnie jak pałac w Madrycie, nie jest obecnie zamieszkiwany, a zamiast tego szwedzcy monarchowie mieszkają w Pałacu Drottningholm.

W starożytności budynki pałacowe mogły być równie duże, a nawet większe, niż istniejące budynki pałacowe. Jednym z przykładów jest pałac w Knossos na greckiej Krecie. Pałac, którego budowę rozpoczęto w 2000 roku p.n.e., osiągnął największe rozmiary w 1500 roku p.n.e. o wielkości 20 000 m² i 1300 pokoi^[9].

Kompleks pałacowy Malkata został zbudowany przez faraona Amenhotepa III w XIV wieku p.n.e. Wielkość kompleksu pałacowego nie jest znana, ale zawierał sztuczne jezioro w kształcie litery T o powierzchni co najmniej 2 km² (według niektórych szacunków nawet 3,6 km²)^[10]. Wielkość samego pałacu głównego wynosiła 30 000 m².

Szacuje się, że Basileia (dzielnica królewska) w Aleksandrii zajmowała obszar około 200 ha, chociaż jej dokładna wielkość nie jest znana. Według Strabona zajmowała jedną czwartą, a może nawet jedną trzecią całego miasta. W skład kompleksu wchodziły liczne pałace i rezydencje królewskie, parki i ogrody, słynna biblioteka aleksandryjska, grobowce królewskie (w tym Aleksandra Wielkiego), świątynie, teatr, gimnazjon, ogród zoologiczny, cytadela, więzienie, apartamenty skarbowe i gościnne^[11][12].

Willa cesarza Hadriana w Tivoli była kompleksem ponad 30 budynków zbudowanych między 118 a 130 rokiem, zajmującym powierzchnię co najmniej 250 akrów. Willa była najwspanialszym rzymskim przykładem ogrodu aleksandryjskiego, odtwarzającym sakralny krajobraz. W skład kompleksu wchodziły pałace, kilka term, teatr, świątynie, biblioteki, komnaty reprezentacyjne oraz kwatery dla dworzan, pretorianów i niewolników^[13][14][15].

Kiedy po wielkim pożarze w 64 roku zbudowano „Złoty Dom” Nerona (Domus Aurea), budynki zajmowały powierzchnię do 300 akrów. Główna willa kompleksu miała ponad 300 pokoi^[16][17].

W 200 roku p.n.e. Pałac Weiyang został zbudowany na zlecenie cesarza Han Gaozu, pod nadzorem jego premiera, Xiao He. Pałac przetrwał do czasów dynastii Tang, kiedy to został spalony przez grasujących najeźdźców w drodze do stolicy Tang, Chang’an. Był to największy kompleks pałacowy, jaki kiedykolwiek zbudowano na Ziemi^[18], obejmujący 4,8 km². To prawie 7 razy więcej niż powierzchnia Zakazanego Miasta i 11 razy więcej niż Watykanu.

Pałac Daming był cesarskim kompleksem pałacowym dynastii Tang w Chang’an. Służył jako cesarska rezydencja cesarzy Tang przez ponad 220 lat. W 634 roku cesarz Taizong z Tang rozpoczął budowę Pałacu Daming na płaskowyżu Longshou. Nakazał budowę letniego pałacu dla swego emerytowanego ojca, cesarza Gaozu z Tang, jako akt synowskiej pobożności. Jednak cesarz Gaozu zachorował i nigdy nie był świadkiem ukończenia pałacu. W 660 roku Wu Zetian zlecił nadwornemu architektowi Yanowi Libenowi zaprojektowanie pałacu, a budowę rozpoczęto ponownie w 662 roku. W 663 roku za panowania cesarza Gaozonga z Tang budowa pałacu została zakończona. Cesarz rozpoczął rozbudowę pałacu wraz z budową Hanyuan Hall. 5 czerwca 663 r. rodzina cesarska Tang zaczęła przenosić się z Pałacu Taiji do niedokończonego Pałacu Daming, który stał się nową siedzibą dworu cesarskiego i politycznym centrum imperium. Powierzchnia zespołu pałacowego wynosiła 3,11 km².

Uwaga! Zestawienie nie obejmuje wszystkich pałaców, a jedynie wybrane.

	Nazwa	Państwo	Miejscowość	Powierzchnia	Zdjęcie	Przypisy
1	Pałac Parlamentu	Rumunia	Bukareszt	360 000 m²		[19][20]
2	Hofburg	Austria	Wiedeń	240 000 m²		[21][22][23]
3	Luwr	Francja	Paryż	210 000 m²		[24][25][26]
4	Ak Saray	Turcja	Ankara	200 020 m²		[27][28][29]
5	Istana Nurul Iman	Brunei	Bandar Seri Begawan	200 000 m²		[30][31][32]
6	Pałac Apostolski	Watykan		162 000 m²
7	Pałac papieski w Awinionie	Francja	Awinion	150 100 m²
8	Zakazane Miasto	Chiny	Pekin	150 000 m²		[33][34][35][36]
9	Zamek w Malborku	Polska	Malbork	143 000 m²		[37][38][39][40]
10	Pałac Królewski w Casercie	Włochy	Caserta	138 000 m²		[41][42][43]
11	Pałac Królewski w Madrycie	Hiszpania	Madryt	135 000 m²		[44][45][46]
12	Qasr Al Watan	Zjednoczone Emiraty Arabskie	Abu Zabi	134 275 m²		[47][48]
13	Pałac Westminsterski	Wielka Brytania	Londyn	112 476 m²
14	Pałac Kwirynalski	Włochy	Rzym	110 500 m²		[49]
15	Pałac Abdeen	Egipt	Kair	108 000 m²
16	Pałac Falaknuma	Indie	Hajdarabad	93 971 m²
17	Istana Negara	Malezja	Kuala Lumpur	90 082 m²		[50][51]
18	Pałac w Venaria Reale	Włochy	Venaria Reale	80 000 m²		[52][53]
19	Pałac Buckingham	Wielka Brytania	Londyn	77 000 m²		[54][55]
20	Pałac Çırağan	Turcja	Stambuł	76 000 m²
21	Zamek Praski	Czechy	Praga	70 000 m²		[56]
22	Topkapi	Turcja	Stambuł	70 000 m²
23	Pałac w Shenyangu	Chiny	Shenyang	63 272 m²		[57]
24	Pałac wersalski	Francja	Wersal	63 154 m²		[58][59]
25	Pałac Królewski w Sztokholmie	Szwecja	Sztokholm	61 210 m²
26	Rezydencja księcia Gonga	Chiny	Pekin	61 120 m²		[60]
27	Pałac w Mannheim(inne języki)	Niemcy	Mannheim	60 000 m²
28	Pałac Zimowy	Rosja	Petersburg	60 000 m²		[61]
29	Zamek w Windsorze	Wielka Brytania	Windsor	54 835 m²		[40]
30	Christiansborg	Dania	Kopenhaga	51 660 m²
31	Hampton Court	Wielka Brytania	Molesey	47 330 m²
32	Rezydencja królewska w Fontainebleau	Francja	Fontainebleau	46 500 m²		[62]
33	Zamek w Berlinie	Niemcy	Berlin	45 000 m²		[63]
34	Pałac Dolmabahçe	Turcja	Stambuł	45 000 m²
35	Zamek Królewski w Budapeszcie	Węgry	Budapeszt	44 674 m²
36	Pałac Rządowy w Bejrucie(inne języki)	Liban	Bejrut	39 970 m²
37	Pałac w Mafrze	Portugalia	Mafra	39 948 m²
38	Het Loo	Holandia	Apeldoorn	36 042 m²
39	Pałac Królewski w Brukseli(inne języki)	Belgia	Bruksela	33 027 m²		[64]
40	Palazzo Pitti	Włochy	Florencja	32 000 m²		[65]
41	Frederiksborg	Dania	Hillerød	31 290 m²
42	Pałac Schönbrunn	Austria	Wiedeń	31 056 m²
43	Rezydencja Mufu	Chiny	Lijiang	30 667 m²		[66]
44	El Escorial	Hiszpania	San Lorenzo de El Escorial	30 658 m²		[67][68]
45	Kronborg	Dania	Helsingør	28 724 m²
46	Amalienborg	Dania	Kopenhaga	26 500 m²
47	Pałac Gwiazd	Turcja	Stambuł	25 000 m²
48	Wielki Pałac Kremlowski	Rosja	Moskwa	24 100 m²
49	Rezydencja w Monachium	Niemcy	Monachium	23 000 m²
50	Pałac królewski w Amsterdamie	Holandia	Amsterdam	22 031 m²
51	Pałac w Jełgawie	Łotwa	Jełgawa	21 000 m²
52	Rashtrapati Bhavan	Indie	Delhi	20 000 m²
53	Pałac Ras El Tin(inne języki)	Egipt	Aleksandria	17 000 m²
54	Pałac Czartoryskich w Puławach	Polska	Puławy	9 718 m²		[69]
55	Pałac Soestdijk	Holandia	Baarn	9 000 m²
56	Huis ten Bosch	Holandia	Haga	8 785 m²
57	Raj Bhavan(inne języki)	Indie	Kolkata	7 804 m²
58	Pałac Prezydencki w Warszawie	Polska	Warszawa	5 600 m²		[70]
59	Pałac Bruchsal	Niemcy	Bruchsal	5 400 m²
60	Pałac w Wilanowie	Polska	Wilanów	4 171 m²		[71]