Powiat lubliniecki
Powiat lubliniecki – powiat w Polsce w województwie śląskim, utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Lubliniec.
| powiat | |||||||||
 | |||||||||
| |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||
| TERC | 2407 | ||||||||
| Siedziba | |||||||||
| Starosta | Joachim Smyła | ||||||||
| Powierzchnia | 822,25 km² | ||||||||
| Populacja (31.12.2019) • liczba ludności |
| ||||||||
| • gęstość | 93 os./km² | ||||||||
| Urbanizacja | 37,3% | ||||||||
| Tablice rejestracyjne | SLU | ||||||||
Adres urzędu: ul. Paderewskiego 742-700 Lubliniec | |||||||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie województwa | |||||||||
| Strona internetowa | |||||||||
W skład powiatu wchodzą[potrzebny przypis]:
- gminy miejskie: Lubliniec
- gminy miejsko-wiejskie: Woźniki
- gminy wiejskie: Boronów, Ciasna, Herby, Kochanowice, Koszęcin, Pawonków
- miasta: Lubliniec, Woźniki
Według danych z 31 grudnia 2019 roku[2] powiat zamieszkiwało 76 451 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 76 326 osób[3].
Demografia
Liczba ludności (dane z 31 grudnia 2012):
| Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| osób | % | osób | % | osób | % | |
| Ogółem | 77 347 | 100 | 39 242 | 50,73 | 38 105 | 49,27 |
| Miasto | 28 851 | 37,30 | 14 687 | 18,99 | 14 164 | 18,31 |
| Wieś | 48 496 | 62,70 | 24 555 | 31,75 | 23 941 | 30,95 |
- Piramida wieku mieszkańców powiatu lublinieckiego w 2014 roku[4].
Ludność w latach
Związki wyznaniowe[potrzebny przypis]
- Kościół rzymskokatolicki: 20 parafii
- Kościół Adwentystów Dnia Siódmego: zbór
- Kościół ewangelicko-augsburski: zbór
- Kościół Zielonoświątkowy: zbór
- Świadkowie Jehowy: 3 zbory
Rada Powiatu
| Ugrupowanie | 2002-2006[5] | 2006-2010[6] | 2010-2014[7] | 2014-2018[8] | 2018-2023[9] |
|---|---|---|---|---|---|
| Sojusz Lewicy Demokratycznej | 1 (SLD-UP) | - | - | - | |
| Prawo i Sprawiedliwość | 5 | ||||
| Forum Prawicy Ziemi Lublinieckiej | 3 | 3 | 2 | 2 | |
| Samorząd Lubliniecki | 4 | 3 | 1 | - | |
| Porozumienie Samorządowe Ziemi Lublinieckiej | 9 | 8 | 10 | - | 6 |
| Samoobrona | 2 | 2 | - | - | |
| Wspólnota Ziemi Lublinieckiej | - | 2 | 6 | 4 | 6 |
| Inicjatywa Samorządowa | - | 1 | - | - | |
| Forum Samorządowe Ziemi Lublinieckiej | - | - | - | - | |
| Porozumienie Ziemi Lublinieckiej | - | - | - | 13 | |
| Komitet Wyborczy Wyborców Ziemi Lublinieckiej | 2 |
Położenie geograficzne
Powiat lubliniecki położony jest w dorzeczach górnej Liswarty i górnej Małej Panwi. Jego terytorium znajduje się na pograniczu Niziny Śląskiej i Wyżyny Śląskiej. W północno-wschodniej części powiatu znajduje się też większa część Parku Krajobrazowego „Lasy nad Górną Liswartą”.
W przeszłości do powiatu lublinieckiego należały także gminy Dobrodzień i Kalety[10].
Historia powiatu
Historycznie większość powiatu stanowi część Górnego Śląska, oprócz terenu miejscowości Łebki, Pietrzaki oraz części miejscowości Herby (dawniej Herby Polskie)[11][12]. Przez długi czas Ziemia lubliniecka stanowiła rejon kulturowy Górnego Śląska, graniczący od północy z Małopolską. Granica między Śląskiem a Małopolską, ustanowiona na przełomie XIV i XV wieku, przebiega w kierunku północnym od miejscowości Boronów i wschodnim od miasta Woźniki. Miała ona wpływ na wzmocnienie autonomii ziemi lublinieckiej jako obszaru odrębnego kulturowo. W XVIII była to też granica Prus z Rzecząpospolitą, a później Prus i Niemiec z Rosją i Królestwem Polskim.
Zaczątkiem powiatu był tzw. districtus Lublinensis, który to wzmiankowany był już w XIV wieku. Do końca XX wieku w granicach powiatu znajdowały się też miasta i gminy Kalety i Dobrodzień, które zostały odłączone od powiatu lublinieckiego 1 stycznia 1999 r.
- 1300 – Lubliniec uzyskuje prawa miejskie
- XVIII wiek – pierwszy starosta z nadania pruskiego – Jan Ludwik von Goczalkowski
- 1922 – pierwszy starosta lubliniecki w dwudziestoleciu międzywojennym – Kazimierz Grzymała-Niegolewski (zmarł w 1923[13])
Kultura i turystyka
Na obszarze powiatu znajduje się kilkanaście dworków, pałaców i zespołów zamkowo-pałacowych: w Dralinach, Kochanowicach, Kochcicach, Koszęcinie, Lublińcu, Łagiewnikach Wielkich, Panoszowie, Sierakowie Śląskim, Wędzinie i Wierzbiu.
Na trasie Szlaku architektury drewnianej znajdują się następujące obiekty:
- wolno stojąca dzwonnica drewniana z XVII w. przy murowanym kościele św. Józefa z 1331 w Sadowie
- kościół Matki Boskiej Różańcowej z 1611 w Boronowie, pierwszy na Śląsku kościół zbudowany na planie krzyża greckiego.
- Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny z 1576 w Gwoździanach.
- kościół św. Anny z 1653 w Lublińcu
- kościół św. Jana Chrzciciela z ok. 1670 w Bruśku
- kościół Świętej Trójcy z 1724 w Koszęcinie
- kościół św. Marcina z 1751 w Cieszowej
- kościół cmentarny św. Walentego z 1696 w Woźnikach
W zespole zamkowym w Koszęcinie swoją siedzibę ma Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk”. W miejscowości Cieszowa, oprócz zabytkowego kościoła, znajduje się też kirkut z XVIII wieku.
Poza szlakiem architektury drewnianej, na terenie powiatu znajdują się także:
- Szlak im. Józefa Lompy (83 km)
- Szlak Powstań Śląskich (73 km)
- Szlak Pomników Przyrody (61 km)
Prasa[potrzebny przypis]
Na terenie powiatu lublinieckiego ukazuje się Echo powiatu – bezpłatny informator powiatu lublinieckiego – miesięcznik informacyjno-publicystyczny, poświęcony zagadnieniom lokalnym.
Gospodarka[potrzebny przypis]
Powiat lubliniecki oparty jest głównie o rolnictwo, jednakże na jego terenie znajduje się także kilka większych zakładów przemysłowych:
- Lentex – producent wykładzin w Lublińcu
- Hoger w Lublińcu
- Gerlic w Lublińcu
- Texlen w Lublińcu
- Hugienika w Lublińcu
- Bios Lubliniec 1
- Bios Lubliniec 2
- Młyn Lubliniec
- Polimer w Lublińcu
- Szybex w Lublińcu
- Turbo Care Poland w Lublińcu
- Energoserwis – przemysł elektromaszynowy w Lublińcu
- Operator Logistyczny Paliw Płynnych Sp. z o.o. – Zakład Magazynowania Paliw nr 3 w Boronowie
- Scrapena – zakład przerobu złomu i recyklingu samochodów w Herbach.