Województwo opolskie

Osobne artykuły: Województwo opolskie (1950–1975) i Województwo opolskie (1975–1998).

Pierwsze województwo opolskie zostało utworzone w 1950 r., w 1975 odłączone od niego zostały powiat raciborski i powiat oleski; ten ostatni, powiększony terytorialnie^[5], powrócił w granice województwa w wyniku reformy administracyjnej w 1999 r.

Województwo opolskie utworzono w 1950 roku na mocy ustawy z dnia 28 czerwca 1950 roku^[6], w wyniku podziału województwa śląsko-dąbrowskiego na województwo katowickie i opolskie. Do województwa opolskiego dołączono powiat brzeski i powiat namysłowski z województwa wrocławskiego. Nowe województwo, liczące 9506 km², było najmniejszym w ówczesnej Polsce. Według danych z 1950 ponad 50% ówczesnych mieszkańców stanowili autochtoni, około 25% mieszkańców województwa stanowili Kresowianie^[7][8]. W 1975 roku w wyniku reformy administracyjnej^[9] powstało nowe województwo opolskie: powiat raciborski przyłączono do województwa katowickiego, a niemal cały powiat oleski do nowo utworzonego województwa częstochowskiego (2 z 8 jednostek pozostały w województwie opolskim). Od 1999 roku, wobec likwidacji województwa częstochowskiego, powiat oleski jest ponownie częścią woj. opolskiego.

Według danych z 1 stycznia 2014 powierzchnia województwa wynosi 9411,87 km²^[10].

Według danych z 31 grudnia 2012 r. w woj. opolskim lasy obejmowały powierzchnię 249,8 tys. ha, co stanowiło 26,5% jego powierzchni^[11].

Położenie administracyjne

Województwo jest położone w południowo-zachodniej Polsce i graniczy z^[12]:

• Czechami (z krajami morawsko-śląskim i ołomunieckim) na długości 192,4 km na południu

oraz z województwami:

• dolnośląskim na długości 193,7 km na zachodzie
• łódzkim na długości 56,2 km na północnym wschodzie
• śląskim na długości 230,9 km na wschodzie
• wielkopolskim na długości 47,7 km na północy

Położenie historyczne

Większość obszarów województwa stanowi zachodnią część Górnego Śląska, natomiast cały region jest często określany Śląskiem Opolskim, nie do końca poprawnie, gdyż północno-wschodnie skrawki województwa (gmina Praszka i gmina Rudniki)^[13][14] nie leżą na historycznym Śląsku, lecz w Wielkopolsce (ziemia wieluńska). Zachodnia część obecnego województwa (ponad 20% powierzchni)^{[potrzebny przypis]} obejmują tereny historycznego Dolnego Śląska: większa część ziemi brzeskiej oraz ziemię namysłowską, które do 1950 roku należały do województwa wrocławskiego. Również takie miasta jak Nysa, Grodków, Otmuchów, Paczków i Głuchołazy położone są na terenach historycznego Dolnego Śląska (dawne księstwo nyskie)^[15][16]. Prudnik i jego najbliższe okolice w średniowieczu stanowiły część Moraw (do 1337 roku)^[17]. W południowej części województwa, w okolicy Kietrza znajduje się enklawa morawska^[18].

Topografia

W wymiarze północ-południe województwo rozciąga się na długości 136 km, to jest 1°13′20″. W wymiarze wschód-zachód rozpiętość województwa wynosi 127 km, co w mierze kątowej daje 1°47′15″.

Współrzędne geograficzne skrajnych punktów:

• północny: 51°11′40″ szer. geogr. N – działka ewidencyjna nr 365/3 (powiat namysłowski),
• południowy: 49°58′20″ szer. geogr. N – nurt Opawy pomiędzy słupkami granicznymi nr IV/71a a nr IV/71c (powiat głubczycki),
• zachodni: 16°54′28″ dług. geogr. E – słupek graniczny nr 200 (powiat nyski),
• wschodni: 18°41′43″ dług. geogr. E – pd.-wsch. narożnik działki ewidencyjnej nr 725 (powiat oleski).

Najwyższym punktem jest wierzchołek Biskupiej Kopy – 889 m n.p.m. Najwyżej położonymi miastami województwa są Głuchołazy i Prudnik^[19].

Stosunki wodne

Główną rzeką województwa jest Odra. Pozostałe większe rzeki województwa to Mała Panew oraz Nysa Kłodzka. Największymi jeziorami są zbiorniki sztuczne, tj. Jeziora Nyskie, Otmuchowskie i Turawskie.

Osobny artykuł: Podział administracyjny województwa opolskiego.

Województwo opolskie jest podzielone na z 11 powiatów oraz 1 miasto na prawach powiatu (Opole).

Powierzchnia stan na 31 grudnia 2017^[3], liczba ludności stan na 30 czerwca 2020^[3].

Herb	Flaga	Powiat	Powierzchnia [km²]	Ludność	Gęstość zaludnienia [osób/km²]	Lokata w Polsce według powierzchni	Lokata w Polsce według ludności	Przeciętna stopa bezrobocia (30 czerwca 2014)[20]	Zadłużenie samorządu względem dochodów (2014)[21]	Stopa urbanizacji
		brzeski	875,96	89 632	102	158	139	20,5%	5,6%	56,5%
		głubczycki	672,63	45 291	67	231	323	17,7%	22,1%	45,77%
		kędzierzyńsko-kozielski	625,13	93 544	150	243	129	12,9%	15,8%	64,19%
		kluczborski	851,91	65 266	77	164	228	13,2%	52,3%	51,05%
		krapkowicki	441,80	63 580	144	296	238	8,8%	20,6%	55,1%
		namysłowski	748,18	42 680	57	194	338	17,5%	15,6%	37,67%
		nyski	1223,88	135 524	111	79	56	18,0%	7,3%	52,70%
		oleski	973,38	64 167	66	132	234	8,9%	15,1%	36,78%
		opolski	1534,30	123 813	81	29	62	12,8%	6,2%	14,52%
		prudnicki	571,55	55 091	96	268	281	17,4%	38,4%	52,76%
		strzelecki	744,27	74 171	100	195	196	8,9%	16,1%	45,19%
		Opole (m.n.p.p.)	148,88	128 012	860	341	82	6,3%	35,8%	100%

Podregiony statystyczne

Województwo opolskie składa się z 2 podregionów statystycznych (GUS)^[22] – zgodnych ze standardem NUTS Unii Europejskiej:

• podregion nyski (kod 523) obejmuje 5 powiatów: powiat nyski, powiat prudnicki, powiat brzeski, powiat namysłowski oraz powiat głubczycki
• podregion opolski (kod 524) obejmuje 1 miasto na prawach powiatu i 6 powiatów: Opole, powiat opolski, powiat krapkowicki, powiat oleski, powiat kędzierzyńsko-kozielski, powiat strzelecki oraz powiat kluczborski

W województwie opolskim jest 37 miast, w tym jedno na prawach powiatu.

Zestawienie na podstawie publikacji GUS z 30 czerwca 2020^[3].

Podkreślone zostały siedziby powiatów, a wytłuszczone miasta na prawach powiatu.

Największym miastem jest Opole.

Lp.	Herb	Miasto	Powiat	Ludność (30 czerwca 2020)	Powierzchnia 31 grudnia 2017 (km²)	Gęstość zaludnienia (os./km²)
1.		Opole	m.n.p.p. Opole	128 012	148,88	860
2.		Kędzierzyn-Koźle	kędzierzyńsko-kozielski	60 383	123,71	488
3.		Nysa	nyski	43 580	27,51	1584
4.		Brzeg	brzeski	35 491	14,61	2429
5.		Kluczbork	kluczborski	23 396	12,35	1894
6.		Prudnik	prudnicki	20 887	20,50	1019
7.		Strzelce Opolskie	strzelecki	17 766	29,97	593
8.		Namysłów	namysłowski	16 650	22,61	736
9.		Krapkowice	krapkowicki	16 105	21,01	767
10.		Głuchołazy	nyski	13 435	6,83	1967
11.		Głubczyce	głubczycki	12 468	12,54	994
12.		Zdzieszowice	krapkowicki	11 370	12,35	921
13.		Olesno	oleski	9374	15,08	622
14.		Ozimek	opolski	8524	3,25	2623
15.		Grodków	brzeski	8520	9,88	862
16.		Praszka	oleski	7585	9,35	811
17.		Paczków	nyski	7424	6,60	1125
18.		Zawadzkie	strzelecki	7073	16,46	430
19.		Gogolin	krapkowicki	6776	20,35	333
20.		Otmuchów	nyski	6506	27,82	234
21.		Niemodlin	opolski	6265	13,11	478
22.		Kietrz	głubczycki	5914	18,74	316
23.		Wołczyn	kluczborski	5852	7,47	783
24.		Lewin Brzeski	brzeski	5728	11,64	492
25.		Głogówek	prudnicki	5569	22,06	252
26.		Tułowice	opolski	4022	9,23	436
27.		Dobrodzień	oleski	3682	19,53	189
28.		Byczyna	kluczborski	3546	5,79	612
29.		Kolonowskie	strzelecki	3294	55,70	59
30.		Baborów	głubczycki	2903	11,86	245
31.		Prószków	opolski	2595	16,22	160
32.		Leśnica	strzelecki	2566	14,50	177
33.		Gorzów Śląski	oleski	2454	18,54	132
34.		Biała	prudnicki	2399	14,72	163
35.		Korfantów	nyski	1783	10,23	174
36.		Ujazd	strzelecki	1735	14,76	118
37.		Strzeleczki	krapkowicki	1539	27,74	55

Zobacz też: Dane statystyczne o miastach w Polsce.

OPOLE

Kędzierzyn-Koźle

Nysa

Brzeg

Kluczbork

Prudnik

Strzelce Opolskie

Krapkowice

Namysłów

Głuchołazy

Głubczyce

Zdzieszowice

Olesno

Ozimek

Grodków

Praszka

Zawadzkie

Paczków

Niemodlin

Kietrz

Wołczyn

Gogolin

Lewin Brzeski

Głogówek

Otmuchów

Dobrodzień

Byczyna

Kolonowskie

Baborów

Leśnica

Prószków

Gorzów Śląski

Biała

Korfantów

Ujazd

Tułowice

Strzeleczki

Rozmieszczenie miast w województwie opolskim

Dane z 30 czerwca 2020 r.^[3]:

Województwo zamieszkuje w centrum i na wschodzie ludność autochtoniczna, identyfikująca się głównie jako Niemcy oraz Ślązacy. Obecnie większość mieszkańców województwa (ok. 2/3) stanowi ludność napływowa (oraz ich potomkowie), która przybyła na ten teren po roku 1945, w związku z przekazaniem przez Związek Sowiecki oraz Aliantów Zachodnich wcześniej niemieckiej części Górnego Śląska Polsce^[23]. Językiem dnia codziennego ludności niemieckiej i śląskiej jest dialekt śląski^[24]. Etnicznie polska ludność składa się ze Ślązaków i osadników z międzywojennej Polski centralnej oraz (tzw. Kresowiaków) ze wschodnich terenów II Rzeczypospolitej (tzw. Kresów) zagarniętych przez Związek Sowiecki, a obecnie leżących w granicach Litwy, Białorusi i Ukrainy. Duża grupa etnograficzna Opolan, dzieląca się także na mniejsze, nie stanowi obecnie odnośnika identyfikacyjnego dla współczesnych mieszkańców województwa opolskiego. Owi Opolanie to dzisiejsi Niemcy i Ślązacy.

• Piramida wieku mieszkańców W. opolskiego w 2014

Osobny artykuł: Religia w województwie opolskim.

Na terenie województwa działalność prowadzą: Kościół rzymskokatolicki, Kościół greckokatolicki w Polsce, Kościół Polskokatolicki, Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny, Kościół Ewangelicko-Augsburski, Kościół Chrześcijan Baptystów, Kościół Ewangelicznych Chrześcijan w RP, Kościół Chrystusowy w Polsce, Kościół Zielonoświątkowy, Chrześcijańska Wspólnota Zielonoświątkowa, Kościół Boży w Chrystusie, Kościół Adwentystów Dnia Siódmego, Świadkowie Jehowy, Świecki Ruch Misyjny „Epifania”, Zrzeszenie Wolnych Badaczy Pisma Świętego, Opolski Ośrodek Zen, Buddyjski Związek Diamentowej Drogi Linii Karma Kagyu, Stolica Boża i Barankowa, Unitarianie i Raelianie^[26].

Siedziba urzędu wojewódzkiego i sejmiku

Samorząd województwa

Organem stanowiącym samorządu jest Sejmik Województwa Opolskiego, składający się z 30 radnych. Siedzibą sejmiku województwa jest Opole.Sejmik wybiera organ wykonawczy samorządu, którym jest zarząd województwa, składający się z 5 członków z przewodniczącym mu marszałkiem.

Marszałkowie województwa opolskiego:

• 1999–2002 Stanisław Jałowiecki
• 2002          Ryszard Galla
• 2002–2003 Ewa Olszewska
• 2003–2006 Grzegorz Kubat
• 2006–2013 Józef Sebesta
• 2013–        Andrzej Buła

Administracja rządowa

Terenowym organem administracji rządowej jest Wojewoda Opolski, wyznaczany przez Prezesa Rady Ministrów. Siedzibą wojewody jest Opole^[27], gdzie znajduje się Opolski Urząd Wojewódzki w Opolu.

W 2012 r. produkt krajowy brutto woj. opolskiego wynosił 34,3 mld zł, co stanowiło 2,1% PKB Polski. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wynosił 33,9 tys. zł (80,8% średniej krajowej), co plasowało opolskie na 11. miejscu względem innych województw^[28].

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie mieszkańca woj. opolskiego w 3. kwartale 2011 r. wynosiło 3335,29 zł, co lokowało je na 8. miejscu względem wszystkich województw^[29].

We wrześniu 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w województwie obejmowała ok. 20 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 5,5% do aktywnych zawodowo^[30].

Według danych z 2011 r. 4,7% mieszkańców w gospodarstwach domowych woj. opolskiego miało wydatki poniżej granicy ubóstwa skrajnego (tzn. znajdowało się poniżej minimum egzystencji)^[31].

W 2010 r. produkcja sprzedana przemysłu w woj. opolskim wynosiła 18,7 mld zł, co stanowiło 1,9% produkcji przemysłu Polski. Sprzedaż produkcji budowlano-montażowej w opolskim wynosiła 3,2 mld zł, co stanowiło 2,0% tej sprzedaży Polski^[32].

Województwo opolskie posiada wysoko rozwinięty przemysł rolniczy, z szybko rosnącym udziałem usług. Najlepiej rozwinięte są środkowe i wschodnie części województwa. Na jego terenie działa Euroregion Pradziad z siedzibą w Prudniku. Posiada różnorodny przemysł, m.in. paliwowo-energetyczny (Opole, Kędzierzyn-Koźle, Zdzieszowice), chemiczny (Kędzierzyn-Koźle, Opole, Grodków), elektromaszynowy, w tym metalowy (Ozimek, Zawadzkie, Prudnik), maszynowy (Opole, Brzeg, Praszka, Kędzierzyn-Koźle, Nysa, Krapkowice, Kluczbork, Bodzanów), środków transportu (Praszka), metalurgiczny (Ozimek, Zawadzkie), mineralny, w tym cementowo-wapienniczy (Chorula, Strzelce Opolskie, Opole, Tarnów Opolski), spożywczy (Opole, Kędzierzyn-Koźle, Brzeg, Namysłów), meblarski (Kluczbork, Opole, Prudnik, Głuchołazy, Dobrodzień, Pludry, Paczków), skórzano-obuwniczy (Krapkowice, Strzelce Opolskie, Prudnik, Korfantów, Nysa, Głuchołazy), celulozowo-papierniczy (Krapkowice, Bodzanów, Głuchołazy, Kolonowskie), odzieżowy i dziewiarski^[33].

Na terenie województwa brak większych złóż surowców mineralnych, z wyjątkiem skalnych, do których należą wapienie, margle, granity, bazalty. Eksploatowane są w większych ilościach w środkowej części województwa, Kotlarni i Górach Opawskich (kopalnia szarogłazu w Dębowcu koło Prudnika)^[33].

Na liście produktów tradycyjnych znajdują się 74 produkty z województwa opolskiego^[34].

Przedsiębiorstwa

Z tym tematem związana jest kategoria: Przedsiębiorstwa w województwie opolskim.

Obecnie najważniejszymi przedsiębiorstwami w województwie opolskim są: Grupa Azoty ZAK w Kędzierzynie-Koźlu, ArcelorMittal Poland Oddział w Zdzieszowicach (największy producent koksu w Polsce), Huta Małapanew w Ozimku (najstarsza huta działająca w Polsce), Kler w Dobrodzieniu, Przedsiębiorstwo Wyrobów Cukierniczych „Odra” w Brzegu (jedno z największych polskich przedsiębiorstw cukierniczych), biuro podróży Itaka w Opolu, Spółdzielnia „Pionier” w Prudniku i Elektrownia Opole.

Nieistniejące już przedsiębiorstwa, które działały na terenie województwa to między innymi Zakłady Przemysłu Bawełnianego „Frotex” w Prudniku (największy producent wyrobów włókienniczych w Europie), Zakład Samochodów Dostawczych w Nysie, Śląskie Zakłady Przemysłu Skórzanego „Otmęt” w Krapkowicach i Agromet-Pionier w Strzelcach Opolskich.

W województwie opolskim działa centrum powiadamiania ratunkowego, które znajduje się w Opolu i które obsługuje zgłoszenia alarmowe kierowane do numerów alarmowych 112, 997, 998 i 999^[35].

Na terenie województwa opolskiego znajduje się 36 rezerwatów przyrody.

Poza tym istnieją 4 parki krajobrazowe:

• Stobrawski Park Krajobrazowy, największy park w opolskim, obejmujący kompleksy leśno-łąkowe w środkowo-zachodniej części województwa.
• Park Krajobrazowy Góra Świętej Anny, obejmuje najcenniejszy przyrodniczo obszar Chełmu z licznymi stanowiskami storczyków
• Park Krajobrazowy Góry Opawskie, chroniący polską część Gór Opawskich.
• Załęczański Park Krajobrazowy (na terenie województwa leży tylko niewielki skrawek parku)

Za miejscowości województwa o największych walorach turystycznych uznaje się miasta: Otmuchów, Prudnik, Byczyna, Nysa, Kluczbork, Paczków, Opole, Kędzierzyn-Koźle, Głuchołazy i Brzeg, oraz wsie: Biskupice, Jarnołtówek, Pokrzywna, Łambinowice, Jemielnica, Turawa, Kamień Śląski, Góra Świętej Anny, Ścibórz, Rogów Opolski, Moszna i Krasiejów^[36].

Popularnymi wśród turystów obiektami kultury i historii są np. pałac w Mosznej, JuraPark Krasiejów, gród rycerski w Biskupicach, sanktuarium św. Anny na Górze św. Anny, Muzeum Wsi Opolskiej w Opolu-Bierkowicach^[37]. Jako dziedzictwo polskiej historii prezentowana jest Góra Świętej Anny jako miejsce zaciętych walk III powstania śląskiego, renesansowy zamek w Głogówku, w którym podczas potopu szwedzkiego przebywał król Polski Jan Kazimierz, a także sanktuarium św. Józefa w Prudniku, w którym więziony był kardynał Stefan Wyszyński^[38]. Głównym nurtem turystyki w województwie opolskim jest turystyka „do korzeni”, skupiająca się na turystach z Niemiec, którzy odwiedzają swoich krewnych lub tereny, z których pochodzi ich rodzina, a także miejsca związane z biografiami sławnych Niemców^[39].

Za pomniki historii zostały uznane: Zamek Piastów Śląskich w Brzegu z renesansową bramą i kaplicą zamkową pod wezwaniem św. Jadwigi, zespół kościoła farnego pod wezwaniem św. Jakuba Starszego Apostoła i św. Agnieszki Dziewicy i Męczennicy w Nysie, kościół odpustowy pod wezwaniem św. Anny w Oleśnie, zespół staromiejski ze średniowiecznym systemem fortyfikacji w Paczkowie i komponowany krajobraz kulturowo-przyrodniczy Góry Świętej Anny^[40]. W Brzegu powołany został Park Kulturowy „Książęce Miasto Brzeg”^[41].

Na obszarze województwa znajdują się liczne zamki – w Brzegu, Głogówku, Namysłowie, Kędzierzynie-Koźlu, Otmuchowie, Niemodlinie, Białej Prudnickiej, Korfantowie, Karłowicach i Łące Prudnickiej. Są tu również ruiny zamków, m.in. w Trzebinie, Strzelcach Opolskich, Ujeździe, Chrzelicach. Znajdują się tu jedne z najstarszych w Polsce wież zamkowych – Wieża Piastowska w Opolu i Wieża Woka w Prudniku (najstarsza prywatna budowla obronna na terenie Polski)^[42]. Województwo opolskie posiada też wiele okazałych pałaców – np. w Mosznej, Nysie, Kopicach, Dobrej, Naroku, Rozkochowie.

Wielokulturowość regionu jest powodem różnorodności opolskiej tradycyjnej kuchni. Na turystycznym szlaku kulinarnym „Opolski Bifyj” znalazły się obiekty z powiatów: kluczborskiego, prudnickiego, opolskiego, krapkowickiego, kędzierzyńsko-kozielskiego, oleskiego, brzeskiego, nyskiego i strzeleckiego^[43].

Na południu województwa, w powiatach prudnickim i nyskim znajdują się znane ośrodki wypoczynkowe położone w Górach Opawskich – miejscowości Pokrzywna, Moszczanka, Jarnołtówek, Dębowiec, Wieszczyna. W Prudniku zaczyna się, ciągnący się przez całe Sudety (do Świeradowa-Zdroju) Główny Szlak Sudecki im. Mieczysława Orłowicza – jedna z dwóch najważniejszych oznakowanych tras pieszych w polskich górach^[44].

Najwięcej turystycznych obiektów noclegowych znajduje się w powiatach: nyskim, opolskim, brzeskim, oleskim, kluczborskim, prudnickim i kędzierzyńsko-kozielskim^[45].

Opole

• Uniwersytet Opolski
  • 12 wydziałów
• Politechnika Opolska
  • 6 wydziałów
• Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji w Opolu
  • 4 wydziały
• Państwowa Medyczna Wyższa Szkoła Zawodowa w Opolu
• Wyższe Międzydiecezjalne Seminarium Duchowne w Opolu
• Wyższa Szkoła Bankowa we Wrocławiu
  • Wydział Ekonomiczny w Opolu

Brzeg

• Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna w Brzegu
• Zespół Szkół Medycznych w Brzegu

Nysa

• Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nysie

Prudnik

• Zespół Szkół Medycznych w Prudniku

Kędzierzyn-Koźle

• Zespół Szkół Medycznych w Kędzierzynie-Koźlu

Lista osób którym nadano tytuł Honorowy Obywatel Województwa Opolskiego^[46]:

• Karol Jonca (2002)
• Zdzisław Peszkowski (2002)
• Dennis Robert Radojcich (2002)
• Kurt Beck (2002)
• Christoph Grimm (2002)
• Robert Rauziński (2003)
• Haus-Josef Vogel (2004)
• Zbyszko Bednorz (2004)
• Alfons Nossol (2004)
• Adam Hanuszkiewicz (2005)
• Marian Zembala (2005)
• Wojciech Kilar (2006)
• Anna Nawrocka (2006)
• Waldemar Dąbrowski (2006)
• Bogdan Hussakowski (2006)
• Dorota Simonides (2008)
• Joachim Mertes (2009)
• Jerzy Buzek (2013)

Transport drogowy

Według danych na dzień 31 grudnia 2018, na terenie województwa opolskiego było 10 504,8 km dróg publicznych, w tym: 779,5 km dróg krajowych (z czego 88,1 km autostrad), 995,5 km dróg wojewódzkich, 3 890,0 km powiatowych i 4 839,8 km gminnych^[47].

Drogi krajowe w województwie opolskim

Droga	Trasa	Obecna długość w województwie
A4E40	granica państwa z Niemcami – Zgorzelec – Węgliniec – Bolesławiec – Legnica – Wrocław – Brzeg – Opole – Prószków – Strzelce Opolskie – Gliwice – Chorzów – Katowice – Mysłowice – Jaworzno – Chrzanów – Kraków – Wieliczka – Gmina Kłaj – Bochnia – Brzesko – Tarnów – Dębica – Rzeszów – Jarosław – Przemyśl – granica państwa z Ukrainą	88 km
11	Kołobrzeg – Koszalin – Bobolice – Szczecinek – Podgaje – Piła – Ujście – Chodzież – Oborniki – Poznań – Kórnik – Jarocin – Pleszew – Ostrów Wielkopolski – Ostrzeszów – Kępno – Kluczbork – Lubliniec – Tworóg – Bytom	56 km
38	granica państwa z Czechami – Pietrowice – Głubczyce – Kędzierzyn-Koźle	42 km
39	Łagiewniki – Strzelin – Biedrzychów – Owczary – Brzeg – Namysłów – Kępno	53 km
40	granica państwa z Czechami – Głuchołazy – Prudnik – Kędzierzyn-Koźle – Ujazd – Pyskowice	82 km
41	Nysa – Prudnik – Trzebina – granica państwa z Czechami	33 km
42	Namysłów – Kluczbork – Praszka – Rudniki – Działoszyn – Pajęczno – Nowa Brzeźnica – Radomsko – Przedbórz – Ruda Maleniecka – Końskie – Skarżysko-Kamienna – Rudnik	76 km
45	Zabełków – Krzyżanowice – Racibórz – Krapkowice – Opole – Bierdzany – Kluczbork – Praszka – Wieluń – Złoczew	142 km
46	Kłodzko – Nysa – Pakosławice – Jaczowice – Niemodlin – Karczów – Opole – Ozimek – Lubliniec – Blachownia – Częstochowa – Janów – Szczekociny	131 km
88	Strzelce Opolskie – Nogowczyce – Gliwice – Bytom	10 km
94	Bolesławiec – Krzywa – Chojnów – Legnica – Prochowice – Wrocław – Brzeg – Opole – Strzelce Opolskie – Toszek – Pyskowice – Bytom – Będzin – Sosnowiec – Dąbrowa Górnicza – Olkusz – ... – Tarnów – Rzeszów – Jarosław – Radymno – droga 1698R	98 km

Transport kolejowy

W województwie opolskim znajduje się 798 km eksploatowanych linii kolejowych (14. miejsce w kraju), z czego 362 km to linie jednotorowe, natomiast 436 km – dwu- i więcej torowe. 440 km linii kolejowych jest zelektryfikowanych (stan na dzień 31 grudnia 2013)^[48]. W 2017 roku statystyczny mieszkaniec województwa opolskiego jechał 5,3 raza pociągiem^[49].

W województwie znajduje się 30 czynnych dworców kolejowych, 3 z nich są wpisane do rejestru zabytków (stan na dzień 31 października 2014)^[50].

Województwo opolskie jest właścicielem 22 pojazdów szynowych: 11 spalinowych i 11 elektrycznych.

Do najbardziej utytułowanych klubów piłkarskich należą: Odra Opole, Włókniarz Kietrz, Małapanew Ozimek, MKS Kluczbork, Start Namysłów oraz Chemik Kędzierzyn-Koźle. Kluby te zajmują najwyższe lokaty w tabeli wszech czasów I ligi, a opolska Odra grała ponadto w Ekstraklasie.

Inne kluby sportowe siatkarskim jest ZAKSA Kędzierzyn-Koźle (PlusLiga), koszykarskim Pogoń Prudnik (I liga), ŻużlowymKolejarz Opole (II liga żużlowa)

W województwie opolskim działają kluby łucznicze: Chrobry Głuchołazy, Gimnazjalista Prudnik, Obuwnik Prudnik, Radical Culture Krapkowice^[57].

• opuszczone miejscowości w województwie opolskim
• polskie tablice rejestracyjne (wikisource)

• Danuta Berlińska. 1999. Mniejszość niemiecka na Śląsku Opolskim w poszukiwaniu tożsamości. Opole: Stowarzyszenie Instytut Śląski i Państwowy Instytut Naukowy-Instytut Śląski w Opolu.
• Tomasz Kamusella. 2001. Podstawowe parametry do konstrukcji historii regionu Śląsk Opolski (s. 10–24). 2001. Śląsk Opolski. No 3.
• Masnyk Marek. 1989. Ruch polski na Śląsku Opolskim w latach 1922–1939. Opole: Wydawnictwo Instytutu Śląskiego w Opolu.
• Wiesław Drobek, Ewa Dawidejt-Drobek. Nowe turystyczne funkcje wsi na Śląsku Opolskim w kontekście pamięci przeszłości. „Studia Obszarów Wiejskich”. 54, 2019. Warszawa: PAN IGiPZ. ISSN 1642-4689. 

• Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego
• Opolski Urząd Wojewódzki
• Województwo opolskie w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2015-05-20] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.