Siekierki (Warszawa)
Siekierki – północno-wschodnia, przylegająca do Wisły część warszawskiej dzielnicy Mokotów[3], osiedle[4] oraz obszar MSI będący częścią Dolnego Mokotowa, położony na terenie tzw. Łuku Siekierkowskiego, w obrębie ulicy Bartyckiej, Gościniec, Polskiej, Alei Polski Walczącej oraz Trasy Siekierkowskiej, stanowiącej jego południową granicę. Osiedle charakteryzuje się niską zabudową o charakterze typowo mieszkalnym. Na jego terenie znajduje się centrum astronomiczne oraz sanktuarium maryjne.
| Obszar MSI Warszawy | |
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| Dzielnica | |
| W granicach Warszawy | |
| SIMC | 0918519 |
| Strefa numeracyjna | +48 22 |
| Tablice rejestracyjne | WE |
Położenie na mapie Warszawy Siekierki jako część dzielnicy Mokotów | |
| 52°12′29,563″N 21°05′00,704″E/52,208212 21,083529 | |
| Strona internetowa | |
Historia
Najwcześniejsze osadnictwo na obszarze dzisiejszych Siekierek, dawniej określanym nazwą Kępa Bełt, stanowi znana od XIII wieku wieś Czarnów (również Czarnowo), będąca osadą położoną pomiędzy Solcem a Czerniakowem, nad wpadającą wówczas do Wisły rzeką Wilanówką[5]. W jej miejsce pojawiła się w późniejszym czasie wieś o nazwie Siekierki, wzmiankowana od XVI wieku[6]. W XVII wieku osada ta stała się własnością Stanisława Herakliusza Lubomirskiego, który wzniósł tutaj pawilon rozrywkowy, zaś w XVIII wieku okoliczne tereny zostały wydzierżawione w celach łowieckich przez Augusta II Mocnego[6][7]. W XIX wieku wyróżniano dwie części osady, tj. Siekierki Wielkie oraz Małe, które w 1827 posiadały łącznie 194 mieszkańców w 30 gospodarstwach domowych, zaś w 1889 – 358 mieszkańców. Całość osady weszła w skład lokalnego folwarku, który w 1884 obejmował obszar 556 mórg (tj. 3,11 km²[8]), składającego się w znacznej większości z łąk i pastwisk[9].
W drugiej połowie XIX wieku Siekierki Wielkie oraz Siekierki Małe należały do gminy Mokotów w powiecie warszawskim, zaś w strukturze kościoła katolickiego stanowiły część parafii Wilanów[9]. W 1909 obie wsie zostały wyłączone z gminy Mokotów i włączone w skład gminy Wilanów[10].
Wsie Siekierki Wielkie i Siekierki Małe, należące do ówczesnej gminy Wilanów, zostały włączone w granice Warszawy z dniem 1 kwietnia 1916 na mocy rozporządzenia gubernatora Hansa von Beselera z dnia 8 kwietnia 1916, wraz z resztą Mokotowa[1][2][11]. 16 listopada 1916 Siekierki zostały wyłączone z katolickiej parafii Wilanów i weszły w skład nowej parafii św. Bonifacego z siedzibą w klasztorze czerniakowskim[12], który już od 1904 mieścił filię parafii wilanowskiej odpowiedzialną między innymi za prowadzenie ksiąg stanu cywilnego mieszkańców Siekierek[13][14].
W 1926 roku ukończono budowę wału przeciwpowodziowego wzdłuż lewego brzegu Wisły, który oddalił utrudniające uprzednio rozwój terenu zagrożenie powodziowe[7]. W okresie międzywojennym planowano zagospodarowanie terenu Siekierek pod budowę tzw. Dzielnicy Olimpijskiej, czyli olimpijskiego kompleksu sportowego o powierzchni około 160 ha, zawierającego m.in. stadion oraz tor regatowy; realizację projektu przekreślił jednak wybuch II wojny światowej[15].
W czasie niemieckiej okupacji przy ulicy Gwintowej na Siekierkach doszło do objawienia Matki Bożej, doświadczonego przez dwunastoletnią Władysławę Papis[16]. Objawienia powtarzały się na przestrzeni lat 1943−1949, zapoczątkowując miejscowy kult maryjny[7][17]. W trakcie powstania warszawskiego Siekierki zostały dotknięte tragicznymi represjami ludności polskiej. W ramach odwetu naziści dokonywali zbiorowych mordów mieszkańców oraz systematycznych podpaleń osiedla, w wyniku czego zniszczeniu uległa większość zabudowy, w tym miejscowy folwark[7].
Po zakończeniu wojny, w ramach obowiązującego dekretu Bieruta zakazywano mieszkańcom zarówno odbudowy zniszczonych, jak i budowy nowych domów, w dużej mierze przyczyniając się do rozwoju samowoli budowlanej[7]. W 1961 w sąsiedztwie Siekierek powstała Elektrociepłownia Siekierki, największa elektrociepłownia w Polsce, która po wyznaczeniu granic MSI znalazła się jednak na terenie Augustówki. W późniejszym okresie PRL na obszarze Siekierek planowano budowę zespołu obiektów naukowych wraz z programem mieszkaniowym[18], jednak jedynym zrealizowanym obiektem tego programu jest centrum astronomiczne Polskiej Akademii Nauk przy ulicy Bartyckiej, oddane do użytku w 1978[19].
W 1994 ukończono budowę upamiętniającego objawienia sanktuarium maryjnego, obsługiwanego przez zakon pijarów. W 2002 oddano do użytku pobliską Trasę Siekierkowską oraz Most Siekierkowski. W ramach europejskiego programu Natura 2000 przylegające bezpośrednio do Wisły tereny Siekierek zostały w 2004 włączone w skład objętych ochroną terenów obszaru Doliny Środkowej Wisły, jako część Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu[20]. W latach 2005-2008 na terenie Siekierek planowano utworzenie Warszawskiego Parku Technologicznego[21], ten projekt jednak również został porzucony[22].
Pomimo wspominanych, niezrealizowanych planów inwestycyjnych na przestrzeni lat Siekierki przez dłuższy czas pozostały terenem niedoinwestowanym oraz w znacznej mierze niewykorzystanym, jednak począwszy od początku lat 10. XXI wieku nastąpił na tym obszarze znaczny rozwój zabudowy nowych osiedli mieszkaniowych. W 2019 ukończono trasę Alei Polski Walczącej, planowanej uprzednio pod roboczą nazwą Czerniakowska Bis arterii łączącej Trasę Siekierkowską z ulicą Czerniakowską[23]. W przyszłości planowane jest poprowadzenie wzdłuż niej linii tramwajowej jako przedłużenia linii biegnącej ulicą Gagarina[24]. Przez Siekierki ma w przyszłości przebiegać również planowana linia metra M3[24].
Galeria zdjęć
Ulica Batalionu AK Bałtyk
Widok na Most Siekierkowski
Fragment Łachy Siekierkowskiej
Wał przeciwpowodziowy nad Wisłą
Pomnik pamięci mieszkańców pomordowanych w czasie II wojny światowej
Tablica upamiętniająca desant 1 Armii Wojska Polskiego
