Thriller (album)

Poprzedni album Jacksona Off the Wall zebrał bardzo dobre recenzje od krytyków^[7][8] i okazał się także komercyjnym sukcesem, sprzedając się w 8 milionach kopii w Stanach Zjednoczonych^[9]. Michael Jackson lata pomiędzy Off the Wall i Thriller wspominał tak: „Nawet w domu jestem samotny. Czasami siedzę w swoim pokoju i płaczę. Tak trudno jest znaleźć przyjaciół... Czasem spaceruję koło domu sąsiada w nocy, żeby znaleźć kogoś z kim mógłbym pogadać, ale po pewnym czasie wracam do siebie.”^[10]. Kiedy Jackson skończył 21 lat w sierpniu 1979, zatrudnił Johna Branca na stanowisko jego menadżera^[11].

Michael zatrudnił Branca, ponieważ chciał być gwiazdą w show-biznesie, chciał być „najbogatszym”. Piosenkarz był zawiedziony, że „Off the Wall” nie otrzymał Nagrody Grammy za Nagranie roku. Muzyk czuł się niedoceniany. W 1980 poprosił magazyn „Rolling Stone” o to, aby umieścił go w czołówce czasopisma, lecz ten odmówił. Jackson skometował to tak: „Powtarzałem w kółko, że czarni ludzie na okładkach czasopism nie sprzedają kopii... Poczekajcie. Pewnego dnia te magazyny będą prosić mnie o wywiad. Może dam im jeden, może nie.”^[12].

Michael Jackson ponownie połączył siły z Quincym Jonesem, aby nagrać Thriller. Para pracowała razem nad 30 utworami, z których dziewięć znalazło się na albumie^[13]. Płyta była nagrywana w Westlake Recording Studios w Los Angeles. Nagrywanie albumu kosztowało 750 000 dolarów amerykańskich. Tworzenie wydawnictwa rozpoczęło się 14 kwietnia 1982 o godzinie dwunastej w południe z Jacksonem i Paulem McCartneyem, którzy nagrywali razem utwór „The Girl Is Mine”. Album został ukończony wraz z miksowaniem 8 listopada 1982^[14]. Kilkoro członków zespołu Toto również zostało zaproszonych do nagrywania płyty^[13]. Jackson napisał cztery piosenki na album, są to: „Wanna Be Startin’ Somethin’”, „The Girl Is Mine”, „Beat It” i „Billie Jean”^[15]. Michael w przeciwieństwie do większości muzyków nie zapisywał tekstów na kartce, zamiast tego nagrywał śpiewając z pamięci^[16][17].

Relacje pomiędzy Jonesem a Jacksonem stały się napięte podczas nagrywania albumu. Michael Jackson spędzał za dużo czasu ćwicząc samemu układy taneczne^[17]. Kiedy dziewięć utworów zostało nagranych, Jones i Jackson byli niezadowoleni, więc spędzając nad tym tydzień, zremiksowali każdy z nich^[17].

Jackson chciał stworzyć album na którym „każda piosenka będzie zabójcą”, dlatego nazwał go Thriller^[18][19]. Producent albumu Quincy Jones i twórca tekstów Rod Temperton przekazali dokładne informacje o nagrywaniu albumu w wywiadzie dołączonym do edycji specjalnej z 2001. Jones powiedział, że „Billie Jean” był bardzo osobistym utworem dla Jacksona, ponieważ piosenkarz musiał poradzić sobie z wieloma obsesyjnymi fanami. Producent nalegał, aby długi wstęp do utworu został skrócony, ale Michael Jackson chciał go zostawić, bo sprawiał, że chciało mu się tańczyć^[15]. Jones i Jackson postanowili stworzyć utwór rockowy, który przypadłby do gustu wszystkim słuchaczom i przez kilka tygodni szukali odpowiedniego gitarzysty do utworu „Beat It”. Ostatecznie zdecydowali się na Steve’a Lukathera z zespołu Toto i Eddiego Van Halena z grupy Van Halen, który zagrał gitarowe solo w tejże piosence^[15].

Kiedy Rod Temperton napisał utwór „Thriller” najpierw chciał go nazwać „Starlight”, albo „Midnight Man”, ale ostatecznie zdecydował się na nazwę, która przetrwała do dziś^[17]. Quincy Jones, który pragnął znaleźć kogoś odpowiedniego do wyrecytowania końcowej kwestii tekstu, zaproponował to aktorowi horrorowemu Vincentowi Price’owi. Aktor był znajomym żony Jonesa. Price nagrał swoją kwestię w zaledwie dwóch ujęciach. Temperton napisał mówioną część tekstu w taksówce, w drodze do studia^[15].

Thriller łączy ze sobą różne style muzyczne, między innymi pop, post disco, rock i funk^[1]. Na albumie znajdują się ballady: „The Lady in My Life”, „Human Nature” i „The Girl Is Mine”, funkowa część: „Billie Jean” i „Wanna Be Startin’ Somethin’”. Posiada także stronę disco: „Baby Be Mine” i „P.Y.T. (Pretty Young Thing)”^[20][21][22]. Według Stephena Thomasa Erlewina z AllMusic, Jackson udoskonalił atuty występujące na poprzednim albumie, czyli Off the Wall. Krytyk stwierdził, że piosenki dance’owe i rockowe są agresywniejsze, a utwory popowe są łagodniejsze i bardziej soulowe^[21]. Utworowi „Wanna Be Startin’ Somethin’” towarzyszy gitara basowa i perkusja w tle. Afrykańskie rytmy nadają piosence międzynarodowy klimat^[23]. „The Girl Is Mine” mówi o dwóch mężczyznach, którzy walczą o kobietę i kłócą się, który ją bardziej kocha^[17][23]. Utwory na albumie mają tempo od 80 uderzeń na minutę na „The Girl Is Mine” do 138 na „Beat It”^[24].

Pomimo lekkiego, popowego klimatu obu tych albumów, Thriller mówi o zupełnie innych tematach niż Off the Wall. Z nowym albumem Jackson zaczął swój związek z ciemniejszymi tematami^[25]. Zauważyć to można na utworach: „Thriller”, „Billie Jean” i „Wanna Be Startin’ Somethin’”^[1]. W „Billie Jean” śpiewa o obsesyjnej fance, która twierdzi, że artysta jest ojcem jej dziecka. W utworze „Wanna Be Startin’ Somethin’” przemawia przeciwko plotkom i mediom, które je rozpowszechniają^[20][21]. „Thriller” jest utworem, który miał budzić strach u słuchacza. Swego głosu w singlu udzielił aktor związany z horrorami Vincent Price. W utworze można usłyszeć efekty dźwiękowe, na przykład skrzypienie drzwi i podłogi czy wycie wilków^[17].

W „Beat It” potępia gangi. O utworze Jackson mówił: „Chodzi o to, że nie musisz być twardy. Możesz trzymać się z dala od walki i ciągle być mężczyzną. Nie musisz umrzeć, żeby udowodnić, że jesteś mężczyzną.”^[23]. Utwór „Human Nature” napisany z pomocą Steve’a Porcaro z grupy Toto^[26] jest posępny i introspekcyjny, co przejawia się w tekście: „Looking out, across the morning, the City’s heart begins to beat, reaching out, I touch her shoulder, I’m dreaming of the street.”^[23].

Krytycy chwalili wokal Jacksona. AllMusic nazwał go „oślepiająco utalentowanym wokalistą”^[7]. „Rolling Stone” również pochwalił wokal Michaela^[27]. Magazyn napisał, że głos Jacksona jest „dorosły” oraz „zabarwiony smutkiem”^[27]. Michael Jackson podczas nagrywania albumu używał „wokalnej czkawki” (coś pomiędzy połykaniem śliny a próbą złapania powietrza), aby pokazać swoje emocje, na przykład strach czy smutek^[28]. Jackson już wcześniej używał „wokalnej czkawki” (po raz pierwszy na „It’s Too Late to Change the Time” w 1973^[29]).

Thriller został wydany 30 listopada 1982 i został sprzedany w milionie kopii w pierwszym tygodniu^[30]. Siedem utworów z albumu zostało wydanych jako single. Wybranie „The Girl Is Mine” na pierwszy singel było złym wyborem, ponieważ część osób myślała, że album będzie niezadowalający oraz że piosenkarz pochylił się w stronę białych słuchaczy^[23]. „The Girl Is Mine” został zastąpiony przez „Billie Jean”, dzięki któremu album stał się przebojem w całym kraju^[31]. Sukces osiągnęło także „Beat It” z gościnnym udziałem gitarzystów Eddiego Van Halena i Steve’a Lukathera^[32]. Tytułowy utwór również ukazał się jako singel i także stał się hitem^[23].

Okładka albumu przedstawia leżącego Michaela Jacksona ubranego w biały garnitur, który należał do fotografa Dicka Zimmermana. Inna wersja okładki przedstawia Jacksona z młodym tygrysem blisko nogi. Fotograf powiedział, że piosenkarz chciał trzymać tygrysa jak najdalej od twarzy, ponieważ bał się, że go podrapie^[33]. Inne zdjęcie z sesji, przedstawiające muzyka obejmującego tygrysa, zostało użyte na okładce edycji specjalnej albumu.

Album został wydany ponownie w 2001 jako Thriller: Special Edition. Oryginalne utwory zostały zremasterowane. Thriller: Special Edition zawiera dwa nowe utwory: „Someone in the Dark” i „Carousel”. Zawiera też wywiad z Quincym Jonesem i Rodem Tempertonem o nagrywaniu albumu^[34].

W 2008 ukazała się trzecia edycja – Thriller 25. Jackson był na niej producentem wykonawczym^[35]. Na albumie znalazło się siedem dodatkowych piosenek, w tym nowa „For All Time”. Thriller 25 promowały single „The Girl Is Mine 2008” i „Wanna Be Startin’ Somethin’ 2008”.

Reedycja okazała się sukcesem komercyjnym i zdobyła szczyt w ośmiu europejskich krajach. W Stanach Zjednoczonych wspięła się na drugie miejsce, a w Wielkiej Brytanii na trzecie. Album wspiął się do pierwszej dziesiątki w trzydziestu innych krajach. Zdobył status złotej płyty w Wielkiej Brytanii, dwukrotnego złota we Francji i platyny w Polsce^[36][37].

Po śmierci Michaela Jacksona w 2009, Thriller został czternastym najlepiej sprzedającym się albumem w tym roku, ze sprzedażą ponad miliona kopii^[38].

W 2015 album został udostępniony na tydzień za darmo dla użytkowników w Stanach Zjednoczonych przez Google Play Music^[39]. Oferta nosiła nazwę Thriller (Google Play Exclusive Version). Google Play dodał do albumu dodatkowy, dziesiąty utwór zatytułowany „Billie Jean (Home Demo from 1981)”.

Krytyka

Recenzje
Publikacja	Ocena
AllMusic[1]
Christgau’s Record Guide[40]	A
Encyclopedia of Popular Music[41]
Entertainment Weekly[42]	A
MusicHound R&B[43]	5/5
Q[44]
Rolling Stone[20]
The Rolling Stone Album Guide[45]
Slant Magazine[22]
The Village Voice[46]	A–

Thriller uzyskał bardzo pozytywne recenzje od wielu krytyków. Magazyn „Rolling Stone” dał albumowi 4 na 5 gwiazdek i napisał, że jest to „pikantne LP” oraz że głos Jacksona jest „pełny i dorosły”, a także że jest to album ze „wstrząsającym i mrocznym przekazem”^[20]. John Rockwell z „New York Times” w recenzji z 1982 również zwrócił uwagę na wiek piosenkarza. Napisał także, że Thriller jest „znakomitym popowym albumem” oraz że Michael Jackson jest „jednym z najlepszych piosenkarzy w dzisiejszej muzyce pop” i „na płycie jest mnóstwo hitów”^[47].

Robert Christgau dał płycie ocenę A-, jednak później zmienił ją na A^[46]. W 1989 gazeta „Toronto Star” nazwała Thriller „arcydziełem” i napisała: „Komercyjny sukces od tego czasu usunął w cień artystyczne osiągnięcia na Thrillerze, a szkoda. Było to nagranie czasów, przepełnione zapierającym dech oczekiwaniem i lękiem przed światem dorosłych, genialna fantazja, która napełniała seksualnym żarem, a jednocześnie była miejscem na poważne refleksje.”^[48].

Według „The Washington Post” album wyznaczył drogę dla innych afroamerykańskich artystów, takich jak Prince^[49]. „Time” napisał: „Jackson jest największą rzeczą po The Beatles. Jest najgorętszym singlowym fenomenem po Elvisie Presleyu. Może być najpopularniejszym czarnym muzykiem w historii.”^[50].

Magazyn „Blender” nazwał Michaela Jacksona „wybitną ikoną popu późnego XX wieku”^[51]. „New York Times” nazwał piosenkarza „muzycznym fenomenem”^[52]. Jackson dzięki temu albumowi stał się wielką gwiazdą i zarazem o wiele bogatszy. Za każdą sprzedaną sztukę albumu dostawał 2 dolary amerykańskie. Album zajmuje ważną pozycję w amerykańskiej kulturze. Biograf J. Randy Taraborrelli wyjaśnia: „W pewnym momencie, Thriller przestał sprzedawać się jak przedmiot rekreacyjny–magazyn, zabawka, bilet na filmowy przebój–i zaczął sprzedawać się jak artykuł gospodarstwa domowego.”^[53].

W momencie wydania albumu Gil Friesen, ówczesny prezydent A&M Records napisał w gazecie, że „cały przemysł ma udział w tym sukcesie”^[50]. „Time” napisał: „Thriller dał biznesowi [muzycznemu] najlepsze lata od 1978. Szacuje się, że całkowite dochody krajowe z tego albumu to 4 miliardy dolarów”^[50].

Album jest ciągle doceniany przez krytyków, nawet kilka dekad po wydaniu. Stephen Thomas Erlewine z AllMusic dał płycie maksymalne pięć gwiazdek i napisał, że album „ma coś, co zainteresuje każdego”. Krytyk odniósł się także do „Wanna Be Startin’ Somethin’” i „Billie Jean”, pisząc: „Najlepsze piosenki na płycie: „Billie Jean” i wyśmienite „Wanna Be Startin’ Somethin’”. Dziennikarz odniósł się także do tytułowego utworu^[1]. Slant Magazine dał albumowi pięć gwiazdek i podobnie jak „Rolling Stone” zwrócił uwagę na tekst do „Wanna Be Startin’ Somethin’”^[22]. Jon Pareles z The New Rolling Stone Album Guide dał albumowi maksymalne pięć gwiazdek i napisał, że Jackson „podwoił swoje ambicje i pomnożył słuchalność”^[45].

Krytyk Nelson George napisał, że piosenkarz „uczył R. Kelly’ego, Ushera, Justina Timberlake’a i niezliczoną ilość innych z Thrillerem jako książką”^[54].

Wydawnictwo znajduje się w National Recording Registry^[55], a teledysk do singla „Thriller” umieszczono w National Film Registry Biblioteki Kongresu^[56]. W 2003 album został sklasyfikowany na 20. miejscu listy 500 albumów wszech czasów dwutygodnika „Rolling Stone”^[4]. Slant Magazine umieścił go na 1. miejscu listy najlepszych albumów lat 80^[6]. Z kolei Pitchfork sklasyfikował Thriller na 27. miejscu klasyfikacji najlepszych płyt lat 80^[57]. Magazyn „NME” na swojej liście 500 albumów wszech czasów umieścił wydawnictwo Jacksona na miejscu 131^[58]. Absolute Radio sklasyfikowało album na 23. miejscu listy najlepszych albumów wszech czasów^[59]. 25 lat po wydaniu został wprowadzony do Grammy Hall of Fame^[60].

Nagrody

Jackson w 1984 wygrał siedem Nagród Grammy, w tym za Album roku (ang. Album of the Year). W tym samym roku wygrał osiem American Music Awards i trzy MTV Video Music Awards^[61]. 7 lutego 1984 Thriller stał się najlepiej sprzedającym albumem na świecie, bijąc tym samym Rekord Guinnessa^[62].

Sprzedaż

16 grudnia 2015, album uzyskał status 30-krotnej platyny w Stanach Zjednoczonych, dzięki sprzedaniu 30 milionów kopii, co czyni go najlepiej sprzedającą się płytą w historii tego kraju^[63]. W 2017 uzyskał status trzydziestotrzykrotnej platyny w USA^[3]. Thriller podbił listy przebojów w wielu krajach. Sprzedał ponad 4 miliony kopii w Wielkiej Brytanii^[64], zdobył status piętnastokrotnej platyny w Australii^[65] i sprzedał 2.5 miliona egzemplarzy w Japonii^[66]. Szacuje się, że sprzedał ponad 100 milionów sztuk na całym świecie^[2]. W pierwszej dziesiątce amerykańskiej listy przebojów Billboard 200 płyta spędziła cały rok, a na pierwszym miejscu spędziła łącznie rekordowe 37 tygodni^[67].

Jest także jednym z czterech najlepiej sprzedających się albumów lat 1983–1984 w Stanach Zjednoczonych^[68].

Teledyski i równość rasowa

Przed wydaniem albumu Jackson starał się, aby jego teledyski były grane w MTV, lecz nie doszło do tego, ponieważ był czarnoskóry^[51]. Prezydent Columbia Records powiedział w kierunku MTV: „Nie zamierzam dawać wam więcej teledysków, ale zamierzam iść do ludzi i powiedzieć im, że do jasnej cholery, nie chcecie grać muzyki czarnego faceta”^[51].

Później stacja przekonała się do Michaela Jacksona i zaczęła grać jego single „Beat It” i „Billie Jean” (także „Little Red Corvette” Prince’a), co pomogło innym czarnoskórym artystom do zdobywania popularności przez puszczanie ich singli w muzycznych stacjach^[69]. MTV niedługo potem zaprzeczyło temu, że ich stacja jest rasistowska^[70]. Jackson dodał do swoich teledysków różne skomplikowane układy taneczne, efekty specjalne i scenariusze, które miały podnieść ich popularność^[21]. Czternastominutowy teledysk do „Thriller” był grany w muzycznych stacjach średnio dwa razy na godzinę^[71]. Choreografia użyta w teledysku stała się częścią kultury popularnej i jest znana od Bollywood po więzienia na Filipinach^[72][73].

Wydanie oryginalne (1982)

Edycja specjalna (2001)

Thriller 25 (2008)

Osobny artykuł: Thriller 25.

Źródło: Książeczka albumu Thriller^[74]

• Tom Bahler – Synclavier (5)
• Brian Banks – syntezator (4), programowanie syntezatora (2)
• Michael Boddicker – syntezatory (1, 2), Emulator (6–9), Vocoder (8)
• Bruce Cannon – efekty dźwiękowe (4)
• Leon Chancler – perkusja (2, 6, 8)
• Paulinho Da Costa – instrumenty perkusyjne (1, 7)
• David Foster – syntezatory (3), aranżacje syntezatora (3)
• Gary Grant – trąbka (1, 2, 4), skrzydłówka (1, 2, 4)
• Nelson Hayes – uderzanie w kawałek drewna (1)
• Howard Hewett – wokal wspierający (8)
• Jerry Hey – trąbka (1, 2, 4), skrzydłówka (1, 2, 4), aranżacje rogu (1, 2, 4), aranżacje strunowe (3, 6), dyrygowanie orkiestrą smyczkową (3)
• Bunny Hull – wokal wspierający (1, 8)
• James Ingram – wokal wspierający (1, 8), keyboard Portasound (8), klaskanie (8), aranżacje muzyczne (8)
• Janet Jackson – wokal wspierający (8)
• La Toya Jackson – wokal wspierający (8)
• Michael Jackson – współproducent (1, 3, 5, 6), wokal wiodący (wszystkie utwory), instrumenty perkusyjne (5), uderzanie w kawałek drewna (1), wokal wspierający (1, 4–6), klaskanie (8), aranżacje wokalne (1, 3, 5, 6), aranżacje rytmiczne (1, 5, 6), aranżacje rogu (1), aranżacje syntezatora (6)
• Paul Jackson – gitara (5, 8, 9)
• Louis Johnson – gitara basowa (1, 3, 6, 8, 9), klaskanie (8)
• Quincy Jones – producent (wszystkie utwory), aranżacje rytmiczne (1, 3, 5), aranżacje wokalu (3), aranżacje muzyczne (8)
• Becky Lopez – wokal wspierający (1, 8)
• Jerry Lubbock – dyrygowanie orkiestrą smyczkową (6)
• Steve Lukather – gitara (3, 5, 7), gitara basowa (5), aranżacje muzyczne (7)
• Anthony Marinelli – programowanie syntezatora (2, 4)
• Paul McCartney – wokal wiodący (3)
• David Paich – syntezatory (2, 7, 9), pianino (3), aranżacje rytmiczne (3), aranżacje muzyczne (7)
• Dean Parks – gitara (3, 6)
• Greg Phillinganes – keyboardy (2), syntezatory (1, 2, 4–6, 8), Rhodes, programowanie syntezatora (8), klaskanie (8)
• Jeff Porcaro – perkusja (3, 5, 7, 9)
• Steve Porcaro – syntezatory (5, 7, 9), programowanie syntezatora (2, 3, 5, 7), aranżacje muzyczne (7)
• Vincent Price – recytowanie (4)
• Steven Ray – uderzanie w kawałek drewna (1), klaskanie (8)
• Bill Reichenbach – puzon (1, 2, 4)
• Greg Smith – Synergy (5), syntezator (6)
• Bruce Swedien – inżynier dźwięku (wszystkie utwory), miksowanie dźwięku (wszystkie utwory), efekty dźwiękowe (4)
• Chris Shepard – vibraslap (5)
• Rod Temperton – syntezatory (4), aranżacje rytmiczne (2, 4, 9), aranżacje wokalne (2, 4, 9), aranżacje syntezatora (2, 4, 9)
• Eddie Van Halen – solo gitarowe (5)
• Jerry Vinci – koncertmistrz (3)
• Julia Waters – wokal wspierający (1)
• Maxine Waters – wokal wspierający (1)
• Oren Waters – wokal wspierający (1)
• David Williams – gitara (1, 2, 4, 6)
• Larry Williams – saksofon (1, 2, 4), flet (1, 2, 4)
• Bill Wolfer – keyboardy (5), syntezator (1, 6), programowanie syntezatora (6)

Pozycje na koniec roku 1983

Pozycje na koniec roku 1984

Pozycje na koniec dekady 1980–1989

• Lista najlepiej sprzedających się albumów muzycznych

• J. Randy Taraborrelli: The Magic and the Madness. Terra Alta: Headline, 2004. ISBN 0-330-42005-4. (ang.).

• Podstrona albumu na oficjalnej stronie Michaela Jacksona. michaeljackson.com. [dostęp 2017-06-03]. (ang.).