Ulica Agrykola w Warszawie

Nazwa ulicy pochodzi od nazwiska podpułkownika Karola Ludwika Agricoli, który kierował pracami przy jej budowie^[2], i przyjęła się pod koniec XIX wieku. Obecnie za oficjalną uznawana jest nazwa Agrykola^[3], chociaż na tablicach MSI występuje wersja Karola Ludwika Agricoli.

Ulica została wytyczona w latach 1778–1779 jako nowa droga dojazdowa do Łazienek Królewskich, rozciągających się po obu jej stronach. Podczas budowy wzniesiono w jej ciągu kamienny most, przedłużony w roku 1788 o dwa przęsła. W tym samym roku, w 105. rocznicę odsieczy wiedeńskiej, przy moście odsłonięto pomnik Jana III Sobieskiego z fundacji króla Stanisława Augusta^[4]. Drogę przedłużono wtedy do ul. Czerniakowskiej^[5].

W roku 1819 u zbiegu z Al. Ujazdowskimi utworzono Ogród Botaniczny^[6].

Po roku 1907 w górnym odcinku ulicy zainstalowano działające do dziś latarnie gazowe.

W 1945 w burzowcu znajdującym się pod ulicą znaleziono zwłoki 42 osób, które zginęły tam w 1944 w czasie powstania warszawskiego^[7].

Około 1952 odcinek ulicy od ul. Myśliwieckiej do ul. Czerniakowskiej nazwano ulicą Szwoleżerów^[8].

W 1973 roku ulica jako założenie urbanistyczne została wpisana do rejestru zabytków^[9].

Nachylenie ulicy sprawiało, że przez wiele lat po zakończeniu wojny służyła ona mieszkańcom Warszawy za naturalny tor saneczkowy^[10]. Średnie nachylenie podjazdu na skarpie to 5,2% (końcowe 100 m to około 6,5%) o długości około 0,5 km^[11].

Ulica zachowała swój parkowo-krajobrazowy charakter. Fragment ulicy stanowi południową granicę parku Agrykola^[12].

• Ermitaż
• Łazienki Królewskie
• Pomnik Jana III Sobieskiego
• Ogród Botaniczny
• Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego
• Tablica pamiątkowa Tchorka (lata 50. XX wieku, na skwerze Stefana Kisielewskiego „Kisiela”)
• Tablica upamiętniająca ustawienie w 1856 pierwszych w Warszawie latarni gazowych wmurowana w 2006 (u zbiegu z Alejami Ujazdowskimi)^[13]
• Pomnik Wojciecha Korfantego

• Do nazwy ulicy i miejsca spotkań podchorążych w okresie powstania listopadowego w 1830 roku, koło pomnika Jana III Sobieskiego, nawiązywała nazwa działającej w latach 1941–1944 tajnej Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty Armii Krajowej^[14].

• Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 18. ISBN 83-01-08836-2.
• Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy, tom 1. Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, 1995, s. 21. ISBN 83-902793-5-5.