Ulica Emilii Plater w Warszawie

Powstała ok. 1872 w związku z rozplanowywaniem obszaru leżącego w granicach ulic: Marszałkowskiej, Koszykowej i Al. Jerozolimskich. Utworzono ją na mocy uchwały Komitetu Regulacyjnego miasta Warszawy. W 1881 podniesiono jej poziom. Zabudowana była w większości kamienicami czynszowymi autorstwa architekta A. Wayde’a. Na odcinku od ulicy Wspólnej do Nowogrodzkiej biegła między cmentarzem Świętokrzyskim i założonym w 1870 Ogrodem Pomologicznym.

Do 1914 roku praktycznie cała ulica została zabudowana^[1]. Od momentu powstania do 1916 roku ulica nosiła nazwę Leopoldyny – przyjmuje się, że od imienia żony ówczesnego prezydenta Warszawy Kaliksta Witkowskiego^[2], chociaż nie miał on żony o imieniu Leopoldyna (był żonaty z Glicerią z Łopacińskich)^[3]. Obecna nazwa, upamiętniająca Emilię Plater^[4], została nadana w październiku 1916^[5].

Podczas II wojny światowej zabudowa ulicy została częściowo zniszczona^[1]. W czasie powstania warszawskiego wzdłuż ulicy przebiegała linia frontu, w wyniku czego spaleniu uległa większość domów między ulicami Hożą i Wspólną oraz dwa narożniki ulicy Wilczej^[1]. Po upadku powstania Niemcy wysadzili w powietrze kościół św. św. Apostołów Piotra i Pawła^[6].

Na początku XX wieku obecna ulica Emilii Plater była stosunkowo wąską ulicą łączącą ul. Koszykową z Al. Jerozolimskimi. W związku z budową Pałacu Kultury i Nauki została przedłużona w formie szerokiej alei w kierunku północnym^[7]. Nowemu odcinkowi ulicy pomiędzy Al. Jerozolimskimi i ul. Krajowej Rady Narodowej^[a] nadano nazwę ulica Emilii Plater uchwałą Rady Narodowej m.st. Warszawy z dnia 25 marca 1959^[9].

Uchwałą z dnia 8 listopada 2012 Rada m.st. Warszawy skorygowała pierwotnie nadaną nazwę ulicy z Plater Emilii na Emilii Plater^[10].

W północnej części ulicy znajdują się dwa przejścia dla pieszych w formie klawiatury fortepianu. Powstały w 2010 w ramach obchodów Roku Chopinowskiego. Nietypowe przejścia mają przypominać o tym, że Warszawa jest miastem, w którym przez 20 lat mieszkał i tworzył Fryderyk Chopin^[11].

• Kościół św. Piotra i Pawła – powstał po II wojnie światowej według projektu Stanisława Marzyńskiego, wcześniej w tym miejscu znajdowała się neoromańska świątynia z II połowy XIX wieku, którą w 1944 wysadzili Niemcy. Na jego terenie znajdują się neoromańskie stacje drogi krzyżowej, które są ustawione wokół ogrodzenia cmentarza i figura Chrystusa z nierządnicą z 1897, której fundatorką była Róża Michalska;
• Kamienica Adolfa Witta,
• ul. Emilii Plater 14 – w podwórku kamienicy znajduje się figura Matki Boskiej powstała w czasie okupacji (ok. 1944). Takie kapliczki są częstym widokiem w Śródmieściu. Powstały w okresie gdy warszawiaków obowiązywała godzina policyjna, której nieprzestrzeganie groziło śmiercią;
• ul. Emilii Plater 15 – tablica pamiątkowa Tchorka upamiętniająca rozstrzelanie przez Niemców grupy Polaków 1 sierpnia 1944
• ul. Emilii Plater 17 – neobarokowy pałacyk Z. Okoniewskiego z 1900 zaprojektowany przez Juliusza Dzierżanowskiego^[12], w okresie powojennym rezydencja ambasadora, najpierw Stanów Zjednoczonych (1948), obecnie Maroka
• ul. Emilii Plater 18 – kamienica, w której znajdowała się wcześniej klinika rządowa. 18 czerwca 1969 doszło w niej do wypadku. Z czwartego piętra wypadł Jerzy Zawieyski (polityk i pisarz);
• ul. Emilii Plater 25 – kamienica z fasadą, na której znajduje się przedwojenna figura lwa szykującego się do skoku.
• Hotel Marriott
• Dworzec Centralny
• Złote Tarasy
• Złota 44
• hotel InterContinental;
• Sala Kongresowa
• Park Świętokrzyski
• osiedle Emilia
• Biurowiec Warsaw Financial Center z przedstawicielstwami Banku Światowego, Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju, Koreańskiej Agencji Promocji Handlu i Inwestycji KOTRA, Tajskiego Centrum Handlowego, Biura Gospodarczego i Kulturalnego Tajpej^[13], Tajwańskiej Rady Rozwoju Handlu Zagranicznego, oraz siedzibą Amerykańskiej Izby Handlowej w Polsce.
• ul. Emilii Plater 55 – dwunastopiętrowy blok osiedla „Mariańska” wzniesiony na planie trójkąta, nazywany „Igrekiem” lub „Wiatrakiem”, jeden z największych budynków mieszkalnych wzniesionych w Warszawie w latach 60.^[14]

• Akwarium Jazz Club
• Dom Meblowy „Emilia”
• Cmentarz Świętokrzyski

• Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy, Państwowe Wydawnictwo Naukowe Warszawa 1964, s. 167.