Veturilo

Wykonawcą systemu oraz jego operatorem, wybranym w przetargu rozstrzygniętym w kwietniu 2012, zostało konsorcjum Nextbike Polska Sp. z o.o., Nextbike GmbH i Mifa Mitteldeutsche Fahrradwerke AG. Umowa z konsorcjum na kwotę ok. 19 mln zł obowiązywała do końca listopada 2016^[3].

Nextbike jest operatorem wypożyczalni rowerów miejskich m.in. w Niemczech, Austrii, Szwajcarii, Nowej Zelandii, Turcji, Dubaju i na Łotwie^[4], a także we Wrocławiu, Sosnowcu, Katowicach, Poznaniu, Lublinie, Białymstoku, Trójmieście i Łodzi. Rejestracja w warszawskim systemie Veturilo umożliwiała korzystanie z rowerów Nextbike w innych miastach na całym świecie (według lokalnych zasad i stawek za wypożyczenie)^[5].

System został oficjalnie uruchomiony 1 sierpnia 2012^[6], z około 1000 rowerów i 55 stacjami dokującymi^[7], zlokalizowanymi w Śródmieściu, Ursynowie i Bielanach^[8]. Kolejne 2 stacje zostały uruchomione w połowie sierpnia na Wilanowie^[9], a na koniec sezonu funkcjonowało 58 stacji^[10]. W 2013 roku Veturilo zostało uruchomione z opóźnieniem (9 kwietnia), spowodowanym przez mróz i opady śniegu, które opóźniły montaż nowych stacji. W momencie uruchomienia było 125 stacji, a do końca sezonu ich liczba wzrosła do 160^[11]. W następnych latach system był rozszerzany o kolejne stacje i na początku sezonu 2016 liczył 204 wypożyczalnie (w tym 24 uruchomione na zasadach sponsorskich, głównie przy centrach handlowych i kompleksach biurowych) z ponad 3000 rowerów^[12], a także 10 tandemów oraz 10 rowerków dziecięcych „Veturilko”, przeznaczonych dla dzieci w wieku 4–6 lat.

W kolejnym przetargu na lata 2017-2020 operatorem systemu została wybrana ponownie firma Nextbike^[13]. Wartość kontraktu wyniosła 44,8 mln zł^[14]. Miasto płaci operatorowi systemu ponad 11 mln zł rocznie, jednak są miesiące, kiedy wpływy z opłat od użytkowników przewyższają koszty^[15].

Przed sezonem 2017 zainstalowano nowe terminale z ekranem dotykowym, a przy każdej stacji – specjalne pompki. Udostępniono aplikację mobilną, za pomocą której można wypożyczyć rower skanując kod QR lub wpisując numer roweru^[14]. Wprowadzono także możliwość doładowania konta (jest aktywne po wpłaceniu 10 zł) bezpośrednio w terminalach^[5]. Wprowadzono nowy typ bagażnika, obrotowe dzwonki, szersze siodełka oraz wyższą kierownicę^[14]. Stojaki wyposażono w diody pokazujące dostępność roweru^[5]. W lipcu 2017 do systemu Veturilo zostało włączonych 50 rowerów napędzanych wałkiem zamiast łańcucha^[16].

W sierpniu 2017 miasto nałożyło na spółkę Nextbike trzecią karę w wysokości 200 tys. zł za niewywiązanie się z umowy zakładającej uruchomienie od 1 czerwca 10 stacji z rowerami elektrycznymi^[16]. Elektryczne rowery Veturilo udostępniono 29 sierpnia 2017^[17]. Zainstalowane w nich elektryczne silniki pokrywają do 82% wysiłku związanego z jazdą, a bateria umożliwia przejazd od 60 do 130 kilometrów^[17]. Wspomaganie elektryczne działa przy prędkości do 25 km/h^[17]. Rowery elektryczne mają własną, wyższą taryfę, jednak podobnie jak w przypadku zwykłych rowerów bezpłatne jest pierwsze 20 minut^[17].

W 2018 liczba rowerów wyniosła 5337 (m.in. 5082 standardowych, 100 elektrycznych, 60 dziecięcych i 45 tandemów) a liczba stacji 377 (w tym 335 miejskich i 42 sponsorskie)^[2]. W 2018 liczba stacji wzrosła do 386^[15]. System działał w 17 dzielnicach Warszawy (poza Wesołą)^[15].

W 2018 rowery wypożyczano 6,44 mln razy, a system miał 785 tys. użytkowników^[2]. Średni czas wypożyczenia roweru w 2018 wyniósł 20 minut i 24 sekundy^[2]. Z systemu, z różną częstotliwością, korzystało ok. 25% mieszkańców miasta w wieku 15 i więcej lat^[18]; 67% oceniło go dobrze^[19].

W 2019 liczba wypożyczeń po raz pierwszy spadła i wyniosła 5,95 mln^[20].

Do końca 2020 roku odnotował 28,8 milionów wypożyczeń, a w samym sezonie 2020 to 3,18 miliona wynajmów. W 2020 Veturilo liczyło blisko 400 stacji, z czego 50 z nich to stacje sponsorskie, czyli sfinansowane przez podmioty prywatne. System składał się z 5,7 tys. rowerów, w tym 60 rowerków dziecięcych, 45 tandemów oraz 110 rowerów elektrycznych^[21].

Pierwszy przetarg na obsługę systemu na lata 2021–2028 został unieważniony, gdyż jedyna oferta jaka wpłynęła przewyższała budżet zamawiającego^[22]. Po czym ogłoszono drugi przetarg na obsługę tymczasową stacji tylko w 2021, który wygrała spółka Nextbike Polska^[23]. Tzw. kontrakt pomostowy przewidywał utrzymanie 300 stacji z 4560 rowerami (w tym 100 elektrycznymi i 60 dziecięcymi)^[24]. Nie powróciło 31 stacji sponsorowanych przez dzielnice oraz, w związku z pandemią COVID-19, część z ok. 50 stacji sponsorowanych przez podmioty prywatne^[24].

W czerwcu 2022 roku miasto podpisało ze spółką Nextbike GZM umowę na obsługę systemu Veturilo w latach 2023−2028^[25]. 1 marca 2023 roku otwarto sezon w nowym systemie. W tym czasie uruchomiono 300 stacji, które od tego roku były zlokalizowane w każdej dzielnicy Warszawy, z 3030 rowerami. W tej wersji systemu rowery nie są przyczepiane do stojaków stacji, a za dodatkową opłatą można je zostawiać przy wybranych stojakach publicznych poza stacjami^[1]. Przez cały sezon rowery były wypożyczane niemal 5 mln razy^[26].

Nazwa Veturilo, oznaczająca w języku esperanto „pojazd, środek transportu”, została wybrana w internetowym głosowaniu na stronach ZTM^[27].

W 2023 system Veturilo był kompatybilny z 4 systemami w miejscowościach podwarszawskich:^[28]

• Piaseczyńskim Rowerem Miejskim w Piasecznie
• Kołem Marek – Rowerem Miejskim w Markach
• Pruszkowskim Rowerem Miejskim w Pruszkowie
• Otwockim Rowerem Miejskim w Otwocku