Damask
Damask (arapski (službeno): دمشق Dimašk, (neslužbeno) aš-Šam الشام) je je glavni i najveći grad Sirije od 1,669.000 stanovnika.[1]
Damask دِمَشق | |
|---|---|
 | |
| Nadimak: مدينة الياسمين Madīnatu 'l-Yāsmīn ("Grad Jasmina") | |
| Koordinate: 33°30′N 36°17′E / 33.500°N 36.283°E | |
| Država |  Sirija |
| Oblast | Oblast Damask |
| Vlast | |
| - Načelnik oblasti | Bishr Al Sabban |
| Površina | |
| - Urbano područje | 77 km² |
| - Područje utjecaja | 105 km² |
| Visina | 680 |
| Stanovništvo (2007.) | |
| - Grad | 1 669 000 [1] |
| - Područje utjecaja | = |
| Vremenska zona | UTC+2 (UTC) |
| - Ljeto (DST) | UTC+3 (UTC) |
| Poštanski broj | 11 |
| Pozivni broj | 963 |
| Karta | |
  Damask | |
Geografija
Damask leži uz obale rijeke Barada, na istočnim obroncima Masiva Antilibanon, 80 km od obala Sredozemnog mora, na visoravni od oko 680 m. Grad ima polu pustinjsku klimu, sa nešto malo kiša koje padnu sa Antilibanona.
Damask je jedan od glavnih kulturnih i vjerskih središta Levanta. Historijski centar Damaska je upisan na UNESCO-vu Listu svjetske baštine u Aziji i Oceaniji još 1979. godine. Damask je 2008. bio izabran kao - arapski glavni grad kulture.
Historija Damaska
Damask prije nove ere
Za Damask se tvrdi da je najstariji u kontinuitetu nastaljeni grad svijeta, mada se za istu titulu vatreno bori i Alepo (Haleb, حلب). U hijeroglifskim tablicama nađenim u Egiptu spominje se "Dimaška" kao jedan od osvojenih gradova u 15. vijeku pne. U iskopinama u dvorištu Umajad džamije su pronađeni predmeti iz 3 milenija prije nove ere. Ime Dimaška se nalazi u arhivama Elbe, a pronađeno je i na tablicama u Mari (2500. pne.).
Za Damask su se vodile mnogobrojne bitke tokom rane povijesti, počevši od izraelskog kralj Davida, Asiraca (732. pne.), Nabukodonozora (oko 600. pne.), preko Perzijanaca (530. pne.) do Aleksandra Makedonskog (koji je osvojio grad 333. pne.). Grčki utjecaj je oslabio kada su Nabatejci pokorili grad 85. pne. Rimljani su uskoro proterali Nabatejce (64. pne.) i Sirija je postala rimska provincija (Syria). Damask je u rimsko doba bio veoma važan grad i postao je i vojna baza vojska koje su se borile protiv Perzijanaca. Hadrijan je proglasio metropolis u II stoljeću.
Damask između religija
U Damasku je Saul od Tarzusa prešao u kršćanstvo i postao sveti apostol Pavle. Do kraja IV stoljeća nove ere većina stanovništva je primila kršćanstvo. Hram Jupiterа je postao katedrala posvećena svetom Ivanu Krstitelju, čija glava i danas leži u grobu unutar Umajad džamije. Sa dolaskom islama, Damask je postao važan centar kao cjedište Umajad kalifata, u periodu od 661. do 750. godine, Grad je naglo rastao i kršćanska katedrala pretvorena je u džamiju. Kada su Abasidi prevladali i preselili kalifat u Bagdad, Damask je opustio.
Srednji vijek, turska i mongolska osvajanja
Grad su osvojili Turci Seldžuci (1076.), nakon čega su ga Križari bezuspješno pokušali preoteti 1148. god., prije nego je on 1154. god. konačno pao u ruke Nuredina (Nur ad Din, Nur ad-Din), generala turskog porekla. Mnogi spomenici u današnjem gradu potiču iz vremena njegovog nasljednika, Saladina (Salah ad Din, Salah ad-Din), kada je Damask bio prijestolnica ujedinjenog Egipta i Sirije.
Mongoli su se slijedeći uselili u grad, ali su ubrzo bili izbačeni od strane egipatskih Turaka Memluka 1260. god. Tokom memlučkog perioda, roba iz Damaska je poznata širom svijeta i privukla je mnogo trgovaca iz Europe. Ovo je vodilo ka drugoj najezdi Mongola pod Tamerlanom, kada je grad opustošen a svi umjetnici i znanstvenici deportirani u Samerkand. Memluci su se ubrzo vratili i nastavili izgradnju grada.
Sa početkom četverostoljetne osmanske vladavine gradom (1516. god.) bogatstvo Damaska se smanjuje i grad postaje tek mala provincijska prijestolnica unutar velikog carstva. Jedina kratka pauza u otomanskoj vladavini bila je u periodu 1831-1840.god., kada je grad ponovo postao glavni grad egipatske Sirije, pod vladavinom Muhameda Ali Paše. Zapadne sile su interevenirale u strahu od kolapsa Otomanskog carstva, i natjerale generala Ibrahim Pašu da se povuče iz Sirije.
Novi vijek
Do 1878. brojnost stanovništva se popela na 150 000, a u gradu je postojao dobro izgrađen prijevozni sistem. Još 1908. Damask je imao mrežu tramvajskih pruga, a željeznicom je bio povezan sa Bejrutom i Medinom. Turske i njemačke snage su koristile Damask kao bazu tokom Prvog svjetskog rata. Kada su ih pobijedili Arapska Liga i Saveznici, postavljena je prva, kratkotrajna vlada 1919. godine. Francuzi su dobili mandat od Lige naroda i okupirali grad i zemlju u periodu 1920-1945. Susreo ih je val nezadovoljstva i otpora, tako da su 1925. čak uveli bombardiranje kao metodu slamanja otpora. Potpuna nezavisnost je stečena 1946. godine. kada su se francuske i britanske trupe povučene i Damask je postao glavni grad nezavisne države Sirije.
Izvori
Vanjske veze
- Damask online
- historija Damaska
- Karta centra Damaska Arhivirano 2006-02-08 na Wayback Machine-u
- Interaktivni plan Damaska Arhivirano 2005-11-25 na Wayback Machine-u
- Oldamascus.com o Damasku
- Damascus na portalu Encyclopædia Britannica (en)
