تورکەکانی ئەنادۆڵ
تورکەکانی ئەنادۆڵ, یان بە سادەیی تورکەکان (بە تورکی: Türkler)، گەورەترین نەتەوەی تورکن لە جیهاندا؛ ئەوان بە زاراوەی جۆراوجۆری زمانی تورکی قسە دەکەن و زۆرینەیان لە تورکیا و قوبرسی باکوور پێکدەهێنن.
Türkler | |
|---|---|
| ژمارەی سەرجەمی دانیشتووان | |
| ٨٠ ملیۆن | |
| ناوچەکان بە ژمارەی دانیشتووانی بەرچاو | |
 تورکیا ٦٥،٠٠٠[١][٢]  قوبرسی باکوور ٣١٥،٠٠٠[٣] | |
 ئەڵمانیا | ٧،٠٠٠،٠٠٠[٤][٥][٦][٧] |
 ویلایەتە یەکگرتووەکان | ٣،٠٠٠،٠٠٠[٨][٩][١٠][١١] |
 ھۆلەند | ٢،٠٠٠،٠٠٠[١٢][١٣][١٤][١٥] |
 فەڕەنسا | ١،٠٠٠،٠٠٠[١٦][١٧][١٨] |
 شانشینی یەکگرتوو | ٥٠٠،٠٠٠[١٩][٢٠] |
 نەمسا | ٥٠٠،٠٠٠[٢١][٢٢] |
 بەلجیکا | ٥٠٠،٠٠٠[٢٣][٢٤] |
 ئوسترالیا | ٣٢٠،٠٠٠[٢٥][٢٦] |
 کازاخستان | ٢٥٠،٠٠٠[٢٧] |
 سوێد | ١٨٥،٠٠٠[٢٨][٢٩][٣٠] |
 ڕووسیا | ١٥٠،٠٠٠[٣١][٣٢] |
 ئازەربایجان | ١٣٠،٠٠٠[٢٧] |
 سویس | ١٢٠،٠٠٠[٣٣] |
 کەنەدا | ١٠٠،٠٠٠[٣٤] |
 دانمارک | ٦٥،٠٠٠[٣٥][٣٦] |
 قرغیزستان | ٥٠،٠٠٠[٢٧] |
 ئیتاڵیا | ٥٠،٠٠٠[٣٧] |
| زمانەکان | |
| زمانی تورکی | |
| ئایین | |
| ئیسلام (زۆربەیان سوننە، دواتر عەلەوی)، بێدینی، مەسیحیەت، جوولەکە، تەنگرییەت | |
| گرووپە ڕەگەزییە پێوەندیدارەکان | |
| تورکەکانی قوبرس، ئازەرییەکان,[٣٨] تورکمان[٣٨] گاگائوزەکان[٣٨] | |
مێژوو
کاتێک مستەفا کەمال سەرکردایەتی شەڕی سەربەخۆیی تورکیای کرد لەدژی ئەو هێزە هاوپەیمانانەی کە دەوڵەتی عوسمانیی پێشوویان داگیرکردبوو، زۆرینەی تورکیای یەکخست و لە ساڵی ١٩١٩ تا ١٩٢٢ سەرکەوتوانە سەرکردایەتی کردن لە ڕووخاندنی هێزی داگیرکەر لەو شوێنەی کە بزووتنەوەی نەتەوەیی تورکیا بە خاکی تورکیای دەزانی.[٣٩] ناسنامەی تورکی بوو بە هێزی یەکگرتوو کاتێک لە ساڵی ١٩٢٣ پەیمانی لۆزان واژۆ کرا و کۆماری تورکیای تازە دامەزراو بە فەرمی دامەزرا. سەرۆکایەتی ئەتاتورک بە زنجیرەیەک چاکسازی سیاسی و کۆمەڵایەتی ڕیشەیی بەڕێوەچوو کە تورکیای گۆڕی بۆ کۆمارێکی عەلمانی و مۆدێرن کە یەکسانی مەدەنی و سیاسی بۆ کەمینە تائیفیەکان و ژنان هەبوو.[٤٠]