Турккăсем

Турккăсем (хăйсем тӳрк теççĕ, туркк. Türkler, пĕрремĕш хисеплĕ Türk) — 55-58 млн йышлă халăх, Турцин тĕп халăхĕ.Турккă чĕлхипе калаçаççĕ.

Турккăсем
Тăван ячĕ туркк. Türkler
Хальхи вырнаçăвĕ тата йышĕ

Пурӗ: 65000000—81000000[53]
: 55500000—59000000[1][2][3][4]
Германи Германи: 2852000—3500000[5][6][7]
Сири Сири: 750000—3500000[8][9][10][11]
Ирак Ирак: 500000—3000000[12][13][14]
Пăлхари Пăлхари: 588000—800000[15][16][17]
АПШ: 500000[18][19][20]
Франци Франци: 500000[21][22]
Аслă Британи Аслă Британи: 500000[23][24][25]
Нидерланд Нидерланд: 400000—500000[26][27]
Австри Австри: 350000—500000[28][29][30]
Австрали Австрали: 300000[31]
Бельги Бельги: 200000[32][33]
Канада: 190000[34]
Греци Греци: 120000—130000[35][36][37]
Швейцари Швейцари: 120000[38]
Швеци Швеци: 100000—150000[39][40]
РФ: 105058 (2010)[41]
Казахстан: 107000 (2016)[42]
Çурçĕр Македони Çурçĕр Македони: 77959[43]
Дани Дани: 60000[44]
Кăркăсстан Кăркăсстан: 39534 (2011, хак.)[45]
Румыни Румыни: 28226—80000[46][47][48]
: 21000[49][50]
Азербайджан: 12000[51]

Украина: 8844 (2001)[52]
Чĕлхе турккă
Тĕн преимущественно ислам (суннизм, а также суфийские тарикаты)
Кĕрет  терĕк халăхĕсем
Турккăсем

Пулса тухни

Турккă халăхĕн этногезĕнче XI—XIII ĕмĕрсенче Кĕçĕн Азие куçса килнĕ выльăх ĕрчетекен огуз тата туркмен йăхĕсем, çаплах вырăнта пурăнан йăхсем хутшăннă. Этногенезра çаплах грек, эрмен, грузин, арап, курд, кăнтăр славян, румын, албан тата урăх элементсем пур[54]. Турккă этносĕ XV ĕмĕрте чăмăртаннă, турккă нацийĕ XX ĕмĕрĕн пĕрремĕш вунçуллăхĕсенче йеркеленнĕ[54].

Этноним

1923 çулчен тăван ячĕ — османсем. Осман империйĕ аркансан Мустафа Кемаль халăхăн ятне улăштарма шутланă. Иккĕ варианта сĕннĕ — анатолисем тата турккăсем. Иккĕмĕш версине кăмăлланă, республикăна — Турккă Республикине куçарнă.


Пĕтĕм Раççейри халăх çыравĕпе Раççейре 2002 çулта 92 415 туркă-османĕ пурăннă[55].

Чĕлхе

Тĕп статья: Турккă чĕлхи


Мĕнпур тĕнчери турккă диаспори

Тĕп статья: Турккă диаспори
Турккăсем 1911 çул тĕлнелле пурăннă территори


Çавăн пекех пăхăр

  • Сельджуксем
  • Месхети турккисем

Асăрхавсем

Литература

  • Кураков, Л. П. Чăвашсемпе турккăсем хушшинчи çыхăнусем: ĕлĕххи тата хальхи : [монографи] / Л. П. Кураков, Н. Г. Краснов, А. Р. Губанов ; Раççей Федерацийĕн вĕрентÿпе ăслăлăх министерстви, И. Н. Ульянов ячĕллĕ Чăваш патшалăх университечĕ. - Шупашкар : Чăваш университечĕн изд-ви, 2010. - 135 с., [10] л. ил. : фот. ; 20 см. - Библиогр.: с. 126-134 (134 ят). - 3000 экз. - ISBN 978-5-7677-1382-0. - [2010-1096]

Чувашско-турецкие связи : прошлое и настоящее : монография.

Каçăсем