Turklar

Turklar — xalq. Turkiyaning asosiy aholisi (50 mln kishi). Umumiy soni 53,3 mln kishi (1990-yillar oʻrtalari). Turk tilida soʻzlashadi. Dindorlari — sunniy musulmonlar. Turklar antropologik jihatdan janubiy yevropeoid irqning Oʻrta dengiz guruhiga mansub. Etnik jihatdan Turklar 2 asosiy qism: X — XIII asrlarda saljuqiylar va moʻgʻullar istilosi davrida Oʻrta Osiyo va Erondan Kichik Osiyoga koʻchib kelgan koʻchmanchi turk chorvador qabilalari (asosan, oʻgʻuzlar va turkmanlar) va mahalliy (Kichik osiyolik) aholidan tarkib topgan. Turklarning bir qismi (uzlar va bijanaklar) Bolqon yarim oroli orqali Kichik Osiyoga kirib kelgan.

Turklar
Türkler
Umumiy aholi soni

70 - 75 million
(dunyo aholisining tahminan 1.05% foizi)

Katta aholiga ega mintaqalar
 Turkiya58,000,000-61.400.000[1][2]
 Germaniya2,800,000-3.500.000[3][4]
 Iroqca. 500,000-3.000.000[5]
 Suriyalesser than 190,000-750.000[6]
 Bolgariya750,000-1.000.000[7][8][9]
 Fransiya500,000[10][11]
 Buyuk Britaniya500,000[12]
 AQSh500,000[13][14]
 Niderlandiya400,000[15][16][17]
 Eron400,000[18]
 Shimoliy Kipr260,000[19][20]
 Avstriya250,000[21][22]
 Belgiya200,000[23][24]
 Avstraliya150,000[25][26]
 Yunoniston130,000[27][28][29]
 Saudiya Arabistoni120,000[30]
 Shveysariya100,000[31]
 Rossiya100,000[32]
 Makedoniya Respublikasi80,000[33]
 Daniya70,000[34][35]
 Shvetsiya70,000[36][37]
 Ozarbayjon50,000[38]
 Kanada50,000[39][40]
 Ruminiya44,500[41]
 Misr40,000[42]
 Isroil20,000[43]
 Kosovo20,000[44]
 Norvegiya15,000[45]
 Italiya14,500[46]
 Yaponiya10,000[47]
Tillar
Turkcha
Dinlar
aksariyat Islom
Qarindosh etnik guruhlar
boshqa turkiy xalqlar

Turklar mahalliy aholi (yunon, arman, gruzin va hokazo) bilan aralashib, ularning bir qismini oʻziga singdirib oldi, ularning xoʻjaligi va madaniyatining juda koʻp belgilarini oʻzlashtirdi. Etnogenezida, shuningdek, arab, kurd, janubiy slavyan, rumin, alban va boshqa elementlar ham qatnashgan. XIV— XVI asrlarda Turklar Bolqon yarim oroli va Kiprni egallaganlar. Turk xalqi taxminan XV asrda tarkib topdi. Turklar tarkibida yarim koʻchmanchi etnografik guruhlar: yuruklar, turkmanlar, taxtajlar, abdallar va hokazo bor. Yarim koʻchmanchilar oʻtroqlashib, Turklar tarkibiga singib bormoqda. Hozirgi Turklarning koʻpchiligi (65%) qishloq xoʻjaligida (dehqonchilik va chorvachilik), milliondan ziyodi sanoatda band.

Turklar — Kichik Osiyo yarim orolida yashaydigan turkiy millat. Turklarning asosiy qismi Turkiya hududida istiqomat qiladi, shuningdek Olmoniya (2.8 mil3.5 million kishi), Bolgariya (750 ming-1 milion kishi, Niderlandiya (400 ming kishi), Farangiston (500 ming kishi), Maqduna (110 ming), Yunoniston (100 ming), Kipr (280.000) singari oʻlkalarda yashayotgan turklarni uchratish mumkin.

Anʼanviy turk qahvası

Tili

Turk tili (turkcha) Oltoy tillar oilasining Turkiy tillar boʻlimi Oʻgʻuz guruhiga mansubdir. Zamonaviy Turk tili Gagauz tiliga juda yaqindir. Bazʼi qismlari Ozarbaidjoncha, Turkmanchaga ham oʻxshaydi. Turkchaning Arab imlosidagi, Lotin imlosidagi yozuvlarini uchratish mumkin. Mustaqillikdan soʻng hukumat Arab imlosidandan Lotin alifbosiga oʻtishga qaror berdi va hozirgi kunga kelib toʻliq lotinlashtirilgan.

Din

Arablar kelguniga qadar Turklar Tangritanlik dinlariga sigʻinar edilar. Milodiy 8-asrlardan boshlab turklar Islom dinini qabul qila boshladilar. Ayni paytda Turklar, Islom dinining Sunniylik mazhabidadir.

Manbalar