సుబ్రతా రాయ్
సుబ్రతా రాయ్ (1948 జూన్ 10 - 2023 నవంబరు 14) భారతీయ వ్యాపారవేత్త. 1978లో సహారా ఇండియా పరివార్‌ను స్థాపించిన ఆయన ఫైనాన్స్, రియల్ ఎస్టేట్, మీడియా, ఆతిథ్య రంగాల్లో వ్యాపారాలు నిర్వహించి ప్రసిద్ధిచెందాడు.[1]
సుబ్రతా రాయ్ | |
|---|---|
| జననం | 1948 జూన్ 10 అరారియా, బీహార్, డొమినియన్ ఆఫ్ ఇండియా |
| మరణం | 2023 నవంబరు 14 (వయసు 75) ముంబై, మహారాష్ట్ర, భారతదేశం |
| జాతీయత | భారతీయుడు |
| విద్య | మెకానికల్ ఇంజనీరింగ్ |
| విద్యాసంస్థ | ప్రభుత్వ సాంకేతిక సంస్థ, గోరఖ్‌పూర్ |
| వృత్తి | సహారా ఇండియా పరివార్ వ్యవస్థాపకుడు, ఛైర్మన్ |
| క్రియాశీల సంవత్సరాలు | 1978–2023 |
| జీవిత భాగస్వామి | స్వప్నా రాయ్ |
| పిల్లలు | 2 |
ఆంబీ వ్యాలీ సిటీ, సహారా మూవీ స్టూడియోస్, ఎయిర్ సహారా, ఉత్తరప్రదేశ్ విజార్డ్స్, ఫిల్మీ వంటి అనేక వ్యాపారాలను సహారా ఇండియా పరివార్ నిర్వహిస్తుంది.
2012లో, ఆయన ఇండియా టుడే అత్యంత ప్రభావవంతమైన భారతీయ వ్యాపారవేత్తలలో పదవ స్థానంలో నిలిచాడు. 2004లో, సహారా సమూహాన్ని టైమ్ మ్యాగజైన్ "భారతీయ రైల్వేల తర్వాత భారతదేశంలో రెండవ అతిపెద్ద ఎంప్లాయర్"గా పేర్కొంది. సహారా భారతదేశం అంతటా 5,000 కంటే ఎక్కువ సంస్థల ద్వారా కార్యకలాపాలు నిర్వహిస్తోంది.[2] సహారా ఇండియాలో దాదాపు 1.2 మిలియన్ల ఫీల్డ్, ఆఫీస్ ఉద్యోగులు ఉన్నారు.[3]
ప్రారంభజీవితం
సుబ్రతా రాయ్ 1948 జూన్ 10న అరారియాలోని బెంగాలీ హిందూ కుటుంబంలో సుధీర్ చంద్ర రాయ్, ఛబీ రాయ్ దంపతులకు జన్మించాడు.[4] అతని తండ్రి, తల్లి భాగ్యకుల్ జమీందార్ అనే ధనిక భూస్వామి కుటుంబం నుండి తూర్పు బెంగాల్ (ప్రస్తుతం బంగ్లాదేశ్)లోని బిక్రంపూర్, ఢాకా నుండి వచ్చారు.[5][6]
కోల్‌కతాలోని హోలీ చైల్డ్ ఇన్‌స్టిట్యూట్‌లో ఆయన చదువుకున్నాడు. ఆ తర్వాత గోరఖ్‌పూర్‌లోని ప్రభుత్వ సాంకేతిక సంస్థలో మెకానికల్ ఇంజనీరింగ్ పూర్తిచేసాడు.[7] ఆయన తన మొదటి వ్యాపారాన్ని గోరఖ్‌పూర్‌లో ప్రారంభించాడు.[8][9][10]
వ్యాపారం
1978లో గోరఖ్‌పూర్‌లో సహారా ఇండియా పరివార్‌ను స్థాపించి, దానికి మేనేజింగ్ డైరెక్టర్ కమ్ చైర్మన్ గా ఆయన వ్యవహరించాడు.[11][12]
ఇది భారతీయ బహుళ-వ్యాపార సంస్థ, దీని కార్యకలాపాలు ఆర్థిక సేవలు, హౌసింగ్ ఫైనాన్స్, మ్యూచువల్ ఫండ్స్, జీవిత బీమా, పట్టణాభివృద్ధి, రియల్ ఎస్టేట్, వార్తాపత్రిక, టెలివిజన్, చలనచిత్ర నిర్మాణం, క్రీడలు, సమాచార సాంకేతికత, ఆరోగ్యం, పర్యాటకం, వినియోగ వస్తువులతో సహా అనేక రంగాలలో విస్తరించి ఉన్నాయి. ప్రస్తుతం ఆయన ఇండియన్ ప్రీమియర్ లీగ్(IPL) ఫ్రాంచైజీ పూణే వారియర్స్ ఇండియా,[13] లండన్‌లోని గ్రోస్‌వెనర్ హౌస్, ముంబైలోని లోనావాలాలోని ఎంబి వ్యాలీ సిటీ, న్యూయార్క్‌లోని ప్లాజా హోటల్, డ్రీమ్ డౌన్‌టౌన్ హోటల్‌లకు కూడా యజమాని.[14]
కేవలం రూ.2,000 మూలధనంతో ప్రారంభినప్పటికీ సుబ్రతా రాయ్ ఆధ్వర్యంలోని సహారా గ్రూప్ 2019 జూన్ 30 నాటికి రూ.2,82,224 కోట్ల ఆస్తులను కలిగి ఉంది.[15] అయితే, మదుపర్ల నుంచి సేకరించిన కోట్ల కొద్దీ నగదును రిఫండ్‌ చేయాల్సిందిగా సెక్యూరిటీస్ అండ్ ఎక్ఛేంజ్ బోర్డు ఆఫ్ ఇండియా (SEBI) చెప్పినప్పటికీ, అందులో విఫలం కావడంతో సుప్రీం కోర్టు ఆదేశాల మేరకు ఆయనను తిహార్‌ జైలుకు తరలించారు. ప్రస్తుతం పెరోల్‌పై ఉన్నాడు.
గుర్తింపు
- 2013లో, ఆయన యూనివర్శిటీ ఆఫ్ ఈస్ట్ లండన్ నుండి బిజినెస్ లీడర్‌షిప్‌లో గౌరవ డాక్టరేట్‌ను అందుకున్నాడు.[16]
- 2011లో, లండన్‌లోని పవర్‌బ్రాండ్స్ హాల్ ఆఫ్ ఫేమ్ అవార్డ్స్‌లో బిజినెస్ ఐకాన్ ఆఫ్ ది ఇయర్ అవార్డును అందుకున్నాడు.[17]
- 2007లో, ఆయన ఐటిఎ- టీవీ ఐకాన్ ఆఫ్ ది ఇయర్‌గా నిలిచాడు.
- 2004లో, ఆయన గ్లోబల్ లీడర్‌షిప్ అవార్డు అందుకున్నాడు.[18]
- 2002లో, ఆయన బిజినెస్‌మెన్ ఆఫ్ ది ఇయర్ అవార్డ్ పొందాడు.
- 2002లో, ఆయనను బెస్ట్ ఇండస్ట్రియలిస్ట్ అవార్డు వరించింది.
- విశిష్ట రాష్ట్రీయ ఉడాన్ సమ్మాన్ (2010)
- రోటరీ ఇంటర్నేషనల్ ద్వారా వొకేషనల్ అవార్డ్ ఫర్ ఎక్సలెన్స్ (2010)
- కర్మవీర్ సమ్మాన్ (1995) )
- ఉద్యమం శ్రీ (1994)
- బాబా-ఈ-రోజ్‌గార్ అవార్డు (1992)
- 2001లో నేషనల్ సిటిజన్ అవార్డు
- ఇండియన్ టెలివిజన్ అకాడమీ అవార్డ్స్ ద్వారా ఆయనకు సాధారణ జ్యూరీ అవార్డు.[19]
- డి. లిట్ గౌరవ డిగ్రీని లలిత్ నారాయణ్ మిథిలా విశ్వవిద్యాలయం అందించింది.[20]
- ఆయన 2003 నుండి ఇండియా టుడే 50 మంది అత్యంత శక్తివంతమైన వ్యక్తుల జాబితాలో క్రమం తప్పకుండా కనిపించాడు.[21]
- 2012లో ఇండియా టుడే పదవ అత్యంత ప్రభావవంతమైన వ్యాపారవేత్తలుగా పేరుపొందాడు.[22]
మరణం
సుబ్రతా రాయ్ 2023 నవంబరు 14న 75 సంవత్సరాల వయస్సులో ముంబైలోని కోకిలాబెన్ ధీరూభాయ్ అంబానీ హాస్పిటల్ అండ్ మెడికల్ రీసెర్చ్ ఇనిస్టిట్యూట్‌లో చికత్సపొందుతూ కార్డియోస్పిరేటరీ అరెస్ట్ కారణంగా మరణించాడు.[23][24] ఆయనకి భార్య స్వప్నా రాయ్, ఇద్దరు కుమారులు సుశాంతో రాయ్, సీమాంటో రాయ్ ఉన్నారు.