Байт
Байт (англ. byte – ихтисора аз ибораи Binar Tеrm – терми дуӣ) — воҳиди нигоҳдорӣ ва коркарди ахбори рақамӣ.
Андозаҳои байтҳо | ||||
|---|---|---|---|---|
| SI prefixes | Binary prefixes | |||
| Рамз (Ном) | Стандарти Истифода | Истифодани ананавӣ | Рамз (Ном) | Қиммат |
| kB (килобайт) | 10001=103 | 10241 | KiB (кибибайт) | 210 |
| MB (мегабайт) | 10002=106 | 10242 | MiB (мебибайт) | 220 |
| GB (гигабайт) | 10003=109 | 10243 | GiB (гибибайт) | 230 |
| TB (терабайт) | 10004=1012 | 10244 | TiB (тебибайт) | 240 |
| PB (петабайт) | 10005=1015 | 10245 | PiB (пебибайт) | 250 |
| EB (эксабайт) | 10006=1018 | 10246 | EiB (эксибайт) | 260 |
| ZB (зеттабайт) | 10007=1021 | 10247 | ZiB (зебибайт) | 270 |
| YB (йоттабайт) | 10008=1024 | 10248 | YiB (йобибайт) | 280 |
Таърих
Байтро бори аввал соли 1956 В. Бухҳолс ба кор бурдааст. Дар низоми рӯимизии ҳисоб байт баробар ба ҳашт бит гирифта мешавад. Дар ин маврид метавонад яке аз 256 (28) қимати гуногунро соҳиб шавад. Шумораи битҳо дар байт собит набуда, дар фосилаи фарохи қиматҳо тағйир ёфтан метавонанд. Мас., дар нахустин компютерҳо андозаи байт 6 бит буд. 8 бит дар як байт барои IBM System/360 қабул шудааст (нишонагузории байтӣ бори аввал дар ҳамин низом қабул шуда буд), ки амалан ба стандарт табдил ёфта, аз аввали соли 1970 дар бисёр компютерҳо 1 байт баробар ба 8 бит, андозаи калимаи мошинӣ ба 8 карат мебошад. Дар компютерҳои навтарин, як байт аз 32 бит иборат аст. Пешвандҳои каратӣ барои ташаккул додани воҳидҳои ҳосилавӣ ба таври муқаррарӣ сурат нагирифта, ба таври дигар истифода мешаванд: пешвандҳои каратии хурдкунанда (аз қабили милли, санти…, ки, мас., дар иртибот бо грамм ва метр истифода мешаванд), дар ин маврид умуман корбаст нашуда, воҳидҳои ченкунии иттилоотии аз байт хурд бо истилоҳи махсус («ниббл» ва «бит») ифода меёбанд. Пешвандҳои афзоиш ба 1024 =210 каратӣ мебошанд, яъне 1Кбайт ба 1024 байт, 1Мбайт ба 1024 Кбайт ё 1048576 байт баробар аст ва ғайра
Комиссияи байналмилалии электротехникӣ (IEC) истифодаи пешвандҳои дуиро (киби-, меби- ва ғайра) тавсия додааст, лекин ин пешвандҳо (кибибайт, мебибайт ва ғайра) маъмул нашуданд. Баъзан пешвандҳои даҳӣ ба таври мустақим, мас., барои нишон додани гунҷоиши дискҳои собит, истифода мешаванд: дар онҳо 1 Гбайт на 1 073 741 824 =10243 байт, балки млн кибибайт (яъне 1024 000000 байт) ва ё млрд байтро ифода мекунад.
Эзоҳ
Сарчашма
- Байт / Н. Қозиҷонова // Асос — Боз. — Д. : СИЭМТ, 2013. — (Энсиклопедияи Миллии Тоҷик : [тахм. 25 ҷ.] / сармуҳаррир Н. Амиршоҳӣ ; 2011—2023, ҷ. 2). — ISBN 978-99947-33-52-4.
 | Ин мақолаи хурд аст. Бо густариши он ба Википедия кӯмак кунед. |