ความซึมเศร้า (อารมณ์)

เหตุการณ์ในชีวิต

เหตุการณ์ร้ายในวัยเด็ก เช่น การสูญเสียคนรัก การถูกทอดทิ้ง การถูกทารุณกรรมทางกายหรือทางใจ ทารุณกรรมทางเพศ หรือการปฏิบัติไม่เท่าเทียมกันของพ่อแม่ระหว่างพี่น้อง อาจมีผลเป็นอารมณ์ซึมเศร้าในวัยผู้ใหญ่^[5][6]ทารุณกรรมทางกายและทารุณกรรมทางเพศเป็นพิเศษ ถ้าไม่จัดการ จะเพิ่มโอกาสประสบความซึมเศร้าในช่วงชีวิต^[7]

เหตุการณ์และความเปลี่ยนแปลงในชีวิตที่อาจจุดชนวนอารมณ์ซึมเศร้ารวมทั้ง การคลอดบุตร การถึงวัยทอง ปัญหาการเงิน ปัญหาการงาน โรค (เช่นมะเร็ง เอชไอวี) การถูกรังแก การสูญเสียคนรัก ภัยธรรมชาติ การถูกกีดกันในสังคม การถูกข่มขืน ปัญหาความสัมพันธ์ ความอิจฉาริษยา การแยกจากคู่ และความบาดเจ็บสาหัสต่อกระดูกสันหลัง ไขสันหลัง หรือสมอง^[8][9][10]วัยรุ่นมีโอกาสสูงเป็นพิเศษที่จะรู้สึกซึมเศร้าหลังจากถูกเพื่อนไม่ยอมรับ ถูกเพื่อนกดดัน หรือถูกรังแก^[11]

การรักษาทางการแพทย์

มียาบางอย่างที่รู้ว่าเป็นเหตุของอารมณ์ซึมเศร้าในคนไข้เป็นจำนวนสำคัญรวมทั้งยาสำหรับไวรัสตับอักเสบชนิดซี (เช่น อินเตอร์เฟียรอน) ยาแก้วิตกกังวล และยานอนหลับ (เช่นยากลุ่มเบ็นโซไดอาเซพีน เช่น alprazolam, คโลนะเซแพม, lorazepam และ diazepam) ยากันความดันสูง (เช่น เบต้า บล็อกเกอร์, methyldopa, และ reserpine) และการรักษาด้วยฮอร์โมน (เช่น corticosteroid และยาคุมกำเนิด)^{[12][13][14][15]}เป็นเรื่องสำคัญที่จะพิจารณาปัจจัยเหล่านี้เมื่อรักษาโรคซึมเศร้า

สารทำให้เกิด

ยาที่ใช้เสพติดหลายจำพวกสามารถเป็นเหตุหรือทำความซึมเศร้าให้แย่ลง ไม่ว่าจะเป็นตอนเมายา ตอนขาดยา และจากการเสพเป็นระยะเวลานาน ๆรวมทั้งสุรา ยาระงับประสาท (รวมทั้งยาที่แพทย์สั่งกลุ่มเบ็นโซไดอาเซพีน) ยากลุ่มโอปิออยด์ (รวมทั้งยาระงับปวดที่แพทย์สั่ง และยาที่ผิดกฎหมายเช่น เฮโรอีน) สารกระตุ้น (เช่น โคเคน และแอมเฟตามีน) สารหลอนประสาท และยาดมยาสูด^[12]แม้ว่าคนเป็นจำนวนมากจะใช้สารพวกนี้เพื่อแก้ความซึมเศร้าเอง อาการที่ดีขึ้นมักเป็นเพียงแค่ระยะสั้น ๆ (โดยจะมีอาการซึมเศร้าที่หนักขึ้นในระยะยาว บางครั้งทันทีที่ยาหมดฤทธิ์) และมักจะรู้สึกเกินจริง (เช่น "คนจำนวนมากรายงานความครึ้มใจเมื่อเมา แม้ว่าตอนที่เมาจริง ๆ จะร้องไห้และกระวนกระวาย")^[15]

ความเจ็บป่วยที่ไม่เกี่ยวกับจิตเวช

อารมณ์ซึมเศร้าอาจเป็นผลของโรคติดต่อหลายอย่าง การขาดสารอาหาร อาการทางประสาท^[16]และอาการทางแพทย์อื่น ๆ รวมทั้ง Androgen deficiency (การทำงานขาดของระบบฮอร์โมนแอนโดรเจน) ในชาย, Addison's disease, กลุ่มอาการคุชชิง, โรคไทรอยด์, โรคไลม์, โรคปลอกประสาทเสื่อมแข็ง, โรคพาร์คินสัน, ความเจ็บปวดเรื้อรัง, โรคหลอดเลือดสมอง^[17]เบาหวาน^[18]และมะเร็ง^[19]

อาการทางจิตเวช

อาการทางจิตเวชจำนวนหนึ่งมีอารมณ์ซึมเศร้าเป็นหลักอย่างหนึ่งโดยมีความผิดปกติทางอารมณ์เป็นกลุ่มโรคที่มีปัญหาในด้านอารมณ์เป็นหลักซึ่งรวมทั้งโรคซึมเศร้า (MDD) ที่บุคคลมีอารมณ์ซึมเศร้าอย่างน้อยเป็น 2 อาทิตย์และสูญเสียความยินดีในกิจกรรมเกือบทั้งหมดและโรค dysthymia ซึ่งเป็นอารมณ์ซึมเศร้าเรื้อรัง ที่ไม่ถึงเกณฑ์วินิยฉัยของโรคซึมเศร้าความผิดปกติทางอารมณ์อีกอย่างหนึ่งคือโรคอารมณ์สองขั้ว (bipolar disorder) ที่มีระยะ/คราวอารมณ์ครึกครื้น มีระดับการรู้คิดและพลังสูง แต่ก็อาจสลับกับคราวซึมเศร้า^[20]และถ้าโรคดำเนินไปตามฤดู โรคอาจจะเรียกว่าเป็นความผิดปกติทางอารมณ์ตามฤดู (seasonal affective disorder)

นอกจากกลุ่มความผิดปกติทางอารมณ์แล้วความผิดปกติทางบุคลิกภาพแบบก้ำกึ่ง (Borderline personality disorder) บ่อยครั้งมีอารมณ์ซึมเศร้าที่รุนแรงส่วนความผิดปกติในการปรับตัวที่มีอารมณ์ซึมเศร้า (adjustment disorder with depressed mood) เป็นปัญหาทางอารมณ์ที่ปรากฏเป็นการตอบสนองต่อเหตุการณ์หรือตัวสร้างความเครียดที่ระบุได้ซึ่งอาการทางอารมณ์และพฤติกรรมที่เป็นผลอยู่ในระดับสำคัญแต่ไม่ผ่านเกณฑ์วินิจฉัยของโรคซึมเศร้า^[21]และความผิดปกติที่เกิดหลังความเครียดที่สะเทือนใจ (PTSD) ซึ่งเป็นความผิดปกติแบบวิตกกังวลอย่างหนึ่งที่บางครั้งติดตามความบาดเจ็บทางใจ และเกิดร่วมกับอารมณ์ซึมเศร้าอย่างสามัญ^[22]นอกจากนั้นแล้ว ความซึมเศร้าบางครั้งยังสัมพันธ์กับความผิดปกติเพราะการใช้สาร (substance use disorder)โดยยาทั้งถูกกฎหมายและผิดกฎหมายล้วนแต่สามารถเป็นเหตุของโรค^[23]

รอยด่างทางมรดก

นักวิจัยได้เริ่มพิจารณากระบวนการที่รอยด่างทางประวัติศาสตร์ในเรื่องการเดียดฉันท์โดยผิวพรรณ หรือการล่าอาณานิคม อาจสร้างเหตุปัจจัยให้เกิดความซึมเศร้า^[24][25]

ปัญหาทางเชื้อชาติ

มีความแตกต่างกันระหว่างเชื้อชาติเมื่อเผชิญหน้ากับความซึมเศร้าในสหรัฐอเมริกา ยกตัวอย่างเช่น ผู้ใหญ่ผิวดำมีโอกาสรายงานความทุกข์ที่สร้างปัญหา 20% มากกว่าผู้ใหญ่ผิวขาว^[26]นอกจากนั้นแล้ว ชายอเมริกันเชื้อสายแอฟริกายังมีปัญหาโรคเรื้อรังเช่นเบาหวานและมะเร็งในอัตราที่สูงกว่าชายผิวขาว และโรคหรือความผิดปกติเหล่านั้นเป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญต่อความซึมเศร้า^[27]

แต่ว่าโดยปี 2559 บุคลากรที่เชี่ยวชาญในเรื่องจิตใจในบรรดาคนผิวดำก็ยังขาดแคลนโดยมีคนขาวเป็นหลักที่เป็นผู้เชี่ยวชาญทางจิตวิทยาหรือจิตเวช เพราะว่า มีมืออาชีพสุขภาพจิตที่ได้ใบอนุญาตเพียงแค่ 2% ที่มีเชื้อสายแอฟริกา และ 3/4 ในจำนวนนั้นก็ยังเป็นผู้หญิงอีกด้วยชายอเมริกันเชื้อสายแอฟริกามักจะไม่สบายใจแสดงความรู้สึกของตนกับผู้ที่ไม่มีพื้นฐานทางวัฒนธรรมที่เหมือน ๆ กัน และการขาดแคลนบุคลากรที่เป็นผู้บำบัดเพศชายหมายถึงความขาดแคลนบุคคลตัวอย่าง ที่นักศึกษาในอนาคตผู้ต้องการทำงานอุทิศให้กับสังคมจะสามารถเลียนแบบตาม^[28]

งานศึกษาทางจิตเวชแสดงว่า มีคนอเมริกันเชื้อสายแอฟริกามองความซึมเศร้าว่าเป็นความอ่อนแอ ไม่ใช่เป็นปัญหาทางสุขภาพ^[29]

ผู้ให้บริการทางสุขภาพจิตสามารถใช้แบบวัดความซึมเศร้าเช่น Beck Depression Inventory หรือ Children's Depression Inventory เพื่อช่วยตรวจจับ ความรุนแรงของความซึมเศร้า^[30]ยกตัวอย่างเช่น กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุขแนะแนวให้ผู้รักษาพยาบาลขั้นปฐมภูมิใช้แบบคำถาม 9 คำถามเป็นขั้นตอนในการวินิจฉัยโรคซึมเศร้า^[31]

อารมณ์ซึมเศร้าอาจไม่ต้องรักษาโดยมืออาชีพ เพราะอาจเป็นปฏิกิริยาปกติต่อเหตุการณ์ในชีวิต เป็นอาการของโรคอื่น ๆ หรือเป็นผลข้างเคียงของยาหรือการรักษาทางแพทย์แต่ว่าอารมณ์ซึมเศร้าที่คงยืน โดยเฉพาะเมื่อมีกับอาการอื่น ๆ อาจจะเข้าเกณฑ์วินิจฉัยทางจิตเวชหรือทางแพทย์แบบต่าง ๆ ซึ่งสามารถได้ประโยชน์จากการรักษา^[32]โดยการรักษาโรคต่าง ๆ ในกลุ่มโรคซึมเศร้าจะแตกต่างกัน^[33]

ในสหรัฐอเมริกา ประเมินว่า 2/3 ของผู้ที่มีโรคจะไม่หาวิธีรักษา^[34]องค์การอนามัยโลก (WHO) พยากรณ์ในปี 2551 ว่า โดยปี 2573 ความซึมเศร้าจะเป็นโรคที่ทำให้เกิดการพิการในระดับสูงสุดของโลกในบรรดาความผิดปกติทางกายและทางใจ^[35]

แนวทางการรักษาปี 2552 ขององค์การสาธารณสุขแห่งสหราชอาณาจักร (NICE) ชี้ว่า ยาแก้ซึมเศร้าไม่ควรใช้เป็นปกติเพื่อรักษาโรคซึมเศร้าขั้นอ่อน เพราะว่ามีอัตราความเสี่ยง-ประโยชน์ที่ไม่ดี^[36]การรักษาโรคจัดการได้ดีที่สุดโดยการเปลี่ยนรูปแบบชีวิต รวมทั้ง การทานอาหาร การหลับนอน และการออกกำลังกายงานวิเคราะห์อภิมานปี 2559 แสดงว่า ยาแก้ซึมเศร้าโดยมากนอกจากฟลูอ๊อกซิติน ดูจะไม่มีประโยชน์ที่ชัดเจนเพื่อรักษาโรคซึมเศร้าในเด็กและวัยรุ่นแบบฉับพลัน^[37]

หญิงมีอัตราเป็นโรคซึมเศร้าที่สูงกว่าชายหญิงมีอาการทางกายในระดับที่สูงกว่า เช่น ความเปลี่ยนแปลงในความอยากอาหาร การนอน และความอ่อนเปลี้ย ที่มีพร้อมกับความเจ็บปวดและความวิตกกังวล แต่ว่า ความแตกต่างระหว่างเพศในด้านอื่น ๆ อยู่ที่ระดับน้อยกว่ามาก^[38]

ส่วนชายฆ่าตัวตายในระดับที่สูงกว่าในประเทศสวีเดน มีหลักฐานแล้วว่า ชายฆ่าตัวตายในอัตราที่สูงกว่าหญิงเป็น 3 เท่า และในสหรัฐอเมริกา องค์กรของรัฐบาลกลาง (CDC และ NCIPC) รายงานว่าชายฆ่าตัวตายในอัตราสูงเป็น 4 เท่าของหญิง โดยอายุที่น้อย สถานะโสด และการศึกษาต่ำ เป็นปัจจัยเสี่ยงสูงในชาย ส่วนอาการป่วยทางจิตและภาวะว่างงานเป็นปัจจัยเสี่ยงสูงในหญิง^[39]ซึ่งความต่างก็คือ ชายเลือกวิธีฆ่าตัวตายที่สำเร็จผลในอัตราสูงกว่าหญิง^[40][41]งานวิจัยนี้อาจแสดงว่า หญิงมีโอกาสคุยกับคนอื่นเรื่องความซึมเศร้าของตนมากกว่าเทียบกับชายที่มีโอกาสพยายามซ่อนเรื่องสูงกว่าวัฒนธรรมที่ให้หญิงแสดงออกได้มากกว่าชาย อาจจะเป็นปัจจัยต่อปรากฏการณ์นี้^[42]

• แนวคิดวิวัฒนาการเกี่ยวกับความซึมเศร้า
• ชีววิทยาของความซึมเศร้า
• ความเศร้า

• วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ ความซึมเศร้า (อารมณ์)