สหภาพเคมีบริสุทธิ์และเคมีประยุกต์ระหว่างประเทศ
สหภาพเคมีบริสุทธิ์และเคมีประยุกต์ระหว่างประเทศ (อังกฤษ: International Union of Pure and Applied Chemistry) หรือ ไอยูแพ็ก (IUPAC, /ˈaɪjuːpæk, ˈjuː-/) เป็นสหพันธ์ระหว่างประเทศซึ่งประกอบด้วยองค์กรที่เป็นตัวแทนของนักเคมีในแต่ละประเทศ สหภาพฯ เป็นสมาชิกของสภาสหภาพวิทยาศาสตร์ระหว่างประเทศ (ICSU)[2] มีสำนักงานใหญ่ตั้งอยู่ในซือริช ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ สำนักงานบริหาร หรือที่รู้จักกันในชื่อ "สำนักเลขาธิการไอยูแพ็ก" ตั้งอยู่ที่อุทยานสามเหลี่ยมวิจัย รัฐนอร์ทแคโรไลนา สหรัฐอเมริกา สำนักงานบริหารแห่งนี้นำโดยผู้อำนวยการบริหารของ IUPAC[3]
 | |
| ชื่อย่อ | ไอยูแพ็ก, ยูแพ็ก |
|---|---|
| คําขวัญ | Advancing Chemistry Worldwide |
| ก่อตั้ง | ค.ศ. 1919 |
| ประเภท | องค์การนอกภาครัฐระหว่างประเทศ, องค์กรกำหนดมาตรฐาน |
| สํานักงานใหญ่ | รีเซิร์ชไทรแองเกิลพาร์ก นอร์ทแคโรไลนา สหรัฐ |
ภูมิภาคที่รับผิดชอบ | ทั่วโลก |
สมาชิก | สภาวิทยาศาสตร์ระหว่างประเทศ |
ภาษาทางการ | อังกฤษ |
ประธาน |  ฆาบิเอร์ การ์ซิอา-มาร์ติเนซ[1] |
เลขาธิการ |  ริชาร์ด ฮาตส์ฮอร์น |
| เว็บไซต์ | iupac |
ไอยูแพ็กก่อตั้งขึ้นในปี ค.ศ. 1919 ให้ทำหน้าที่สืบต่อจากสภาเคมีประยุกต์ระหว่างประเทศเพื่อการพัฒนาวิชาเคมี สมาชิกของสหภาพฯ ซึ่งได้แก่ National Adhering Organization อาจเป็นสมาคมเคมีประจำประเทศ สถาบันวิทยาศาสตร์ประจำประเทศ หรือองค์การอื่นที่เป็นตัวแทนของนักเคมีก็ได้ ระบบการเรียกชื่อสารเคมีของ IUPAC ได้รับการยอมรับจากนักวิชาการทั่วโลกในการพัฒนามาตรฐานสำหรับการตั้งชื่อธาตุเคมีและสารประกอบ นับตั้งแต่ก่อตั้งขึ้นมา ไอยูแพ็กได้มีคณะกรรมการหลายชุดซึ่งมีความรับผิดชอบแตกต่างกัน[4] คณะกรรมการเหล่านี้ต่างทำงานในหลายโครงการซึ่งรวมไปถึงการวางมาตรฐานระบบการตั้งชื่อ[5] ค้นหาวิธีในการนำเคมีมาสู่โลก[6] และตีพิมพ์ผลงานต่าง ๆ
ไอยูแพ็กเป็นที่รู้จักกันดีที่สุดในผลงานด้านการวางมาตรฐานระบบการตั้งชื่อในวิชาเคมีและวิทยาศาสตร์สาขาอื่น แต่ไอยูแพ็กยังได้มีผลงานตีพิมพ์ในหลายสาขา ทั้งในด้านเคมี ชีววิทยาและฟิสิกส์ ผลงานที่สำคัญของไอยูแพ็กในสาขาเหล่านี้รวมไปถึงการวางมาตรฐานชื่อรหัสลำดับเบสนิวคลีโอไทด์[7]
ระบบการเรียกชื่อสารเคมี
คณะกรรมการไอยูแพ็กมีประวัติยาวนานในการตั้งชื่ออย่างเป็นทางการของสารประกอบอินทรีย์และอนินทรีย์ ระบบการตั้งชื่อได้ถูกพัฒนาขึ้นเพื่อที่ว่าสารประกอบใด ๆ จะสามารถเรียกชื่อได้ภายใต้กฎมาตรฐานเดียวกันเพื่อหลีกเลี่ยงชื่อซ้ำกัน ผลงานตีพิมพ์แรก ซึ่งเป็นข้อมูลจากสภาเคมีประยุกต์ระหว่างประเทศ ว่าด้วยระบบการเรียกชื่อสารประกอบอินทรีย์ของไอยูแพ็กสามารถพบได้ตั้งแต่ช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 20 ในหนังสือ A Guide to IUPAC Nomenclature of Organic Compounds
ระบบการเรียกชื่อสารอินทรีย์
ระบบการเรียกชื่อสารอินทรีย์ของไอยูแพ็กนั้นแบ่งออกเป็นสามส่วนหลัก ได้แก่ หมู่แทนที่ ความยาวโซ่คาร์บอนและชื่อเคมีลงท้าย[8] หมู่แทนที่หมายถึงหมู่ฟังก์ชันใด ๆ ที่เกาะเข้ากับโซ่คาร์บอนหลัก โซ่คาร์บอนหลักเป็นโซ่ที่ประกอบด้วยคาร์บอนเกาะกันเป็นแถวที่ยาวที่สุดที่เป็นไปได้ ส่วนชื่อเคมีลงท้ายเป็นการระบุว่าโมเลกุลของสารนั้นเป็นประเภทใด ยกตัวอย่างเช่น ชื่อลงท้าย "เอน" หมายความว่า ในโซ่คาร์บอนนั้นเกาะกันด้วยพันธะเดี่ยวทั้งหมด เช่นใน "เฮกเซน" (C6H14)[9]
อีกตัวอย่างหนึ่งของระบบการเรียกชื่อสารอินทรีย์ของไอยูแพ็กคือ ไซโคลเฮกซานอล
- ชื่อหมู่แทนที่สำหรับสารประกอบรูปวง คือ "ไซโคล"
- ตัวบ่งชี้ว่าในโซ่คาร์บอนมีคาร์บอนอยู่หกอะตอม คือ "เฮกซ"
- ชื่อเคมีลงท้ายสำหรับโซ่คาร์บอนที่เกาะกันด้วยพันธะเดี่ยวทั้งหมด คือ "เ-น"
- ชื่อเคมีลงท้ายสำหรับแอลกอฮอล์ คือ "-อล"
ชื่อเคมีลงท้ายทั้งสองเมื่อประกอบกันแล้วได้เป็น "-านอล" ซึ่งหมายถึงโซ่คาร์บอนที่เกาะกันด้วยพันธะเดี่ยวทั้งหมดและมีแอลกอฮอล์มาเกาะโซ่คาร์บอนนั้นด้วย[8][9][10]
ระบบการเรียกชื่อสารอนินทรีย์
ระบบการเรียกชื่อสารอนินทรีย์พื้นฐานของไอยูแพ็กนั้นมีสองส่วนหลัก คือ ไอออนบวกและไอออนลบ ไอออนบวกเป็นชื่อสำหรับไอออนที่มีประจุบวกและไอออนลบเป็นชื่อสำหรับไอออนที่มีประจุลบ
ตัวอย่างของระบบการเรียกชื่อสารอนินทรีย์ของไอยูแพ็กคือ โพแทสเซียมคลอไรด์ ซึ่งโพแทสเซียมเป็นชื่อไอออนบวก และคลอไรด์เป็นไอออนลบ[8]
อ้างอิง
แหล่งข้อมูลอื่น
เคมีประยุกต์ระหว่างประเทศ