Liverpool FC

Liverpool kulübü, John Houlding ile Everton arasında yaşanan ihtilafın bir sonucu olarak kurulmuştur. 8 yılın ardırdan Everton kulübü, 1892 yılında Goodison Park'a taşınmış ve buna takriben Houlding, Liverpool kulübünün temellerini atmıştır.^[2] İlk başta "Everton FC Athletic Grounds Ltd. (Kısaca Everton Athletic) adıyla yola çıkan kulüp, federasyonun Everton FC isminin kullanımına izin vermemesi nedeniyle Mart 1892 yılında Liverpool FC adını almış ve bu tarihten 3 ay sonra da federasyon tarafından resmen tanınmıştır.^[3] Takım ilk sezonunda Lancashire Ligini kazanarak iyi bir başlangıca imza atmıştır. 1893-94 sezonunda Football League Second Division'a katılmıştır. Bu ligde ilk sezonunda birinci olduktan sonra Football League First Division'a yükselmiştir. Bu ligi de 1901 ve 1906 yılında şampiyon olarak tamamlamıştır.^[4]

Kulüp ilk FA Cup finalini 1914 yılında Burnley'e karşı oynamış ve 1-0 kaybetmiştir. 1922 ve 1923 yılında üst üste lig şampiyonu olmuş, ancak kulübün 5. şampiyonluğunu aldığı 1946-47 sezonuna kadar suskun kalmıştır.^[5] Liverpool, 1950 yılında yine kupada final oynamış fakat rakibi Arsenal'a karşı sahadan mağlup ayrılarak ikinci kupa finalini de kaybetmiştir. 1953-54 sezonunda takım tarihinde ilk kez küme düşmüştür.^[6] 1958-59 FA Cup sezonunda Worcester City'ye karşı alınan 2-1'lik yenilgi sonrası Bill Shankly kulübün yeni menajeri olmuştur. Takımın başına geçen Bill Shankly, 24 oyuncu ile yollarını ayırmış ve kulübün bir ayakkabı deposunu teknik ekibin taktik stratejileri tartıştığı bir odaya dönüştürmüştür. Bu odada Bill Shankly önderliğinde Joe Fagan, Reuben Bennett ve Bob Paisley kulübü yeniden yapılandırmaya başlamışlardır.^[7]

Kulüp birinci lige 1962 yılında tekrar dönmüş ve 17 yıl sonra 1964'te şampiyon olmuştur. 1965 yılında kulüp tarihinin ilk FA kupası kazanılmıştır. 1966 yılında tekrar şampiyon olunmuş ancak UEFA Kupa Galipleri Kupası finalinde Borussia Dortmund'a kaybedilmiştir.^[8] 1972-73 sezonunda Liverpool, tarihinin ilk Avrupa kupası olan UEFA Kupası'nı ve aynı zamanda ligi kazanmıştır. Daha sonra Bill Shankly emekliye ayrılmış ve yerine yardımcısı Bob Paisley geçmiştir.^[9] 1976 yılında, Paisley'in ikinci sezonunda Liverpool tekrar UEFA kupası ile lig şampiyonluğunu kazanarak ikinci kez duble yapmıştır. Bir sonraki sezonda şampiyonluk unvanı korunmuş ve kulüp tarihinin ilk UEFA Şampiyonlar Ligi (o dönemki adıyla European Cup) şampiyonluğu elde edilerek bu büyük bir başarı sağlanmıştır. Fakat bu 1977 sezonunda FA Cup finali kaybedilerek sezon üç kupayla noktalanmamıştır. Liverpool 1978 yılında tekrar Şampiyonlar Ligi şampiyonu olmuş, bir sonraki sezonda bir yıl aradan sonra tekrar şampiyon olunmuştur.^[10] 9 yıllık Paisley döneminde Liverpool 21 kupa kazanmıştır, bunlara 3 Şampiyonlar Ligi şampiyonluğu, 1 UEFA Kupası, 6 Lig Şampiyonluğu Kupası, üst üste 3 Lig Kupası gibi kupalar dahildir. Paisley'in yerel liglerde kaybettiği tek kupa finali 1977 sezonu FA Cup finalidir.^[11]

Paisley, 1983 yılında emekli olma kararı almış ve yerine yardımcısı Joe Fagan geçmiştir.^[12] Fagan ilk sezonunda Lig, FA Cup ve Şampiyonlar Ligi şampiyonluğu elde ederek, Liverpool'u İngiliz takımları içerisinde bu başarıyı gösteren ilk takım yapmıştır.^[13] Liverpool 1985 yılında tekrar Şampiyonlar Ligi finaline çıkmış ve rakibi Juventus olmuştur. Heysel Stadyumu'nda oynanacak bu karşılaşma öncesi Liverpool'lu futbol holiganları Juventus taraftarlarının olduğu bölüme saldırmış ve bu saldırıdan kaçan taraftarlar bir duvarın çökmesi sonucu tel örgülere sıkışarak hayatlarını yitirmiştir. O gün 38'i İtalyan, 39 kişi hayatını kaybetmiş ve bu olay Heysel faciası olarak adlandırılmıştır. Oyuncuların ve menajerlerin hüznüne rağmen maç oynanmış ve Liverpool bu karşılaşmadan 1-0 yenik ayrılmıştır, golü penaltıdan Michel Platini atmıştır. Bu trajedi sonrası İngiliz futbol takımları Avrupa kupalarından 5 yıl men edilmiştir. Liverpool'a da 10 yıllık men cezası verilmiş ancak bu karar daha sonra 6 yıla indirilmiştir. 14 Liverpool taraftarı gayriihtiyari adam öldürme suçundan hüküm giymiştir.^[14]

Bu felaket sonrası Joe Fagan istifa etmiş ve yerine kulübün efsane futbolcusu Kenny Dalglish oyuncu-menajer olarak geçmiştir.^[15] Onun döneminde Liverpool üç lig şampiyonluğu ve iki FA Cup kazanmıştır. 1985-96 sezonunda çift kupalı bir sezon yaşanmıştır. Tüm bu başarılara Hillsborough faciası gölge düşürmüştür. 15 Nisan 1989'da Nottingham Forest'e karşı oynanan FA Cup yarı finalinde, yüzlerce Liverpool taraftarı tel örgülere sıkışıp ezilmiştir.^[16] O gün doksan dört Liverpool taraftarı ölmüştür. 95. kurban bu olaydan dört gün sonra, 96. kurban ise 4 yıl komada kaldıktan sonra ölmüştür.^[17] Bu olaydan sonra devlet stadyumların güvenliği konusunda bir inceleme yürütmüştür ve bunun sonucunda üst seviye liglerdeki takımların tribünlerinin tamamının koltuklu olması şart konulmuştur. Yapılan incelemede bu faciaya tribünlere aşırı taraftar alınması ve polisin de bu kontrolü sağlayamamasının yol açtığı söylenmiştir.^[18]

Liverpool, facianın yaşandığı 1988-89 sezonunun sonunda Arsenal ile puan ve averaj olarak eşit olmasına rağmen, Arsenal'ın sezonun son maçında (26 Mayıs 1989, Liverpool 0 - 2 Arsenal) attığı son dakika golüyle birlikte toplamda daha çok gol atmış olmasından dolayı şampiyonluğu kaybetmiştir.^[19] 1989-90 sezonunda kulüp 18. lig şampiyonluğunu kazanmıştır.

1991'de Kenny Dalglish, Hillsborough faciasının da etkisiyle görevinden ayrılmıştır. Yerine kulübün eski futbolcusu Graeme Souness geçmiştir.^[20] Onun döneminde 1991-92 sezonunda FA Cup kazanıldı. Daha sonra yerini Roy Evans'a bıraktı.^[21]

Aradan geçen 30 yıldan sonra 2019/20 sezonunda Jürgen Klopp ile 19. şampiyonluğunu kazanmıştır.

Liverpool'un ezeli rakipleri, Merseyside'ın diğer takımı olan Everton ve 1960'lı yıllardan beri rakip oldukları Manchester şehrinin takımı olan Manchester United'dır.

Liverpool, en büyük rakibi olan Everton ile Merseyside Derbisi'ni oynamaktadır. Bu derbi "Dostluk Derbisi" olarak da adlandırılmaktadır.^[22] Merseyside Derbisi'nde oynanan 215 maçın 85'ini Liverpool, 66'sını Everton kazanmıştır. 64 maç da berabere bitmiştir.

Liverpool'un ev sahibi forması her zaman kırmızıdır. Ancak bu kulübün kurulduğu 1892 ile 1894 yılları arasında böyle değildi. O yıllarda forma olarak mavi-beyaz gömlek kullanılırdı. 1894 yılından sonra formalarda Liverpool şehrinin sembolü olan kırmızı renk kullanıldı.^[2]

Liverpool'un deplasman formaları genellikle beyaz forma ve siyah şort ya da sarı forma ve şort şeklinde olmaktadır. Ancak 1987 yılında gri, 1991-92 sezonunda ise yeşil forma ve beyaz şort deplasman forması olarak kullanılmıştır. Liverpool 1990'lı yıllarda formasında altın sarısı, ekru, siyah, gri gibi renkleri kullanmıştır. 2008-09 sezonunda gri formayı yeniden kullanmıştır. Kulüp 3. formalarını genellikle Avrupa kupalarındaki deplasman maçlarında kullanmaktadır.

Forma üreticileri ve sponsorları

Ulusal

• Premier League şampiyonluğu 19
  • 1900-01, 1905-06, 1921-22, 1922-23, 1946-47, 1963-64, 1965-66, 1972-73, 1975-76, 1976-77, 1978-79, 1979-80, 1981-82, 1982-83, 1983-84, 1985-86, 1987-88, 1989-90, 2019-20
• Football League Second Division şampiyonluğu 4
  • 1893-94, 1895-96, 1904-05, 1961-62
• Lancashire League 1
  • 1892-93
• FA Cup 8
  • 1965, 1974, 1986, 1989, 1992, 2001, 2006, 2022
• EFL Cup 10^[24]
  • 1980-81, 1981-82, 1982-83, 1983-84, 1994-95, 2000-01, 2002-03, 2011-12, 2021-22, 2023-24
• FA Charity Shield / FA Community Shield 16 (10'u tek başına)
  • 1964 (Paylaştı), 1965 (paylaştı), 1966, 1974, 1976, 1977 (paylaştı), 1979, 1980, 1982, 1986 (paylaştı), 1988, 1989, 1990 (paylaştı), 2001, 2006, 2022
• Football League Super Cup 1
  • 1986

Uluslararası

• UEFA Şampiyonlar Ligi 6
  • 1976-77 3-1 vs. M'Gladbach
  • 1977-78 1-0 vs. Club Brugge
  • 1980-81 1-0 vs. Real Madrid
  • 1983-84 1-1 (4-2 penaltılarla) AS Roma
  • 2004-05 3-3 (3-2 penaltılarla) Milan
  • 2018-19 2-0 vs. Tottenham Hotspur
• FIFA Kulüpler Dünya Kupası 1
  • 2019
• UEFA Kupası 3
  • 1972/73, 1975/76, 2000/01

• UEFA Süper Kupası 4
  • 1977, 2001, 2005, 2019
• Kıtalararası Kupa

İkincilik (2): 1981, 1984

29 Temmuz 2022 itibarıyla^[25]

№ Mevki Futbolcu 1 KL Alisson 2 DF Joe Gomez 3 OS Fabinho 4 DF Virgil van Dijk 5 DF Ibrahima Konaté 6 OS Thiago Alcântara 7 OS James Milner (2. kaptan)[26] 8 OS Naby Keïta 9 FV Roberto Firmino 11 FV Muhammed Salah 13 KL Adrián 14 OS Jordan Henderson (kaptan)[27] 15 OS Alex Oxlade-Chamberlain 17 OS Curtis Jones

№ Mevki Futbolcu 19 OS Harvey Elliott 20 FV Diogo Jota 21 DF Kostas Çimikas 22 DF Calvin Ramsay 23 FV Luis Díaz 26 DF Andrew Robertson 27 FV Darwin Núñez 28 FV Fábio Carvalho 32 DF Joël Matip 47 DF Nat Phillips 62 KL Caoimhín Kelleher 66 DF Trent Alexander-Arnold 72 DF Sepp van den Berg

Kiralık gidenler

№ Mevki Futbolcu 46 DF Rhys Williams (30 Haziran 2023 tarihine kadar Blackpool'da)[28] 97 KL Marcelo Pitaluga (30 Haziran 2023 tarihine kadar Macclesfield'da)[29]

• Liverpool FC Resmî site 24 Şubat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Facebook'ta Liverpool FC
• Twitter'da Liverpool FC
• YouTube'da Liverpool FC kanalı
• Instagram'da Liverpool FC
• TikTok'ta Liverpool FC
• UEFA.com'da Liverpool FC