ათეიზმი
ათეიზმი (ბერძენ. ἀ — ვარება დო θεός — ღორონთი) — არძაშე ფართო სმებათ, დგომარობა, მუჟანსჷთ ადამიერს ღორონთიშ ჸოფაშ ვაწანსჷნ.[1][2][3][4] უმოსი ინწრო სმებათ, ათეიზმი რე ვარება თი რწუმაშუ, ნამჷ-და ნამდგაინ ღორონთი ქო რენ.[5][6] ხოლო უმოსი ინწრო სმებათ, ათეიზმი პოზიცია რე, ნამუშ მეჯინათ ვა რე აკა ღორონთი.[1][2][7] ათეიზმიშ აწმარენჯი რე თეიზმი,[8][9] ნამუთ, არძაშე ზოგადი ფორმათ, რე რწუმა, ნამჷ-და არძაშ უკულაში ართი ღორონთი იშენით რე.[9][10][11]
ტერმინ „ათეიზმიშ“ ეტიმოლოგია მოურს ბერძენული ზიტყვაშე ἄθεος (atheos), ნამუქჷთ ჩქინ წანეფიშეჭარუაშახ V ოშწანურაშახ გიჭყჷ დო შანენს „ღორონთ(ეფ)იშ უმუშო“. ანტიკურ ხანს ეშანილი ზიტყვა გიმირინუაფუდჷ, მუჭოთ ეიორდებელი ტერმინი თინეფშო, ნამუთ ვარებულენდჷ თი ღორონთიერობეფიშ პატჷცემას, ნამუეფსჷთ ჯარალუაშ უმენტაშობა პატის ცენდჷნ; ნამუთ დოჭყოლადირი რდჷ ღორონთიშე; ვარ-და მიდგას შურო ვაუღუდჷ ღორონთიშ რწუმა.[12] ტერმინი შანენდჷ სოციალურ ბუნას, ნამუსჷთ რელიგიური ორთოდოქსეფი მიარზენდეს ადამიერეფს, ნამუეფჷთ თინეფიშ რელიგიურ მეჯინეფს ვეშელუანდეს.[13] კჷნე ზიტყვაქ „ათეიზმი“ პირველაშე XVI ოშწანურას იჸუ გიმორინაფილქ.[14] დუდიშული აზრებაშ, სკეპტიკური რკვიებაშ მოდვალაშ დო რელიგიაშ კრიტიკაშ გეჸვენჯი ძინაშ ჭყოლოფუათ, ტერმინიშ გჷმორინაფაქ აკიჭიჭიხჷ. პირველი ინდივიდეფი, ნამუეფქჷთ მუნეფიშ დუდიშ იდენტიფიკაცია ზიტყვა „ათეისტით“ მიშინესჷნ, ოხორანდეს XVIII ოშწანურაშ გონათუობაშ ეპოქას. საფრანგეთიშ რევოლუცია, ნამუთ ჩინებული რე „უპრეცედენტე ათეიზმით“, მაჭიშჷ ისტორიას პირველ კაბეტ პოლიტიკურ ყარაფის, ნამუთ ადამიერიშ ლოგიკური აზრებაშ უმოსობას თხილანდჷ.[15]
ათეიზმიშო ორგებელი არგუმენტეფიშ დიაპაზონი ფილოსოფიური, სოციალური დო ისტორიული მერინეფშე აკმოდირთჷ. დოსაბუთაფილი სხუნუეფი ღორონთეფიშ ჸოფაშ რწუმაშ მერკეობაშ ვარ-და უჸოფობაშო იკათუანს გეჸვენჯი არგუმენტეფს: ღორონთიშ ორგებელო ემპირიული ბეჭედუეფიშ უღვენობა,[16][17] უბადობაშ პრობლემა, უგეჸვენჯე გჷმოცხადებეფი; თი კონცეფციეფიშ ვარება, ნამუეფიშ ფალსიფიცირაფათ ვეშილებე დო ურწუმობაშ არგუმენტი.[16][18] თიშ უმკუჯინალო, ნამჷ-და კანკალე ათეისტიქ ქემუხუჯუ სეკულარულ ფილოსოფიეფსჷნ (სამანგ. ჰუმანიზმი დო სკეპტიციზმი),[19][20] ვა რე იდეოლოგია ვარ-და რჯეფეფიშ ნაკორობა, ნამუსჷთ არძა ათეისტი გეჸუნსჷნ.[21]
