Арганізацыя Дагавора аб калектыўнай бяспецы
Арганізацыя Дагавора аб калектыўнай бяспецы — ваенна-палітычны саюз, створаны дзяржавамі СНД на аснове Дагавора аб калектыўнай бяспецы (ДКБ), падпісанага 15 мая 1992 года. Дагавор падаўжаецца аўтаматычна кожныя пяць гадоў. Дагавор увайшоў у дзеянне 20 красавіка 1994 года. На маскоўскай сесіі ДКБ 14 мая 2002 года было прынята рашэнне пра пераўтварэнне ДКБ у паўнавартасную міжнародную арганізацыю — Арганізацыю Дагавора аб калектыўнай бяспецы (АДКБ). 7 кастрычніка 2002 года ў Кішынёве падпісаны Статут і Дагавор аб прававым статусе АДКБ, якія ратыфікаваны ўсімі дзяржавамі-членамі АДКБ і ўвайшлі ў дзеянне 18 верасня 2003 года.
| Арганізацыя Дагаворы пра калектыўную бяспеку | |
|---|---|
 Эмблема АДКБ | |
 | |
 | |
| Аб'яднаны штаб |  Масква |
| Тып арганізацыі | Ваенна-палітычны саюз |
| Афіцыйныя мовы | Руская |
| Кіраўнікі | |
| Генеральны сакратар |  Станіслаў Зась |
| Начальнік Аб'яднанага штаба | Анатоль Сідараў |
| Заснаванне | |
| Падпісанне Дагавора аб калектыўнай бяспецы | 15 мая 1992 |
| Падпісанне Дагавора аб стварэнні АДКБ | 7 кастрычніка 2002 |
| Уваходжанне ў сілу Дагавора аб стварэнні АДКБ | 18 верасня 2003 |
| Колькасць членаў | 63 |
| Член у |  Арменія Беларусь Казахстан  Кыргызстан Расія Таджыкістан |
| Афіцыйны сайт АДКБ | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Краіны-удзельніцы: Расія, Беларусь (з 31 снежня 1993), Арменія, Казахстан, Кіргізія, Таджыкістан, Узбекістан. Таксама раней у АДКБ уваходзілі Азербайджан (з 24 верасня 1993 па 2 красавіка 1999), Грузія (з 9 верасня 1993 па 2 красавіка 1999). Свой удзел у арганізацыі часова перапыняў Узбекістан (з 2 красавіка 1999 па 16 жніўня 2006), 28 чэрвеня 2012 ён афіцыйна заявіў намеры выйсці з АДКБ.
АДКБ мае статус назіральніка ў Генеральнай Асамблее ААН.
4 лютага 2009 года ў Маскве лідары краін Арганізацыі ўхвалілі стварэнне Калектыўных сіл аператыўнага рэагавання. Паводле падпісанага дакумента, Калектыўныя сілы аператыўнага рэагавання будуць выкарыстоўвацца для адбіцця ваеннай агрэсіі, правядзення спецыяльных аперацый па барацьбе з міжнародным тэрарызмам і экстрэмізмам, транснацыянальнай арганізаванай злачыннасцю, наркатрафікам, а таксама для ліквідацыі наступстваў надзвычайных сітуацый.
Вучэнні
| Дата | Назва (месца) | Заўвагі | |
|---|---|---|---|
| 1 | 17—20 жніўня 2020 | «Эшалон-2020» | |
| 2 | 12—16 кастрычніка 2020[1] | «Непарушнае брацтва-2020» (Республіка Беларусь) | камандна-штабныя вучэнні |
| 3 | 22 ліпеня 2021 | «Граніца 2021» (Таджыкістан) | |
| 4 | 18—23 кастрычніка 2021 | «Узаемадзеянне», «Пошук» і «Эшалон» (таджыкска-афганская граніца) | |
| 5 | 8—12 лістапада 2021[2] | «Непарушнае брацтва-2021» (Расійская Федэрацыя) | вучэнні ў выглядзе міратворчай аперацыі |
| 6 | 27 чэрвеня — 4 ліпеня 2022[3] | «Нелегал-2022» (тэрыяторыя дзяржаў-членаў АДКБ) | супрацьдзеянне незаконнай міграцыі |
| 7 | 2—5 жніўня 2022[4] | «Кобальт-2022» | |
| 8 | 26 верасня — 8 кастрычніка 2022[5] | «Пошук-2022», «Эшалон-2022» і «Узаемадзеянне-2022» (Казахстан)[6] |