Ваенны пераварот у Буркіна-Фасо (студзень 2022)
Ваенны пераварот у Буркіна-Фасо — ваенны пераварот, здзейснены ў студзені 2022 года ўзброенымі сіламі Буркіна-Фасо. У выніку падзей зрынуты прэзідэнт краіны Рок Кабарэ[1].
| Ваенны пераварот у Буркіна-Фасо | |||
|---|---|---|---|
| Асноўны канфлікт: Пояс пераваротаў | |||
 | |||
| Дата | 23—24 студзеня 2022 | ||
| Месца | Уагадугу, Буркіна-Фасо | ||
| Вынік | Рок Кабарэ зрынуты, улада перайшла да ПРАА | ||
| Праціўнікі | |||
| |||
| Камандуючыя | |||
| |||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||
Перадгісторыя
У 2014 годзе ў Буркіна-Фасо адбылося паўстанне, падчас якога быў скінуты Блез Кампаарэ — прэзідэнт, што кіраваў краінай з 1987 года[2]. У 2015-м дзяржаву ўзначаліў Рок Марк Крысціян Кабарэ[2].
З 2015 года ў Буркіна-Фасо вядуць актыўную дзейнасць арганізацыі «Ісламская дзяржава» «Ансар уль-Іслам» і «Аль-Каіда»[2]. У 2021 годзе тэрарысты забілі больш за 2 тысячы мірных жыхароў[2]. З 2019 года з-за дзейнасці баевікоў у некаторых правінцыях быў уведзены рэжым надзвычайнага становішча[2][3].
У лістападзе 2021 года пасля таго, як тэрарысты забілі 49 вайскоўцаў і 4 мірных жыхароў ля залатой шахты на поўначы краіны, у Буркіна-Фасо ўспыхнулі масавыя пратэсты. Пратэстоўцы выказвалі незадаволенасць недастатковым узроўнем бяспекі і недастатковым забеспячэннем Узброеных Сіл харчаваннем. У выніку пратэстаў з пасады сышоў прэм’ер-міністр Ласіна[2].
11 студзеня 2022 года па падазрэнні ў падрыхтоўцы ваеннага перавароту быў затрыманы шэраг вайскоўцаў[2][4][5].
19 студзеня 2022 года ў Буркіна-Фасо быў абмежаваны доступ да сацыяльнай сеткі Facebook, якую ўлады назвалі «адным з інструментаў дэстабілізацыі ў краіне». Таксама з’явіліся паведамленні аб перабоях у рабоце Інтэрнэту[2].
Падзеі
22 студзеня ва Уагадугу зноў пачаліся пратэсты. Пратэстоўцы патрабавалі адстаўкі ўрада і перадачы ўлады вайскоўцам[2].
У ноч з 22 на 23 студзеня з’явіліся паведамленні аб стральбе каля рэзідэнцыі прэзідэнта[2][5][6]. Улады назвалі тое, што адбылося «актамі дэманстрацыі незадаволенасці з боку вайскоўцаў»[2]. Армейцы патрабавалі адстаўкі ўрада, павелічэння колькасці ваеннаслужачых, выдзялення дадатковых сродкаў на барацьбу з тэрарыстамі і кампенсацыі сем’ям загінуўшых таварышаў па службе[2]. У ходзе стральбы была пашкоджана машына прэзідэнта[7].
23 студзеня з’явіліся паведамленні аб перабоях у рабоце мабільнай сувязі і Інтэрнэту ў краіне[2][8]. Быў уведзены каменданцкі час, які дзейнічаў з 20:00 па 05:30[2].
Пратэстоўцы падпалілі штаб-кватэру кіруючай партыі «Народны рух за прагрэс»[2][9]. Пратэсты пачаліся і ў іншых гарадах краіны, а грамадзянскія пратэстоўцы заявілі аб салідарнасці з ваеннымі[2].
Раніцай 24 студзеня пачалі паступаць паведамленні аб арышце Крысціяна Кабарэ на адной з ваенных баз, вайскоўцы патрабавалі ад яго сыходу ў адстаўку[1][2][10]. СМІ паведамілі аб тым, што сям’я прэзідэнта пакінула краіну[11]. Армейцы таксама вызвалілі асуджанага за спробу перавароту ў 2015 годзе генерала Жыльбэра Д’ендэрэ[12][13].
24 студзеня прэзідэнт Буркіна-Фасо размясціў у сваім Twitter наступнае паведамленне[14]:
 | Наш народ перажывае цяжкія часы. Менавіта ў гэты момант мы павінны абараніць нашы дэмакратычныя дасягненні. Я заклікаю тых, хто ўзяўся за зброю, скласці яго ў імя вышэйшых інтарэсаў народа краіны. Менавіта праз дыялог мы павінны вырашыць нашы супярэчнасці. |  |
Прэзідэнт не ўдакладніў сваё месцазнаходжанне[8].
У той жа дзень група з 14 вайскоўцаў у прамым эфіры дзяржаўнага тэлеканала абвясціла аб узяцці ваеннымі ўлады ў краіне, роспуску ўрада і парламента, прыпыненні дзеяння Канстытуцыі і закрыцці межаў Буркіна-Фасо да асобага распараджэння[15][16].
Наступствы
Новы рэжым не змог ліквідаваць праблему з радыкаламі і нават саступіў некаторыя тэрыторыі джыхадзістам і іншым баевікам. 30 верасня 2022 года ў Буркіна-Фасо адбыўся новы ваенны пераварот, у выніку якога часовы прэзідэнт Поль-Анры Сандаага Даміба быў скінуты. Яго места заняў Ібрагім Траорэ.