ФК Крыстал Пэлас

Пачатак

Футбольны клуб «Крыстал Пэлас» быў створаны 10 верасня 1905 года будаўнікамі Крыштальнага палаца (англ.: Crystal Palace) пры падтрымцы ўладальнікаў Нацыянальнага спартыўнага цэнтра «Крыстал Пэлас», якія жадалі бачыць у сябе прафесійны футбольны клуб. Клуб уступіў у Другі дывізіён Паўднёвай лігі ў сезоне 1905/06 і ў першым жа сезоне, заняўшы першае месца, выйшаў у Першы дывізіён. «Крыстал Пэлас» таксама далучыўся да United Counties League, заняўшы другое месца ўслед за «Уотфардам». 16 сакавіка 1914 года ў гульні супраць зборнай Уэльса ў футболцы зборнай Англіі выйшаў першы прадстаўнік «Крыстал Пэлас» Генры Колклу. Пасля пачатку Першай сусветнай вайны Адміралцейства рэквізавала Крыштальны палац і клуб быў вымушаны пераехаць на стадыён клуба «Уэст Норўуд» — «Герн-Гіл». Праз тры гады клуб ізноў пераехаў — на стадыён «Кройдан Коман Атлетык Граўнд».

Клуб уступіў у Футбольную лігу (Трэці дывізіён) у сезоне 1920/21, стаўшы чэмпіёнам і атрымаўшы правы выхаду ў Другі дывізіён. «Крыстал Пэлас» пераехаў на ўласны стадыён «Селхерст Парк» у 1924 годзе, на якім клуб гуляе па гэты дзень. Першым матчам на новай арэне стала гульня супраць «Шэфілд Уэнсдэй», за якой назіралі 25 тысяч гледачоў. Гаспадары пацярпелі ў ёй паражэнне з мінімальным лікам 0:1. «Пэлас» завяршыў сезон на 21 месцы і вярнуўся ў Трэці заходні дывізіён, дзе клуб выступаў да сезона 1957/58, які каманда скончыла ў ніжняй частцы турнірнай табліцы і вылецела ў новаўтвораны Чацвёрты дывізіён, разам з іншымі 11 клубамі трэцяга паўднёвага дывізіёна і 12 клубамі з ніжняй паловы табліцы трэцяга паўночнага дывізіёна. У сезоне 1960/61 «Крыстал Пэлас» вярнуўся ў Трэці дывізіён, і гэта стала паваротным момантам у гісторыі клуба. У сезоне 1963/64 клуб выйшаў у Другі дывізіён, а ў сезоне 1968/69 упершыню ў сваёй гісторыі выйшаў у Першы дывізіён.

Новыя выклікі

Не зважаючы на ​​выступы ў вышэйшым дывізіёне з 1969 па 1972 гады, клуб выбыў з Першага дывізіёна, а затым і з Другога дывізіёна ў двух сезонах запар, апынуўшыся ў Трэцім дывізіёне ў сезоне 1974/75. Пад кіраўніцтвам новага галоўнага трэнера, Тэры Венейблса, «Крыстал Пэлас» вярнуўся ў Другі дывізіён у сезоне 1976/77, а ў сезоне 1978/79 выйшаў у Першы дывізіён. Але ўжо ў наступным сезоне «арлы» выбылі з Першага дывізіёна, і заставаліся ў Другім дывізіёне ажно да сезона 1988/89. Клуб таксама дасягнуў фіналу Кубка Англіі ў сезоне 1989/90, дзе сустрэўся з «Манчэстэр Юнайтэд». Першы матч скончыўся з лікам 3:3, а ў перагулёўцы «Манчэстэр Юнайтэд» апынуўся мацнейшымі — 1:0.

Клуб дамогся вялікага поспеху ў сезоне 1990/91, заняўшы 3 месца ў Першым дывізіёне і атрымаўшы перамогу ў Кубку паўнапраўных членаў, перамогшы «Эвертан» у фінале з лікам 4:1, выйграўшы свой першы і пакуль што адзіны кубак. Наступны сезон пачаўся шматспадзёўна: «Пэлас» размяшчаўся на трэцім месцы. Аднак, выступаючы ў праграме Great Britain United на канале Channel Four, прэзідэнт клуба Рон Нодс выказаў зневажальныя каментары пра працавітасць цемнаскурых ігракоў клуба. Пазней ён гэта адмаўляў і настойваў, што яго словы былі выдраны з кантэксту. У адказ на гэтыя выпады Іэн Райт, найлепшы бамбардзір клуба, пасярод сезона сышоў у «Арсенал», а «Крыстал Пэлас» скончыў сезон на 10 месцы. Тым не менш, гэта дазволіла клуба стаць адным з заснавальнікаў Прэм’ер-лігі, якая была створана ў 1992 годзе.

Пасля заснавання Прэм’ер-лігі

Шкода ад заявы Нодса працягвала адбівацца на поспехах клуба, і пасля сыходу некалькіх ігракоў «Пэлас» быў асуджаны на барацьбу за выжыванне. Не зважаючы на ​​бескампрамісную гульню ў шостым туры супраць «Блэкберн Роверс», якая скончылася ўнічыю 3:3, шматлікія ігракі не жадалі больш выступаць у клубе, уключаючы іграка сезона 1989/90 Марка Брайта. Абыграўшы за тры туры да канца чэмпіянату «Іпсвіч Таўн» на выездзе з лікам 3:1, «Пэлас» набраў 49 пунктаў, і адзіным клубам, які аддзяляў іх ад зоны вылету, стаў «Олдхэм Атлетык» з 40 пунктамі. «Олдэм» затым абыграў «Ліверпул», «Астан Віла» ў апошнім туры сустракалася з «Саўтгемптанам», а «Крыстал Пэлас» адправіўся на «Хайберы» ў госці да «Арсенала». Былы ігрок «арлоў» Іэн Райт адкрыў лік у матчы, і «кананіры» выйгралі з лікам 3:0, «Олдэм» жа абыграў «Саўтгемптан», пасля чаго «Крыстал Пэлас» выбыў з Прэм’ер-лігі.

У наступным сезоне клуб вярнуўся Прэм’ер-лігу, пасля адстаўкі галоўнага трэнера Стыва Копела. Алан Сміт, памочнік Копела ў клубе, стаў галоўным трэнерам пасля яго сыходу, але не здолеў захаваць клуб у Прэм’ер-лізе, і «Пэлас» зноў выбыў у ніжні дывізіён. Копел вярнуўся ў якасці галоўнага трэнера пасля звальнення Сміта. Ён не змог вывесці «Пэлас» у Прэм’ер-лігу ў першым жа сезоне, прайграўшы ў дадатковы час «Лестэр Сіці» у фінале плэй-оф. Аднак ужо ў наступным сезоне «арлы» вярнуліся ў Прэм’ер-лігу. У сезоне 1998/99 клуб зноў вылецеў у Першы дывізіён. Новым галоўным трэнерам праз 30 ізноў стаў Тэры Венейблс. У «Крыстал Пэлас» пачаліся фінансавыя цяжкасці, звязаныя з банкруцтвам уладальніка клуба Марка Голдберга.

• Уладальнік Кубка паўнапраўных членаў: 1991

Станам на люты 2024 года.

№ Паз. Імя Нар. 1 Бр Сэм Джонстан 1993 2 Аб Джоэл Уорд (капітан) 1989 3 Аб Тайрык Мітчэл 1999 4 Аб Роб Холдынг 1995 5 Аб Джэймс Томкінс 1989 6 Аб Марк Гехі 2000 7 ПА Міхаэль Алісэ 2001 8 ПА Джэферсан Лерма 1994 9 Нап Джордан Аю 1991 10 ПА Эберэчы Эзэ 1998 11 ПА Матэус Франса 2004 12 Аб Даніэль Муньяс 1996 14 Нап Жан-Філіп Матэта 1997 15 ПА Джэфры Шлуп 1992 16 Аб Ёакім Андэрсен 1996

№ Паз. Імя Нар. 17 Аб Натаніэл Клайн 1991 19 ПА Уіл Х’юз 1995 20 ПА Адам Уортан 2004 22 Нап Адсон Эдуар 1998 26 Аб Крыс Рычардс 2000 28 ПА Шэйк Дукурэ 2000 29 ПА Наўіру Ахамада 2002 30 Бр Дзін Хендэрсан 1997 31 Бр Рэмі Мэцьюз 1994 36 Аб Натан Фергюсан 2000 44 ПА Джайра Рыдэвалд 1996 49 ПА Джэсурун Рак-Сакі 2002 52 ПА Дэвід Оза 2005 78 ПА Кейдэн Родні 2004