Фалклендская вайна

Фалклендскія астравы былі адкрыты двойчы: у 1690 годзе англійскімі мараплаўцамі і ў 1694 годзе французскімі (апошнія назвалі іх Мальвінамі, у гонар роднага горада Сан-Мала). З пачатку XIX стагоддзя (пасля атрымання незалежнасці) Аргенціна лічыла гэтыя астравы сваімі. Захоп Мальвінскіх астравоў Злучаным Каралеўствам у 1833 годзе выклікаў незадаволенасць сярод насельніцтва Аргенціны. Прыйшоўшы да ўлады ў канцы 1981 года генерал-лейтэнант аргенцінскай арміі Леапольда Гальціеры вырашыў выкарыстаць народнае абурэнне з гэтай нагоды.

Спасылаючыся на свае гістарычныя правы, Аргенціна 2 красавіка 1982 высадзіла дэсант на Фалклендскія астравы і Паўднёвую Георгію. Англійскі гарнізон (каля 100 чал.) і губернатар астравоў былі высланы на радзіму. У адказ брытанскі ўрад разарваў адносіны з Аргенцінай і адправіў да Фалклендаў ваенную эскадру (каля 40 баявых караблёў з 10 тыс. марскіх пехацінцаў). Міжнародныя намаганні па мірным вырашэнні канфлікту пацярпелі няўдачу.

Пасля ўвядзення брытанцамі блакады астравоў, якая ажыццяўлялася падводнымі лодкамі, узніклі значныя цяжкасці з забеспячэннем гарнізона. Адзіная бетанаваная ўзлётна-пасадачная паласа на Фалклендах была занадта кароткай для рэактыўных баявых самалётаў. Таму асноўная частка аргенцінскай авіяцыі на працягу вайны была вымушаная дзейнічаць з кантынентальных авіябаз.

Брытанцы таксама сутыкнуліся са значнымі цяжкасцямі ў ходзе кампаніі. Важную ролю пры яе правядзенні згуляла амерыканская ваенная база на востраве Ушэсця ў цэнтральнай частцы Атлантычнага акіяна, прадстаўленая брытанскай авіяцыі для базіравання. Адзінымі баявымі самалётамі, прыдатнымі для выкарыстання з двух брытанскіх авіяносцаў, былі прыкладна тры дзясяткі «Сі Харыераў», пасля ўзмоцненыя некалькімі штурмавікамі «Харыер». Яны павінны былі граць ролю перахватчыкаў і знішчальнікаў-бамбавікоў, забяспечваючы авіяцыйную падтрымку ў ходзе дэсантнай аперацыі.

У выніку баявых дзеянняў (канец красавіка — май) патоплены аргенцінскі крэйсер «Хенераль Бельграна» і англійскі эсмінец «Шэфілд».

25 красавіка брытанскія сілы высадзіліся на востраве Паўднёвая Георгія, які знаходзіўся на вялікім аддаленні ад Фалклендаў і таксама захопленым аргенцінцамі. 21 мая пачаўся штурм Фалклендскіх астравоў. 15 чэрвеня аргенцінскія войскі капітулявалі.

Аргенціна страціла 1300 чал., Вялікабрытанія — 250 забітымі і 300 параненымі. Вялікабрытанія стварыла на астравах ваенна-паветраную і ваенна-марскую базы з 7-тысячным гарнізонам. Паражэнне Аргенціны прывяло да звяржэння ўлады ваенных у краіне.

• Інцыдэнт з «Шэклтанам»

• Англа-Аргенцінскі канфлікт // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 1: А — Аршын / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 1. — 552 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0036-6 (т. 1).

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Фалклендская вайна