Харон (спадарожнік Плутона)
Харо́н (134340 I) — спадарожнік Плутона (па іншай версіі — меншы кампанент падвойнай карлікавай планетнай сістэмы Плутон-Харон). Названы ў гонар Харона — перавозчыка душ мёртвых цераз раку Стыкс у старажытнагрэчаскай міфалогіі. Амерыканскі зонд «New Horizons» дасягнуў і даследаваў Плутон і Харон у ліпені 2015 года.
Харон .svg){kind=small} | |
|---|---|
| спадарожнік Плутона | |
 Здымак аўтаматычнай міжпланетнай станцыі «Новыя гарызонты» ад 14 ліпеня 2015 года з адлегласці 466 000 км (0,003 а.а.) | |
| Здымак аўтаматычнай міжпланетнай станцыі «Новыя гарызонты» ад 14 ліпеня 2015 года з адлегласці 466 000 км (0,003 а.а.) | |
| Гісторыя адкрыцця | |
| Першаадкрывальнік | Дж. У. Крысці |
| Дата адкрыцця | 22 чэрвеня 1978 |
| Арбітальныя характарыстыкі | |
| Вялікая паўвось | 19 591,4 км |
| Эксцэнтрысітэт | 0[1] |
| Перыяд абарачэння | 6,387230 ± 0,000001 дзён (6 дзён 9 гадз 17 хвіл 36,7 с ± 0,1 с) |
| Нахіл арбіты | 112,78 ± 0,02° (да плоскасці экліптыкі) |
| Фізічныя характарыстыкі | |
| Дыяметр | 1212±16 км |
| Маса | (1,52 ± 0,06)×1021 кг |
| Шчыльнасць | 1,65 ± 0,06 г/см³ |
| Паскарэнне свабоднага падзення | 0,278 м/с² |
| Перыяд вярчэння вакол сваёй восі | сінхранізаваны |
| Тэмпература паверхні | -220 °C (53 K) |
| Атмасфера | Вельмі моцна разрэджана (ціск менш 0,11 мкбар, ці 11 мПа) |
Харон быў адкрыты амерыканскім астрафізікам Дж. Крысці (James W. Christy) 22 чэрвеня 1978 на здымку, атрыманым у Ваенна-марской абсерваторыі ЗША, Флагстаф, Арызона.
Назва
Адразу пасля адкрыцця, нейкі час падарожнік называлі 1978 P 1. У Ваенна-марской абсерваторыі ЗША прапанавалі назву Персефона ў гонар жонкі Плутона. Сам першаадкрывальнік яшчэ 24 чэрвеня 1978 года выбраў для спадарожніка імя «Charon» у гонар свой жонкі Шарлін, якую карочанна зваў «Шар», і часцінкі «-он», па аналогіі са словамі «электрон», «нейтрон» і «пратон». А ў англійскай мове гэта назва супадае з імем Харона — перавозніка душ нябожчыкаў праз раку Стыкс. 3 студзеня 1986 года Міжнародны астранамічны саюз зацвердзіў назву Харон. Але па-англійску спадарожнік называюць таксама «Шарон».
Характарыстыкі
Харон размешчаны ў 19 640 км ад цэнтра Плутона; арбіта нахілена на 55° да экліптыкі. Дыяметр Харона 1212±16 км, маса — 1,9×1021 кг, шчыльнасць — 1,72 г/см³ ([2]). Адзін абарот Харона займае 6,387 сутак (з прычыны прыліўнога тармажэння ён супадае з перыядам кручэння Плутона), таму Плутон і Харон заўсёды павернутыя адзін да аднаго адным і тым жа бокам.
Адкрыццё Харона дазволіла астраномам больш дакладна вылічыць масу Плутона. Асаблівасці арбіт вонкавых спадарожнікаў паказваюць, што маса Харона складае прыблізна 11,65 % масы Плутона.
Харон прыкметна цямней Плутона. Падобна, што гэтыя аб’екты істотна адрозніваюцца па саставе. У той час як Плутон пакрыты азотным лёдам, Харон пакрыты вадзяным лёдам, і яго паверхня мае больш нейтральны колер. У цяперашні час лічаць, што сістэма Плутон—Харон утварылася ў выніку сутыкненні незалежна сфарміраваных Плутона і прота-Харона, сучасны Харон утварыўся з асколкаў, выкінутых на арбіту вакол Плутона, пры гэтым таксама маглі ўтварыцца некаторыя аб’екты пояса Койпера.
Гл. таксама
Зноскі
Спасылкі
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Харон (спадарожнік Плутона)- Southwest Research Institute (англ.). — паведамленне пра тэорыю паходжання Харона ў выніку сутыкнення.. Архівавана з першакрыніцы 11 лістапада 2012. Праверана 11 лістапада 2012.
