تیک تۆک
تیک تۆک (بە چینی: 抖音، بە ئینگلیزی Tik Tok) خزمەتگوزارییەکی تۆڕی کۆمەڵایەتی ھاوبەشی کردنی ڤیدیۆی چینییە، کە لەلایەن «بایتدانس» خاوەندارێتی دەکرێت،[١] کۆمپانیایەکی تەکنەلۆجی ئینتەرنێتی شاری پێکەنە، لە ساڵی ٢٠١٢ لەلایەن «ژانگ ییمینگ» دامەزراوە. بۆ دروستکردنی کورتە موزیک و سەما و ڤیدیۆی کۆمیدی و بەھرەی ٣ تا ١٥ چرکە،[٢][٣] و کورتە ڤیدیۆی ئەڵقەیی لە ٣ تا ٦٠ چرکەدا بەکار دەھێنرێت.[٤] بایتدانس سەرەتا دەستی کرد، بە دوین (تیک تۆک) بۆ بازاڕی چینی لە ئەیلوولی ٢٠١٦ دواتر تیکتۆک لە ساڵی ٢٠١٧ بۆ ئای ئۆ ئێس و ئەندرۆید لە زۆربەی مارکێتەکانی دەرەوەی وڵاتی سەرەکی چین دەستی پێکرد، لەگەڵ ئەوەشدا تەنھا لە ئاستی جیھاندا بە دەستەوە بوو، لە نێویاندا ئەمریکا، دوای تێکەڵبوون بە Musical ly لە ٢ی ئابی ٢٠١٨.
 | |
| ناونیشانی ماڵپەڕ | tiktok.com douyin.com |
|---|---|
| جۆری ماڵپەڕ | گشتی |
| خۆ تۆمارکردن | بە خۆڕایی |
| زمان (ەکان) | ٤٠ |
| درووستکراوە لەلایەن | ژانگ ییمینگ |
| خستنە کار | ئایلوولی ٢٠١٦ |
| دوایین بارودۆخ | چالاک |
سێرڤەرەکانی تیکتۆک و دوین ھەریەکەیەکیان لە بازاڕدا دادەمەزران، کە کارکردنی بەپێی بەرنامەکان بەردەستە.[٥] جگە لە بارەگای بیتیدانس لە شاری پێکەن، تیتک تۆک ھەروەھا خاوەن ئۆفیسێکی جیھانییە، لەوانە لە دەبڵین، لۆس ئانجلەس، شاری نیویۆرک، لەندەن، پاریس، بەرلین، دوبەی، مۆمبای، سینگاپوور، جاکارتا، تۆکیۆ.[٦] لە سەرەتای دەستپێکردنییەوە لە ساڵی ٢٠١٦، تیک تۆک بە خێرایی ناوبانگی پەیدا کرد، لە ڕۆژھەڵاتی ئاسیا، باشووری ئاسیا، باشووری ڕۆژھەڵاتی ئاسیا، ئەمریکا، تورکیا، ڕووسیا، چەند شوێنی دیکەی جیھان.[٧][٨][٩] تا مانگی ئابی ٢٠٢٠، تیک تۆک بە بە بەدوورگرتنی دوین، لە ماوەی کەمتر لە چوار ساڵدا لە ئاستی جیھاندا لە ١ ملیارد بەکارھێنەردا بەسەریدا زاڵ بووە.[١٠] لە نیسانی ٢٠٢٠ دوین نزیکەی ٥٠٠ ملیۆن بەکارھێنەری چالاکی مانگانەی ھەیە.[١١][١٢] لە حوزەیرانی ٢٠٢٠ «کێڤن مایر» بەڕێوەبەری کۆمپانیای تیکتۆک و سی ئۆی کۆمپانیای بایتیدانسی باوکان، پێشتر سەرۆکی واڵت دیزنی ڕاستەوخۆ بۆ بەکاربەر و ئینتەرناشیۆناڵ بوو. لە ٣ی ئابی ٢٠٢٠ دۆناڵد ترامپ، سەرۆکی ئەمریکا ھەڕەشەی ئەوەی کرد، کە ئەگەر دانوستانەکانی ئەو کۆمپانیایە لەلایەن مایکرۆسۆفتەوە بکڕدریت، لە کۆمپانیا جیاوازەکانی «زۆری ئەمریکی» شکست دەھێنێت.
مێژوو
دوین لە مانگی ئەیلوولی ٢٠١٦ لەلایەن بایتدانس لە چین دەستی پێ کرد،[١٣][١٤] لە بنەڕەتدا A-me پێش ئەوەی دووبارە براندی بۆ دوین بکات، لە مانگی ١٢ی ٢٠١٦. بایتدانس پلانی بۆ داتاشی دووین دامەزرێنەری بیتیدانس ژانگ ییمینگ ڕای گەیاند، چین لە ئاستی جیھانیدا تەنھا یەک لەسەر پێنجی بەکارھێنەرانی ئینتەرنێتی لە ماڵدایە، ئەگەر ئێمە بە پێوەری جیھانی فراوان نەکەوین، ئەوا بە چاوی چوار لەسەر پێنجەکان،[١٥] بە وشکانییە دەدۆڕاین کەواتە، جیھانگیری پێویستە. دوین لە ماوەی ٢٠٠ ڕۆژدا پەرەی سەند، و لە ماوەی ساڵێکدا ١٠٠ ملیۆن بەکارھێنەری ھەبوو، ڕۆژانە زیاتر لە یەک ملیارد ڤیدیۆی لێ دەورا.[١٦][١٧] تیکتۆک لە مانگی ئەیلوولی ٢٠١٧ لە بازاڕی نێودەوڵەتیدا دەستی پێکرد. لە ٢٣ی کانوونی دووەمی ٢٠١٨، بەرنامەی تیک تۆک لە ڕیزبەندی ژمارە ١ لە نێوان داگرتنی کاربەرنامەی خۆڕایی لە فرۆشگاکانی کاربەرنامە لە تایلەند و وڵاتانی دیکە. تیکتۆک زیاتر لە ٨٠ ملیۆن جار لە ئەمریکا دابەزێنراوە، ھەروەھا گەیشتووەتە ٢ ملیارد داگرتن لە سەرتاسەری جیھاندا، بەپێی داتاکانی دەزگای توێژینەوەی مۆبایل تاوەری ھەستەوەری کە بەکارھێنەرانی ئەندرۆید لە چین دوور دەخاتەوە.
تایبەتمەندییەکان و ئاڕاستەکان
کاربەرنامەی مۆبایلی TikTok ڕێگە بە بەکارھێنەران دەدات، ڤیدیۆیەکی کورت لە خۆیان دروست بکەن، کە زۆر جار لە پاشبنەمادا مووزیکیان تێدا بەرجەستە دەبێت، دەتوانرێت خێرا بکرێت، خاو بکرێتەوە یان بە فلتەردەستکاری بکرێت. ھەروەھا دەتوانن دەنگی خۆیان زیاد بکەن، لەسەرەوەی مۆسیقای باکگراوند بۆ دروستکردنی ڤیدیۆیەکی میوزیک لەگەڵ کاربەرنامەدا، بەکارھێنەران دەتوانن مۆسیقای باکگراوند ھەڵبژێرن، لە ژانرە جۆراوجۆرەکانی مۆسیقا، بە فلتەرێک دەستکاری بکەن، و ڤیدیۆیەکی ١٥ چرکەیی لەگەڵ دەستکاریی خێرایی تۆمار بکەن، پێش ئەوەی باربکرێت بۆ ئەوەی لەگەڵ ئەوانی تر لەسەر تیکتۆک یان سەکۆ کۆمەڵایەتییەکانی تر ھاوبەشی بکەن. ھەروەھا دەتوانن کورتە ڤیدیۆی ھاودەمکردنی لێو بۆ گۆرانییە بەناوبانگەکان فیلم بکەن. تایبەتمەندی کاردانەوەی کاربەرنامە ڕێگە بە بەکارھێنەران دەدات، کە کاردانەوەی خۆیان بۆ ڤیدیۆیەکی دیاریکراو فیلم بکەن، کە لەسەری لە پەنجەرەیەکی بچووکدا جێگەی بۆ بکرێتەوە کە بە دەوری شاشەکە دا دەسوڕێتەوە. تایبەتمەندی "duet" ڕێگە بە بەکارھێنەران دەدات، ڤیدیۆیەک بەلاڕێدا ببەن. ھەروەھا تایبەتمەندییەکی تری "دویت" یەکێکی تر بوو، لە ھێما بازرگانییەکانی Musical ly. ئەو ڤیدیۆیانەی کە بەکارھێنەران ھێشتا نایانەوێت پۆست بکەن، دەتوانرێت لە "ڕەشنووسەکان"دا ھەڵگیرێ. بەکارھێنەر ڕێگە پێدراوە کە "ڕەشنووسەکان" و پۆستەکانیان ببینێت، کاتێک بە گونجاوی دەبینن.
پێشوازی
تیک تۆک بووە پڕداگرتنی زۆرترین کاربەرنامەی جیھان لە فرۆشگای ئەپڵ ئەپ لە نیوەی یەکەمی ساڵی ٢٠١٨ بە نزیکەی ١٠٤ ملیۆن داگرتن، لەو کاتەدا لێکۆڵینەوەکان دەریان خستووە، کە کورتە ڤیدیۆکان لە چین تەنیا لە ماوەی یەک ساڵدا ٩٤٬٨ ملیۆن بەرزبوونە.
مشتومڕەکان
ھەندێک بەکارھێنەر لەوانەیە بە زەحمەتیی بدۆزرێنەوە، لە بەکارھێنانی TikTok. لە نیسانی ٢٠١٨ تایبەتمەندییەکی کەمکردنەوەی ئالوودەبوون بۆ دوین زیادکرا، ئەمەش ھانی بەکارھێنەرانیدا، کە ھەر ٩٠ خولەک جارێک پشوویەک وەربگرن. دواتر لە ساڵی ٢٠١٨ تایبەتمەندییەکە بۆ کاربەرنامەی تیک تۆک دەرھێندراوە، تیک تۆک ھەندێک لە کاریگەرە بەرزەکانی وەک گابێ ئێروین و ئالان چیکین چاو و جەیمس ھێنری و کۆسێت ڕیناب بەکاردەھێنێت، بۆ ھاندانی بینەران بۆ ئەوەی واز لە بەکارھێنانی کاربەرنامە بھێنن، و پشوویەک بخۆن. ھەروەھا زۆرێکیش نیگەران بوون، لە سەرنجی بەکارھێنەران لەگەڵ ئەم ڤیدیۆیانە بەکارھێنەران بەردەوام سەیری کلیپی کورتی ١٥ چرکە دەکەن، و لێکۆڵینەوەکانیش دەڵێن، کە ئەمە لەوانەیە ڕاپۆرت بدات، بۆ کەمبوونی ماوەی سەرنج. ئەمە نیگەرانییەکە کە زۆرێک لە بینەرانی تیک تۆک منداڵی بچووکن، کە ھێشتا مێشکیان لە گەشەدایە.
سەرچاوەکان
بەستەرە دەرەکییەکان
- وێبگەی فەرمی (ئینگلیزی)
- ByteDance wYbgey fermyy (ئینگلیزی)
- Douyin (ئینگلیزی)
