Свердловск облаçĕ
Свердловск облаçĕ (выр. Свердловская область) — Раççей Федерацийĕн субъекчĕ, хуласен йышĕпе Раççейре иккĕмĕш вырăнта (Мускав облаçĕ хыççăн). Урал федераци тăрăхĕн тытăмĕнче кĕрет, Урал экономика районĕн пайĕ. Администраци центрĕ — Екатеринбург. Облаç хĕвеланăç енче Перĕм Енпе, çурçĕр енче Тĕмен облаçĕпе, кăнтăр-хĕвелтухăç енче Курганпа, кăнтăр енче Челепи облаçĕпе, кăнтăр-хĕвеланăç енче Пушкăрт Республикипе чикĕленет. Паянхи облаçри территори Раççей империйĕн Перĕм Енпуç енĕн Çĕпĕр кĕпĕрнин тытăмĕнче, унтан Перĕм кĕпĕрнинче пулнă. Историллĕ паянхи Свердловск облаçне 1919—1923 çулхи Екатеринбург кĕпĕрни пулнă. Урал облаçĕн пайлани чухне, 1934 çулхи кăрлач, 17-мĕшĕнче РСФСР тытăмĕнче Свердловск облаçĕ никĕсленĕ. Паянхи чикĕсемпе 1938 çултан. 2023 çулхи облаç территорийĕнче "Урал ĕç хастарлăхĕ" мухтав палли йышăннă.
| |||||
Тĕп хули | Екатеринбург | ||||
---|---|---|---|---|---|
Лаптăкĕ - Пĕтĕмпе | 17 194 226 км² | ||||
Халăх йышĕ - Пĕтĕмпе | 5 4 239 161 çын патнелле (2023) | ||||
Федераци тăрăхĕ | Урал федераци тăрăхĕ | ||||
Экономика регионĕ | Урал экономика районĕ | ||||
Регион номерĕ | 66, 96 | ||||
Патшалăх чĕлхисем | вырăс | ||||
Губернатор | Куйвашев Евгений Владимирович | ||||
Саккунпар канашĕн председателĕ | Бабушкина Людмила Валентиновна | ||||
Гимн | Свердловск облаçĕн гимнĕ | ||||
Вăхăт тăрăхĕ | ГВ Екатеринбург вăхăчĕ, Ази/Екатеринбург |
Географи
Чи çӳллĕ вырăн — Конжаков Чулĕ (1569 м) тăвĕ.
Халăх йышĕ
2002 çулхи халăх çыравĕпе облаçре çак халăхсем пурăннă:
Администрациллĕ-территориллĕ пайлану
Свердловск облаçĕн Уставĕпе облаç 30 район, 25 хула, 4 ХАТЙ çине пайланать.
Администрациллĕ- территориллĕ виçĕ[1] | Центр | ОКАТО | Муниципаллă йĕркеленӳсем чикĕсенсенче АТВ | Управлени тăрăхĕ | АТВ йышĕ те хула пв[1] | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
хр-сен йышĕ | хуласен йышĕ | хепсен йышĕ | хепсен йышĕ[2] | |||||
Алапаевск районĕ | Алапаевск хули[3] | 65201 | Алапаевск МЙ | Тухăç | 0 | 2 | 31 | |
Махнёво МО | ||||||||
Артёмовский районĕ | Артёмовский хули | 65202 | Артёмовский ХТ | Тухăç | 1 | 0 | 8 | |
Арти районĕ | Арти хеп | 65203 | Арти ХТ | Анăç | 0 | 1 | 17 | |
Ачитский районĕ | Ачит хули | 65204 | Ачитский ХТ | Анăç | 0 | 1 | 10 | |
Байкалово районĕ | Байкалово ялĕ | 65208 | Байкалово МР[4] | Тухăç | 0 | 0 | 14 | |
Белоярский районĕ | Белоярский хеп | 65209 | Белоярский ХТ | Кăнтăр | 0 | 2 | 11 | |
Çӳлти Дуброво ХТ | ||||||||
Богданович районĕ | Богданович хули | 65210 | Богданович ХТ | Кăнтăр | 1 | 0 | 13 | |
Çӳлти Салда районĕ | Çӳлти Салда хули | 65211 | Çӳлти Салда ХТ | Ту Савучĕ | 1 | 0 | 4 | |
Верхотурье районĕ | Верхотурье хули | 65212 | Верхотурье ХТ | Çурçĕр | 1 | 0 | 10 | |
Гари районĕ | Гари хеп | 65215 | Гари ХТ | Çурçĕр | 0 | 1 | 10 | |
Ирбит районĕ | Ирбит хули[3] | 65218 | Ирбит МЙ | Тухăç | 0 | 1 | 20 | |
Каменск районĕ | Каменск-Уральский хули[3] | 65222 | Каменск ХТ | Кăнтăр | 0 | 1 | 16 | |
Камышлов районĕ | Камышлов хули[3] | 65223 | Камышлов МР[5] | Тухăç | 0 | 0 | 14 | |
Красноуфимск районĕ | Красноуфимск хули[3] | 65224 | Красноуфимск тăрăхĕ | Анăç | 0 | 1 | 24 | |
Невьянск районĕ | Невьянск хули | 65227 | Невьянск ХТ | Ту Савучĕ | 1 | 1 | 9 | |
Çӳлти-Нейвинский ХТ | ||||||||
Анат Серги районĕ | Анат Серги хули | 65228 | Анат Серги МР[6] | Анăç | 2 | 4 | 13 | |
Бисерть ХТ | ||||||||
Çĕнĕ Ляля районĕ | Çĕнĕ Ляля хули | 65229 | Çĕнĕ Ляля ХТ | Çурçĕр | 1 | 0 | 6 | |
Хулаçум районĕ | Анат Тагил хули[3] | 65232 | Ту Урал ХТ | Ту Савучĕ | 0 | 1 | 21 | |
Пышма районĕ | Пышма хеп | 65233 | Пышма ХТ | Тухăç | 0 | 1 | 13 | |
Режевский районĕ | Реж хули | 65236 | Режевской ХТ | Тухăç | 1 | 0 | 9 | |
Серов районĕ | Серов хули[3] | 65238 | Сосьва ХТ | Çурçĕр | 0 | 1 | 10 | |
Туринская Слобода районĕ | Туринская Слобода ялĕ | 65239 | Туринская Слобода МР[7] | Тухăç | 0 | 0 | 13 | |
Сухой Лог районĕ | Сухой Лог хули | 65240 | Сухой Лог ХТ | Кăнтăр | 1 | 0 | 8 | |
Сысерть районĕ | Сысерть хули | 65241 | Сысерть ХТ | Кăнтăр | 2 | 0 | 7 | |
Арамиль ХТ | ||||||||
Таборы районĕ | Таборы ялĕ | 65245 | Таборы МР[8] | Тухăç | 0 | 0 | 8 | |
Тавда районĕ | Тавда хули | 65248 | Тавда ХТ | Тухăç | 1 | 0 | 10 | |
Талица районĕ | Талица хули | 65249 | Талица ХТ | Тухăç | 1 | 0 | 18 | |
Тугулым районĕ | Тугулым хеп | 65250 | Тугулым ХТ | Тухăç | 0 | 1 | 10 | |
Туринск районĕ | Туринск хули | 65254 | Туринск ХТ | Тухăç | 1 | 0 | 15 | |
Шаля районĕ | Шаля хеп | 65257 | Шаля ХТ | Анăç | 0 | 2 | 9 | |
Староуткинск ХТ | ||||||||
Алапаевск хули | Алапаевск хули | 65403 | Алапаевск хули МЙ | Тухăç | 1 | 0 | 0 | |
Асбест хули | Асбест хули | 65409 | Асбест ХТ | Кăнтăр | 1 | 2 | 2 | |
Малышева ХТ | ||||||||
Рефтинский ХТ | ||||||||
Берёзовский хули | Берёзовский хули | 65412 | Берёзовский ХТ | Кăнтăр | 1 | 0 | 0 | |
Çӳлти Пышма хули | Çӳлти Пышма хули | 65420 | Çӳлти Пышма ХТ | Анăç | 2 | 0 | 3 | |
Среднеуральск ХТ | ||||||||
Екатеринбург хули | Екатеринбург хули | 65401 | Екатеринбург хули МЙ | - | 7 | 1 | 0 | 5 |
Заречный хули | Заречный хули | 65426 | Заречный ХТ | Кăнтăр | 1 | 0 | 1 | |
Ивдель хули | Ивдель хули | 65428 | Ивдель ХТ | Çурçĕр | 1 | 1 | 5 | |
Пелым ХТ | ||||||||
Ирбит хули | Ирбит хули | 65432 | Ирбит хули МЙ | Тухăç | 1 | 0 | 0 | |
Каменск-Уральский хули | Каменск-Уральский хули | 65436 | Каменск-Уральский ХТ | Кăнтăр | 2 | 1 | 0 | 2 |
Камышлов хули | Камышлов хули | 65440 | Камышлов ХТ | Тухăç | 1 | 0 | 0 | |
Карпинск хули | Карпинск хули | 65445 | Карпинск ХТ | Çурçĕр | 2 | 0 | 2 | |
Волчанск ХТ | ||||||||
Качканар хули | Качканар хули | 65448 | Качканар ХТ | Çурçĕр | 1 | 0 | 0 | |
Кировград худи | Кировград хули | 65453 | Кировград ХТ | Ту Савучĕ | 2 | 0 | 1 | |
Верхний Тагил ХТ | ||||||||
Краснотурьинск хули | Краснотурьинск хули | 65456 | Краснотурьинск ХТ | Çурçĕр | 1 | 0 | 1 | |
Красноуральск хула | Красноуральск хули | 65460 | Красноуральск ХТ | Çурçĕр | 1 | 0 | 2 | |
Красноуфимск хули | Красноуфимск хули | 65468 | Красноуфимск ХТ | Анăç | 1 | 0 | 1 | |
Кушва хули | Кушва хули | 65470 | Кушва ХТ | Ту Савучĕ | 2 | 0 | 3 | |
Çӳлти Тура ХТ | ||||||||
Нижний Тагил хули | Анат Тагил хули | 65476 | Анат Тагил хули ХТ | Ту Савучĕ | 3 | 1 | 0 | 0 |
Анат Салда хули | хула Нижняя Салда | 65477 | Анат Салда ХТ | Ту Савучĕ | 1 | 0 | 2 | |
Анат Тура хули | Анат Тура хули | 65478 | Анат Тура ХТ | Çурçĕр | 1 | 0 | 3 | |
Первоуральск хули | Первоуральск хули | 65480 | Первоуральск ХТ | Анăç | 1 | 0 | 3 | |
Полевской хули | Полевской хули | 65482 | Полевской ХТ | Анăç | 1 | 0 | 5 | |
Ревда хули | Ревда хули | 65484 | Ревда ХТ | Анăç | 2 | 0 | 2 | |
Дегтярск ХТ | ||||||||
Североуральск хули | Североуральск хули | 65490 | Североуральск ХТ | Çурçĕр | 1 | 0 | 1 | |
Серов хули | Серов хули | 65492 | Серов ХТ | Çурçĕр | 1 | 0 | 1 | |
Лесной хули ХАТЙ | Лесной хули | 65542 | Лесной хули ХТ | Çурçĕр | 1 | 0 | 0 | |
Новоуральск хули ХАТЙ | Новоуральск хули | 65540 | Новоуральск ХТ | Ту Савучĕ | 1 | 0 | 1 | |
Свободный паççулки ХАТЙ | Свободный хеп | 65572 | Свободный ХАТЙ ХТ | Ту Савучĕ | 0 | 1 | 0 | |
Уральский паççулка ХАТЙ | Уральский хеп | 65570 | Уральский ХАТЙ ХТ | Кăнтăр | 0 | 1 | 0 | |
Пĕтĕмпе | 12 | 47 | 26 | 431 |
Литература
- +Звагельская В. Е.
−{{{2}}} Неоклассицизм в памятниках архитектуры Свердловской области. — Шаблон:Указание места в библиоссылке: НИИМК, 2011. — 160 с. — (Стили в архитектуре Свердловской области). — ISBN 978-5-903527-14-4. - +Звагельская В. Е.
−{{{2}}} Эклектика в памятниках архитектуры Свердловской области. — Шаблон:Указание места в библиоссылке: НИИМК, 2007. — 160 с. — (Стили в архитектуре Свердловской области). — ISBN 978-5-903527-07-6. - Из истории Свердловской области: сборник документов и материалов. 1917–1975 гг.. — Шаблон:Указание места в библиоссылке: Средне-Уральское книжное издательство, 1982.
- История Урала с древнейших времён до 1861 года (рус.) / под ред. А. А. Преображенского — М.: Наука, 1989. — 608 с. — 4100 экз. — ISBN 5-02-009432-3
- +Каптиков А. Ю.
−{{{2}}} Архитектура Урала (XVII — первая половина XIX в.). — Шаблон:Указание места в библиоссылке: Банк культурной информации, 1997. — 39 с. — (Очерки истории Урала; Вып. 5). — ISBN 5-7851-0023-1. - +Каптиков А. Ю.
−{{{2}}} Барокко в памятниках архитектуры Свердловской области. — Шаблон:Указание места в библиоссылке: НИИМК, 2011. — 160 с. — (Стили в архитектуре Свердловской области). — ISBN 978-5-903527-12-0. - +Корякова Л. Н.
−{{{2}}} Культурно-исторические общности Урала и Западной Сибири (Тоболо-Иртышская провинция в начале железного века). — Шаблон:Указание места в библиоссылке: Издательство УрО РАН, 1991. — 51 с. - +Мурзина И. Я., Мурзин А. Э.
−{{{2}}} Очерки истории культуры Урала. — Шаблон:Указание места в библиоссылке: Форум-книга, 2008. — 412 с. — ISBN 978-5-7186-0186-0. - Политическая история Урала и Уральского федерального округа, 1985—2007 гг.: сборник статей, материалов и документов / авт.-сост. А. Д. Кириллов. — Шаблон:Указание места в библиоссылке: Уральский рабочий, 2008. — 542 с. — ISBN 978-5-85383-358-6.
- Шаблон:ПР-СО
- +Раскин А. М.
−{{{2}}} Классицизм в памятниках архитектуры Свердловской области. — Шаблон:Указание места в библиоссылке: НИИМК, 2007. — 160 с. — (Стили в архитектуре Свердловской области). — ISBN 978-5-903527-05-2. - Свердловская область за 50 лет: (Цифры и факты) / Редкол.: В. Г. Чуфаров (пред.) и др.. — Шаблон:Указание места в библиоссылке: Средне-Уральское книжное издательство, 1984. — 255 с.
- Свердловская область: иллюстрированная краеведческая энциклопедия от А до Я / Н. Рундквист, О. Задорина. — Шаблон:Указание места в библиоссылке: Квист, 2009. — 453 с. — ISBN 978-5-85383-392-0.
- Карасюк Д. Ю. Свердловская рок-энциклопедия (рус.): «Ритм, который мы…» — Екатеринбург, М.: Кабинетный учёный, 2016. — 280 с. — ISBN 978-5-7525-3094-4
- Шаблон:Памятники СО
- Шаблон:Памятники СО
- Шаблон:Конструктивизм СО
- +Сперанский А. В.
−{{{2}}} На войне как на войне…: Свердловская область в 1941—1945 гг.. — Шаблон:Указание места в библиоссылке: Сократ, 2015. — 406 с. — ISBN 978-5-906350-38-1. - Стариков А. А., Симиненко В. И., Поздникин В. М. Знаменитые памятники архитектуры Свердловской области (рус.) / под ред. А. А. Стариков — Екатеринбург: ИД «Сократ», 2007. — 164 с. — 5000 экз. — ISBN 978-5-88664-273-5
- +Татаркин А. И., Романова О. А., Акбердина В. В.
−{{{2}}} Промышленность индустриального региона: потенциал, приоритеты и динамика экономико-технологического развития. — Шаблон:Указание места в библиоссылке: Институт экономики УрО РАН, 2014. — 630 с. — ISBN 978-5-94646-470-3. - +Хохуткин И. М. и др.
−{{{2}}} Моллюски Свердловской области. Атлас-справочник. — Шаблон:Указание места в библиоссылке, 2000.
Асăрхавсем
Каçăсем
Шаблон:Wikisource-inline
- Свердловской области Facebook сайтĕнче
- Официальная страница Свердловской области Twitter сайтĕнче
- Официальный сайт Губернатора Свердловской области
- Официальный сайт Правительства Свердловской области
Шаблон:Свердловск облаçĕ
Ку Свердловск облаçĕн географипе вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр. |