Balia lingvo
La Balia Lingvo estas Okcident-malajopolinezia lingvo parolatata de 3.9 milionoj da homoj (en 2001) sur la Indonezia insulo Balio, kaj ankaŭ norda Nusa Penida, okcidenta Lombok kaj orienta Javo.[1] Plejo da parolantoj de la balia ankaŭ scipovas la indonezian lingvon.
| Balia lingvo | |
| Basa Bali | |
| lingvo • moderna lingvo | |
|---|---|
| Malayo-Sumbawan | |
| Regiono | Balio, Nusa Penida, Lombok kaj Javo, Indonezio |
| Parolantoj | 3,9 milionoj (de 2 001) |
| Skribo | Latina, Balia |
| Lingvistika klasifiko | |
Aŭstronezia
| |
| Lingvaj kodoj | |
| Lingvaj kodoj | |
| ISO 639-2 | ban |
| ISO 639-3 | ban |
| Glottolog | bali1278 |
| Angla nomo | Balinese |
| Franca nomo | balinais |
La kavia lingvo estas parenca sacerdota lingvo.
Klasifiko
La balia lingvo estas parto de la austronezia lingva familio, kaj estas proksime parenca al la sasaka kaj la sumbaŭa lingvoj.
Fonologio
Vokaloj
| Antaŭa | Centra | Dorsa | |
|---|---|---|---|
| Alta (ferma) | i | u | |
| Meza | e | ə | o |
| Malalta (aperta) | a |
Konsonantoj
| Bilabialo (dulipa) | Alveolaro (alveola) | Palatalo (palata) | Velaro (vela) | Glotalo (glota) | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Halto aŭ afrikato | Senvoĉa | p | t | tʃ | k | ʔ |
| Voĉa | b | d | dʒ | ɡ | ||
| Frikativo (frota) | s | h | ||||
| Nazalo (naza) | m | n | ɲ | ŋ | ||
| Lateralo (flanka) | l | |||||
| Trilo | r | |||||
| Duonvokalo | w | j | ||||
Gramatiko
Reĝistroj (ĝenroj)
Balia lingvo havas malsamajn registrojn dependantajn sur la interrilato kaj statuso de la interparolantoj: malalta (basa ketah), mezo (basa madia), kaj alta (basa singgih). Basa singgih enhavas multajn pruntvortojn de Sanskrito kaj Java lingvo.
Skribsistemo
La balia lingvo estas skribata per du malsamaj skribsistemoj:
- la Balia skribsistemo, kaj en modernaj tempoj
- la Latina alfabeto.
Balia skribsistemo
La Balia skribsistemo (Carakan) estas abugido, kiu devenas finfine de la Brāhmī skribsistemo de Barato. La plej fruaj konataj surskriboj datiĝas de la 11-a jarcento p.K.
Hodiaŭ nemultaj homoj estas familiaraj kun la Balia lingva skribsistemo.[2]
Latina alfabeto
Lernejoj en Balio hodiaŭ instruas formon de la Latina alfabeto, nomata Tulisan Bali, por skribi la balian lingvon.[3]
