Պարագվայ
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Պարագվայ (այլ կիրառումներ)
Պարագվայ (իսպաներեն՝ Paraguay, գուարանի՝ Paraguái), պետություն Հարավային Ամերիկայում։ Հարավ-արևմուտքում սահմանկցում է Արգենտինայի հետ, հյուսիս-արևմուտքում՝ Բոլիվիայի, իսկ արևելքում և հյուսիս-արևելքում՝ Բրազիլիայի հետ։ Պարագվայը ցամաքով շրջապատված երկիր է։
| Պարագվայի Հանրապետություն Tetã Paraguái República del Paraguay | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| Նշանաբան՝ Paz y justicia "Խաղաղություն և արդարություն" | ||||
| Ազգային օրհներգ՝ Paraguayos, República o Muerte "Պարագվայցիներ՝ հանրապետություն կամ մահ" | ||||
.svg) | ||||
| Մայրաքաղաք և ամենամեծ քաղաք | Ասունսյոն | |||
| Պետական լեզուներ | Իսպաներեն Գուարանի[1] | |||
| Էթնիկ խմբեր | 74,5% մեստիզո 20% ապիտակամորթներ 3,5% մուլատո 1,5%բնիկ ժողովուրդներ[2] | |||
| Կառավարում | Սահմանադրական նախագահական հանրապետություն | |||
| - | Նախագահ | Ֆերնանդո Լուգո | ||
| - | Փոխնախագահ | Ֆեդերիկո Ֆրանկո | ||
| Անկախություն | Իսպանիայից | |||
| - | դե ֆակտո | Մայիսի 15, 1811 | ||
| - | ճանաչված Իսպանիայից | Սեպտեմբերի 10, 1880 | ||
| - | Ջրային (%) | 2.3 | ||
| Բնակչություն | ||||
| - | 2009 նախահաշիվը | 6,349,000[3] (101րդ) | ||
| ՀՆԱ (ԳՀ) | 2008 գնահատում | |||
| - | Ընդհանուր | $28.452 միլիարդ[4] | ||
| - | Մեկ շնչի հաշվով | $4,700[4] | ||
| Ջինի (2008) | 50.8[5] (բարձր) | |||
| ՄՆԶԻ (2010) |  0.640[6] (միջին) (96րդ) | |||
| Արժույթ | Գուարանի (PYG) | |||
| Ժամային գոտի | (ՀԿԺ-4) | |||
| - | Ամռանը (DST) | (ՀԿԺ-3) | ||
| Ազգային դոմեն | .py | |||
| Հեռախոսային կոդ | +595 | |||
Բնական պաշարներ
Ընդերքում կան ուրանի, երկաթի ոչ մեծ քանակով հանքավայրեր։Կլիման արևադարձային է։ Գետային ցանցը խիտ է, խոշոր գետերն են Պարանան ու Պարագվայը։ Երկրի տարածքի 50%-ից ավելին զբաղեցնում են մշտադալար անտառները։ Կենդանական աշխարհը հարուստ է, բնորոշ են գետակինճը, զրահակիրը, կատվառյուծը։ Շատ են թռչունները։
Հնագույն ժամանակներից երկրի տարածքում բնակվել են հնդկացիների տարբեր ցեղեր։ 16-րդ դարի 1-ին կեսին Պարագվայի տարածքը գաղութացրել են իսպանացիները։ Երկիրն անկախություն է ձեռք բերել 1811 թվականին՝ Ամերիկայի իսպանական գաղութների անկախության պատերազմի ընթացքում։
Բնակչություն
Երկրի հիմնական բնակիչները պարագվայցիներն են։ Բնակվում են նաև գերմանացիներ, բրազիլացիներ, արգենտինացիներ, իտալացիներ և այլք։Խոշոր քաղաքներն են Ասունսիոնը, Սյուդադ դել Էստեն, Էնկարնասիոնը։Տնտեսության հիմքը անասնապահությունն ու անտառային տնտեսությունն են։ Համաշխարհային շուկայում մսի և անտառանյութի հիմնական մատակարարներից է։ Երկրագործության մեջ օգտագործվում է հողատարածքի միայն 3%-ը։
Արտադրություն
3 %-ը, հիմնականում՝ Պարագվայ և Պարանա գետերի հովիտները։ Մշակում են եգիպտացորեն, ցորեն, բատատ, ծխախոտ, թեյ։Կան տեքստիլ, ծխախոտի, շաքարի, ալկոհոլային և ոչ ալկոհոլային խմիչքների արտադրության ձեռնարկություններ։Պարագվայի ժողովրդական արվեստում (ժանյակներ, կավե արձանիկներ, անոթներ, արծաթե և պղնձե զարդեր) զուգորդված են իսպանացիների և հնդկացիների ազգային ավանդույթները։ Պահպանվել է նաև բուն հնդկացիների արվեստը (դրոշմազարդ անոթներ, երկրաչափական նախշերով հյուսածո պայուսակներ, փետուրներով զարդեր)։
Վարչական բաժանում
| Անվանում | Վարչկենտրոն | Տարածք, կմ² | Բնակչություն (2002) | Խտություն, մարդ/կմ² | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1. | Ալտո Պարագվայ | Ֆուերտե Օլիմպո | 82 349 | 15 008 | 0.2 |
| 2. | Ալտո Պարանա | Սյուդադ դել Էստե | 14 895 | 536 042 | 36.0 |
| 3. | Ամամբայ | Պեդրո Խուան Կաբալյերո | 12 933 | 113 888 | 8.8 |
| 4. | Ասունսյոն մայրաքաղաքային շրջան | Ասունսյոն | 117 | 513 399 | 4 388,0 |
| 5. | Բոկերոն | Ֆիլադելֆիա | 91 669 | 45 617 | 0.5 |
| 6. | Կաագուասու | Կորոնել Օվյեդո | 11 474 | 448 983 | 39.1 |
| 7. | Կաասապա | Կաասապա | 9 496 | 139 241 | 14.7 |
| 8. | Կանենդիյու | Սալտո դել Գուայրա | 14 667 | 140 551 | 9.6 |
| 9. | Սենտրալ | Արեգուա | 2 465 | 1 363 399 | 553.1 |
| 10. | Կոնսեպսյոն | Կոնսեպսյոն | 18 051 | 180 277 | 10.0 |
| 11. | Կորդիլյերա | Կաակուպե | 4 948 | 234 085 | 47.3 |
| 12. | Գուայրա | Վիլյարրիկա | 3 846 | 176 933 | 46.0 |
| 13. | Իտապուա | Էնկարնասյոն | 16 525 | 463 410 | 28.0 |
| 14. | Միսյոնես | Սան Խուան Բաուտիստա | 9 556 | 103 633 | 10.8 |
| 15. | Նյեեմբուկու | Պիլար | 12 147 | 76 738 | 6.3 |
| 16. | Պարագուարի | Պարագուարի | 8 705 | 226 514 | 26.0 |
| 17. | Պրեսիդենտե Աես | Պոսո Կոլորադո | 72 907 | 81 876 | 1.1 |
| 18. | Սան Պեդրո | Սան Պեդրո | 20 002 | 318 787 | 15.9 |
| Ընդամենը՝ | 406 752 | 5 178 381 | 12,7 | ||
Տես նաև
Ծանոթագրություններ
Աղբյուրներ
Հայկական Հանրագիտարան
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Պարագվայ» հոդվածին։ |