ბენგალური ინიციატივა მრავალწლიანი ტექნიკური და ეკონომიკური თანამშრომლობისთვის

ბენგალური ინიციატივა მრავალწლიანი ტექნიკური და ეკონომიკური თანამშრომლობისთვის (ინგლ. Bay of Bengal Initiative for Multi-Sectoral Technical and Economic Cooperation, აბრევიატურა BIMSTEC) — სამხრეთ აზიისა და სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიის შვიდი ქვეყნის საერთაშორისო ორგანიზაცია, რომელშიც 1,5 მილიარდი ადამიანი ცხოვრობს და 3,5 მილიარდიანი (2018 წელი) საერთო მთლიანი შიდა პროდუქტი აქვთ.^[1]^[2] BIMSTEC-ის წევრი სახელმწიფოები — ბანგლადეში, ინდოეთი, მიანმარი, შრი-ლანკა, ტაილანდი, ნეპალი და ბჰუტანი^[3] — იმ ქვეყნებს შორის არიან, რომლებიც მდებარეობენ ინდოეთის ოკეანის ბენგალის ყურის სანაპიროზე. განისაზღვრა თანამშრომლობის თოთხმეტი პრიორიტეტული სექტორი და ამ სექტორებზე ფოკუსირებული იქნა რამდენიმე BIMSTEC-ის ცენტრი.^[1]^[4] BIMSTEC-ის თავისუფალი ვაჭრობის ხელშეკრულება მოლაპარაკებებშია (2018 წლიდან).

ორგანიზაციის ხელმძღვანელობა ქვეყანას ანბანის მიხედვით ენიჭება. მუდმივი სამდივნო მდებარეობს დაკაში.

ისტორია

1997 წლის 6 ივნისს ბანგკოკში ჩამოყალიბდა ახალი ქვე-რეგიონალური დაჯგუფება BIST-EC-ის (ბანგლადეში, ინდოეთი, შრი-ლანკა და ტაილანდი — ეკონომიკური თანამშრომლობა) სახელით.^[5]^[6] 1997 წლის 22 დეკემბერს მიანმარი გახდა სრული წევრი, რის შედეგადაც ამ ორგანიზაციას დაერქვა BIMST-EC. 1998 წელს ნეპალი გახდა დამკვირვებელი. 2004 წლის თებერვალში ნეპალი და ბჰუტანი მისი სრული წევრები გახდნენ.

2004 წლის 31 ივლისის პირველ სამიტზე დაჯგუფებას ეწოდა BIMSTEC ან ბენგალის ყურის ინიციატივა მრავალწლიანი ტექნიკური და ეკონომიკური თანამშრომლობისათვის.^[7]

მიზნები და ამოცანები

BIMSTEC-ის 14 ძირითადი ამოცანაა სამხრეთ აზიის და სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიის ქვეყნებს შორის ტექნოლოგიური და ეკონომიკური თანამშრომლობა ბენგალის ყურის სანაპიროზე. მასში შედის ვაჭრობა, ინვესტიციები, ტექნოლოგიები, ტურიზმი, ადამიანური რესურსების განვითარება, სოფლის მეურნეობა, მეთევზეობა, ტრანსპორტი და კომუნიკაცია, ტექსტილი, ტყავი და ა.შ.^[2] სასწავლო და სამეცნიერო დარგებში სწავლებისა და კვლევების ჩატარების უზრუნველსაყოფად ერთმანეთთან თანამშრომლობა. საერთო ინტერესის ეკონომიკური, სოციალური, ტექნიკური და სამეცნიერო სფეროებში აქტიური თანამშრომლობა და ურთიერთდახმარების ხელშეწყობა. ასევე ხელს უწყობს წევრი ქვეყნების სოციალურ-ეკონომიკური ზრდის გაზრდას.

მუდმივი სამდივნო

BIMSTEC-ის მუდმივმოქმედი სამდივნო მდებარეობს ბანგლადეშის დედაქალაქ დაკაში, რომელიც გაიხსნა 2014 წელს და ინდოეთი უზრუნველყოფს მისი მთლიანი ხარჯების 33 %-ს (რეგიონის მოსახლეობის 65 %).^[1]^[8] BIMSTEC-ის ამჟამინდელი გენერალური მდივანი ელჩია შაჰიდულ ისლამი ბანგლადეშიდან, ხოლო ყოფილი გენერალური მდივანი იყო სუმიტ ნააკანდალა შრი-ლანკიდან.

თავმჯდომარე

BIMSTEC თავმჯდომარეობის ანბანურ წესრიგს იყენებს. BIMSTEC-ის თავმჯდომარეობა პირველად ბანგლადეშმა დაიწყო ([1997]]-1999).

BIMSTEC-ის თავისუფალი სავაჭრო სივრცე

მაღალ დონეზე ვაჭრობისა, ინვესტიციების სტიმულირების და გარე ვაჭრობის გაუმჯობესების მიზნით BIMSTEC-ის თავისუფალი სავაჭრო სივრცის ჩარჩო ხელშეკრულებას (BFTAFA) ხელი მოაწერა ყველა წევრმა ქვეყანამ. შემდგომში ყველაზე უფრო ნაკლებად განვითარებული ქვეყნებისათვის შეიქმნა „სავაჭრო შეთანხმების კომიტეტი“ (TNC), რომლის მიზანია ვაჭრობის, საქონლისა და მომსახურების, ინვესტიციების, ეკონომიკური თანამშრომლობის, სავაჭრო ფასეულობების და ტექნიკური დახმარების სფეროებში თანამშრომლობა. ამ ორგანიზაციის მუდმივი თავმჯდომარეა მისი ინიციატორი ტაილანდი. საქონლის ვაჭრობის შესახებ მოლაპარაკებების დასრულებისთანავე, TNC მოლაპარაკებას დაიწყებს ვაჭრობის და საინვესტიციო სფეროს საკითხებზე.

BIMSTEC-მ სანაპირო გადაზიდვის შეთანხმების პროექტი განიხილა 2017 წლის 1 დეკემბერს ნიუ-დელიში, რათა სანაპირო ზოლში ხელი შეუწყოს სანაპირო გადაზიდვის ხელშეწყობას 20 საზღვაო მილის ფარგლებში წევრი ქვეყნების ვაჭრობის გაზრდის მიზნით. საოკეანო გემებით გადაზიდვებთან შედარებით, სანაპირო გემები მცირე ზომისაა და მოიცავს მცირე ხარჯებს. მას შემდეგ, რაც მისი რატიფიცირების შედეგად შეთანხმება ძალაში შევა ორგანიზაციის წევრ ქვეყნებს შორის ტვირთების დიდი რაოდენობის მოძრაობა შეიძლება განხორციელდეს ხარჯების ეფექტური, გარემოს დაცვის და სწრაფი სანაპირო მარშრუტების მეშვეობით.