დელი
დელი (ჰინდი: दिल्ली, ურდუ: دہلی or دلّی, პენჯაბური: ਦਿੱਲੀ) — საქალაქო აგლომერაცია ჩრდილოეთ ინდოეთში. ქვეყნის დედაქალაქი. ამ სახელით ასევე აღინიშნება ეროვნული დედაქალაქის ტერიტორია, რომელიც სპეციალური გაერთიანებული ტერიტორიაა ცენტრალური მთავრობის ადმინისტრაციის ქვეშ, რომელშიც სამი მუნუციპალიტეტი შედის. დელის მეტროპოლია და დელის ეროვნული დედაქალაქის ტეროტორია ერთ ბირთვს წარმოადგენს და პრაქტიკულად ერთ ერთეულად ითვლება. ნიუ-დელი — ქალაქური დასახლება, დელის მეტროპოლიის ნაწილია და ინდოეთის მთავრობის ადგილსამყოფელს წარმოადგენს.
| ქალაქი | |
|---|---|
| დელი ჰინ. दिल्ली სანს. देहली სინდჰი. دهلي ურდუ دہلی | |
 | |
| ქვეყანა |  ინდოეთი |
| შიდა დაყოფა | North West Delhi district, North East Delhi district, East Delhi district, South Delhi district, South West Delhi district, West Delhi district, North Delhi district, Central Delhi district, New Delhi district, Shahdara District და South East Delhi district |
| კოორდინატები | 28°36′36″ ჩ. გ. 77°13′48″ ა. გ. / 28.61000° ჩ. გ. 77.23000° ა. გ. |
| მმართველი | Shelly Oberoi |
| დაარსდა | ძვ. წ.500 |
| ფართობი | 1484±1 კმ² |
| ცენტრის სიმაღლე | 0–125 მ |
| მოსახლეობა | 11 007 835 კაცი (2011) |
| სიმჭიდროვე | 3 886 კაცი/კმ² |
| სასაათო სარტყელი | UTC+5:30 |
| საფოსტო ინდექსი | 20001-20098, 20201-20599 |
| საავტომობილო კოდი | DL-xx |
| ოფიციალური საიტი | delhi.gov.in |
  | |
დელი სიდიდით მეორე აგლომერაციაა ინდოეთში და მსოფლიოში მერვე მოსახლეობის რაოდენობით, რომელიც რაოდენობაც 2011 წლის აღწერის მიხედვით 11,007,835-ს შეადგენს. ჩრდილოეთ ინდოეთში მდინარე იამუნას ნაპირებზე მდებარე ქალაქის არქეოლოგიური გათხრები მოწმობს, რომ დელი მუდმივად დასახლებული ადგილი ყოფილა სულ მცირე ძვ. წ. VI საუკუნიდან. 1639 წელს მოგოლების იმპერატორმა შაჰ-ჯაჰანმა აქ ააგო ახალი ციხე-გალავანი და იმპერიის დედაქალაქად გამოაცხადა (1649-1857).
ახალი დედაქალაქი ნიუ-დელი 1920-იან წლებში ააგეს. 1947 წელს, როდესაც ინდოეთმა ბრიტანეთისგან დამოუკიდებლობა გამოაცხადა, ნიუ-დელი მისი დედაქალაქი გახდა. მთელი ქვეყნიდან მოსახლეობის მიგრაციის გამო დელი კოსმოპოლიტი ქალაქი გახდა. სწრაფმა განვითარებამ და ურბანიზაციამ, მისი მოსახლეობის შედარებით მაღალი შემოსავლის დონით, ქალაქი მნიშვნელოვნად გარდაქმნა. ამჟამად დელი ინდოეთის მნიშვნელოვანი კულტურული, პოლიტიკური და კომერციული ცენტრია.
დაძმობილებული ქალაქები და რეგიონები
დელის ჰყავს შემდეგი დამეგობრებული ქალაქები:[1]
| ქალაქი | ქვეყანა | თარიღი |
|---|---|---|
| სეული |  სამხრეთი კორეა | |
| ჩიკაგო |  ამერიკის შეერთებული შტატები | 2001[2] |
| ლონდონი | .svg){kind=small} გაერთიანებული სამეფო | 2002[3] |
| ლოს-ანჯელესი | ამერიკის შეერთებული შტატები | |
| სიდნეი |  ავსტრალია | |
| კუალა-ლუმპური |  მალაიზია | |
| მოსკოვი |  რუსეთი | 2002[4] |
| ტოკიო |  იაპონია | |
| ულან-ბატორი |  მონღოლეთი | 2002[4] |
| სანქტ-პეტერბურგი | რუსეთი | 2002[4] |
| პარიზი |  საფრანგეთი | 2006[5] |
| ერევანი |  სომხეთი | 2008 |
| ფუკუოკას პრეფექტურა (დამეგობრებული რეგიონი) | იაპონია | 2007 |
იხილეთ აგრეთვე
ლიტერატურა
- Horton (2002) Lonely Planet Delhi, 3, Lonely Planet Publications. ISBN 1-86450-297-5.
- Rowe (2004) Delhi (Great Cities of the World). World Almanac Library. ISBN 0-8368-5197-8.