Маријамполе
Маријамполе — индустриски град и административен центар на Маријамполскиот округ на југот на Литванија, граничи со Полска и Калининградската Oбласт (Русија), и Виштинецкото Езеро. Градот е центар на етнографскиот регион Сувалкија. Според бројот на население, градот е седми во државата со 38,345 жители (2015).
Маријамполе | |||
---|---|---|---|
Град | |||
Плоштадот Басанавичиус | |||
Прекар(и): Мајами на Литванија (неофицијално) | |||
Местоположба во Литванија | |||
Местоположба во Литванија | |||
Координати: 54°32′50″N 23°21′00″E / 54.54722° СГШ; 23.35000° ИГД | |||
Држава | Литванија | ||
Етнографски регион | Сувалкија | ||
Округ | Маријамполски | ||
Општина | Општина Маријамполе | ||
Првпат спомнат | 1337 г. | ||
Градски права од | 1420 г. | ||
Управа | |||
• Градоначалник | Видмантас Бразис | ||
Површина | |||
• Вкупна | 21 км2 (8 ми2) | ||
Надм. вис. | 86 м | ||
Население (2015) | |||
• Вкупно | 38,345 | ||
Часовен појас | EET (UTC+2) | ||
• Лете (ЛСВ) | EEST (UTC+3) | ||
Postal code | 68001 | ||
Повик. бр. | (+370) 343 | ||
Мреж. место | marijampole.lt |
Историја
Полско-литванска Државна Заедница 1667–1795
Кралство Прусија 1795-1807
Варшавско војводство ( Прво Француско Царство) 1807-1815
Руско Царство, Конгресна Полска 1815–1915
Германско Царство 1915-1918 (окупација)
Кралство Литванија 1918
Република Литванија 1918-1940
СССР 1940–1941 (окупација)
Трет Рајх 1941-1944 (окупација)
СССР 1944–1990
Република Литванија 1990–сè уште
Населбата била првично основана како село наречено "Пашешупе" (на полски: Poszeszupie), по блиската река Шешупе. Како таков градот првпат бил спомнат во 1667 година. Во 18. век селото, кое во тој период припаѓало на католичката црква, пораснало и станало пазариштен град и неговото име било променето во Старпол или „Старополе“.[1] Населбата била уништена од пожар во 1765 година.
По несреќата сопругата на современиот старешина на Приенај, Франчиска Шчука, финансирала нова црква и манастир за религозната конгрегација Маријани.[1] По основањето на манастирот, нов град бил изграден во областа. Тој бил именуван "Марјампол", по Богородица Марија, со наставката -пол озчачувајќи град.[2]
На 23 февруари 1792 година, кралот Станислав II Август Поњатовски му доделил градски права на градот и привилегии за огранизирање пазари. По поделбата на Полска градот накратко бил дел од Прусија. Сепак, по наполеоновите војни тој бил вратен на Кралството Полска. Во 29. век градот продолжил да се развива, најмногу благодарение на големиот број на еврејски и германски населувачи. Во 1817 градот станал седиште на одделниот округ во административниот систем на кралството.[1] Во 1827 година градот имал 1759 жители. До 1861 година бројот се искачил на 3718 жители, од кои 3015 биле Евреји.[1] Пожар уништил многу дрвени куќи во 1868 година. Поради тоа, биле изградени многу куќи од камен.[3]
По јануарското востание и руското поттиснување на Полско-литванската Државна Заедница, округот Марјампол бил сериозно намален.[1] Во тој период манастирот добил значење бидејќи бил единствениот манастир во сопственост на Маријаните кој не бил затворен од царските власти. Околината на градот била главно населена од Литванци,[1] со што градот станал центар на литванската национална преродба. Близината на пруската граница довеeло до полесен шверц на книги на литвански јазик, кои биле забранети во Царска Русија. Најзначајни образовани луѓе и писатели активни во Маријампол во тоа време биле Казис Гриниус, Јонас Јаблонскис, Винцас Кудирка и Антанас Венцлова.
По првата светска војна градот станал дел од Литванија и бил преименуван во денешното име. Во текот на втората светска војна градот бил окупиран од Германија. На 1 септември 1941, некаде помеѓу 5,000 и 8,000 Евреји од Маријамполе, Калварија и пошироко - заедно со луѓе од различни потекла - биле убиени. Нивните тела биле оставени во масовна гробница близу реката Шешупе. Поголем дел од убијците биле литванци.[3][4] Како резултат на војната, градот бил силно уништен и речиси испразнет. По војната градот бил повторно изграден и населен со имигранти од другите делови на Литванија.
На 9 април 1955 година, властите во Литванската ССР уште една го преимнувале градот, овој пат во „Капсукас“, по литванскиот комунистички политичар Винцас Мицкевичиуш-Капсукас. Старото име на градот било вратено откако Литванија добила независност.
Сообраќај
Маријамполе е достапен железнички, преку железничката линија Каунас-Шештокаи-Алитус. Градот се наоѓа на раскрсницата на два автопата. Европскиот пат Е67 го поврзува Хелсинки со централна и јужна Европа. Европскиот пат Е28 ги поврзува градовите Калининград со Минск.
Спорт
- ФК Судува. Фудбалски клуб, Шампион на Литванија (2017, 2018).
Збратимени градови
Маријамполе е збратимен со:[5]
- Сувалки, Полска
- Пјотркув Трибуналски, Полска
- Рогозно, Полска
- Бершки Гладбах, Германија
- Черњаховск, Русија
- Кокола, Финска
- Квам, Норвешка
- Виборг, Данска
Значајни личности
- Моше Розенталис (1922-2008), литванско-израелски сликар
- Витолд Теофил Станишкис, полски политичар
- Виолета Урмана, оперска дива, почесен граѓанин на градот
- Даријус Сонгајла, кошаркар
- Викторас Мунтианас, политичар и поранешен претседател во Собранието на Литванија
Галерија
- Споменик на Витовт
- Базилика „Св. Михаил“
- Железничка станица
- Палатата на културата
- Драмскиот театар
- Паркот на поезијата
- Стадионот Судува