निअँडरथाल

निॲन्दरथल मानव हा प्रगत मानवाचा पूर्वज आहे.^[१][२] या वंशाच्या जवळजवळ चारशे मानवाचे अवशेष आतापर्यंत शोधले गेलेले आहेत.^[३] याचे अस्तित्व इ.स.पू. ४०००० ते इ.स.पू. २०००० वर्षे या कालखंडात होते.

निॲन्दरथल मानवाचे कपाळ सरळ उभे नसून तिरपे, भुवयाची हाडे वाढलेली, खालचा जबडा भक्कम परंतु हनुवटी न दाखविणारा आणि डोक्याची कवटी किंचित मागे वाढलेली होती. याचा मेंदू सध्याच्या मानवापेक्षा मोठा होता.^[४] निॲन्दरथल मानव हुषार होता व दगडी हत्यारे उत्तम बनवीत होता.^[५] फ्रान्समधील ल मुस्तिए या ठिकाणी मोठ्या प्रमाणावर निॲन्दरथल मानवाने बनविलेली दगडी हत्यारे सापडली असून त्यावरून हा मानव गोफणीचे दगड, तासण्या व दगडी चाकूची पाती वापरीत होता असे दिसून आले आहे.^[६]