São Tomé un Príncipe

Na de Seychellen is São Tomé un Príncipe de tweet lüttjeste Staat vun Afrika. He besteiht ut twee Inseln, vun de her de Staat ok den Naam hett. Düsse beiden Inseln liggt twuschen de Eilannen Bioko un Annobón, de beide to Äquatoriaalafrika tohöörn doot. Mehr as 90 % vun de Inwahners leevt up de gröttere Insel São Tomé, de süüdlicher liggt. Se is 48 km lang un 32 km breet. Dor sünd ok mehr Bargen up, as up de annere Insel. De hööchste Barg is 2024 m hooch. Up São Tomé liggt ok de Hööftstadt. Se driggt densülvigen Naam. De nöördliche Insel Príncipe is bi 16 km lang un 6 km breet. Ehr hööchsten Barg is 927 m hooch. Beide Insel sünd Delen vun en Bargkeed, de vunwegen Vulkanen tostann kamen, man hüdigendags gifft dat dor keen aktiven Vulkanen mehr. Dat süüdliche Enn vun São Tomés langt bit an’n Äquater hen. Över de Insel Rolas, de dor tohöörn deit, löppt de Äquater akraat langs.

Städer

De gröttsten Städer sünd (Stand 1. Januar 2005):

1. São Tomé: 56.167 Inwahners
2. Santo Amaro: 8.239 Inwahners
3. Neves: 7.392 Inwahners
4. Santana: 6.969 Inwahners
5. Trindade: 6.636 Inwahners

De Inwahners weert jedet Johr üm ungefähr dree Prozent mehr. 6 % vun de Söögkinner un bi 7 % vun de Kinner alltohopen starvt dor. In' n Döörsnitt könnt de Lüde up Sao Tome un Principe dormit reken, dat se bi 64 Johre oolt weert.

Amtssprake is Portugees’sch. Se warrt ok as Lingua franca bruukt. Man denn gifft dat ok noch verschedene Kreoolspraken, de up den Grund vun dat portugees'sch un vun westliche Bantuspraken wussen sünd:

• Saotomense (bi 70.000 Lüde snackt dat)
• Principense (bi 1.500 Lüde snackt dat)
• Angolar (bi 5.000 Lüde snackt dat).

Üm un bi 80 % vun de Inwahners höört to de Röömsch-kathoolsche Karken, bi 10 % sünd denn noch Protestanten, Neeapostoolsche un Animisten. ^[1]

De Seefohrer João de Santarém ut Portugal hett de Insel São Tomé an’n 21. Dezember 1471 updeckt. An’n 17. Januar 1472 is he denn na Santo António (oder ok Antão) henkamen; dat hett denn avers 1502 den Naam „Principe“ kregen. 1485 hefft sik de eersten Portugesen dor ansiedelt. Se hefft dor mit de Johren en Plantagenweertschop bedreven mit verscheden Monokulturen. Toeerst weer dat, vun dat 16. to dat 18. Johrhunnert Zuckerrohr, denn weer dat in de eerste Hälft vun dat 19. Johrhunnert Kaffe, un denn, vun 1850 af an Kakao. An’n Anfang vun dat 20. Johrhunnert is vun düsse Eilannen mehr Kakao herkamen, as jichenswo anners up de Welt.

An’n 29. Mai 1919 hett en Expeditschoon to de Sünnendüüsternis unner dat Leit vun Arthur Stanley Eddington up de Vulkaninsel Príncipe mit Experimenten klaar stellt, dat Einstein mit siene allgemene Relativitätstheorie Recht harrt hett.

Buten de Inseln sünd verscheden Gruppen grünnt wurrn, de för de Freeheit vun dat Land strieden döen. So füng dat Enne vun de Kolonialtied an. In Ghana is 1960 dat Comité de Libertaçao de São Tomé e Príncipe (CLSTP) grünnt wurrn. Later is dor dat Movimento de Libertação de São Tomé e Príncipe (MLSTP) vun wurrn (vun 1972 af an). 1974, as in Portugal de Nelkenrevolutschoon ween weer, hefft de Portugesen de MLSTP as legitimen Vertreder vun de Inseln ankeken. An’n 12. Juli 1975 is dat Land denn unafhängig wurrn. De eersten 15 Johre na de Kolonialtied hett de MLSTP dat Land as en Eenheitspartei regeert. 1991 is Miguel Trovoada to’n Präsidenten wählt wurrn. Denn hett dat en Putsch geven. De Regerungen, de denn kamen sünd, hefft sik all nich lang holen. An’n 5. Januar 1995 is Guilherme Posser da Costa Ministerpräsident wurrn. Dat hett denn avers en Reeg vun Schandalen geven un 1999 hefft de Finanzminister un de Präsident vun de Zentralbank Bott geven. In’n August 2001 is Fradique de Menezes to’n Präsidenten wählt wurrn. An’n 16. Juli 2003 hett dat wedder en Putsch geven. Dütmol hett de Major Fernando Pereira dor achter steken. Dat duer man bloß acht dage, denn weer de Putsch, vunwegen den Druck, den de internatschonale Gemeenschop utöövt harr, al wedder vörbi. In’n Juli 2006 is Präsident de Menezes wedder wählt wurrn.

De Republik is 1975 unafhängig wurrn un hett 1990 en nee Verfaten kregen. De Präsident warrt all fiev Johre wählt un kann eenmol wedder wählt weern. Wählen dröövt de Börgers, wenn se 18 Johre oolt sünd. Bi de Wahlen an’n 26. März 2006 sünd de Sitten in dat Parlament so verdeelt wurrn:

• MDFM/PCD (Movimento Democrático Força da Mudança / Partido da Convergência Democrática) – 23 Sitten
• MLSTP-PSD (Movimento de Libertação – Partido Social Democrata) – 20 Sitten
• ADI (Acção Democrática Independente) – 11 Sitten
• MNR (Movimento Novo Rumo) – 1 Sitt

Sao Tomé und Príncipe is en vun de bloß wenigen Länner, de nich de Volksrepubliek China na dat Völkerrecht gellen laat, man Taiwan.

São Tomé und Príncipe is updeelt in twee Provinzen. De sünd nu wedder updeelt in seven Distrikten. De Insel São Tomé un de Eilannen dor umto sünd de Provinz mit densülvigen Naam. Dor is de Stadt São Tomé de Hööftstadt vun. Düsse Provinz hett sess Distrikten.

Laag	Distrikt	Flach	Inwahners	Hööftstadt	Wat noch to seggen is
	Água Grande	16,9 km²	51.886	São Tomé	Provinz: São Tomé Água Grande is de lüttjeste Distrikt, hett avers de meisten Inwahners.
	Cantagalo	119,0 km²	13.258	Santana	Provinz: São Tomé
	Caué	267,0 km²	5.501	São João dos Angolares	Provinz: São Tomé In den Distrikt Caué gifft dat to’n gröttsten Deel Woold.
	Lembá	229,5 km²	10.696	Neves	Provinz: São Tomé In Lembá liggt de hööchste Barg vun de Eilannen, dat is de Pico de São Tomé.He is 2.024 m hooch.
	Lobata	105,0 km²	15.187	Guadalupe	Provinz: São Tomé
	Mé-Zóchi	122,0 km²	35.105	Trindade (São Tomé un Príncipe)	Provinz: São Tomé
	Pagué	142,0 km²	5.966	São Antonio do Principe	Die Insel Príncipe ís mit de Inseln dor umto de Provinz Príncipe un to glieke Tied de sevente Distrikt.
	alltohopen	1.001,4 km²	137.599	São Tomé