ମିଖାଇଲ ଗୋର୍ବାଚୋଭ

ଗୋର୍ବାଚୋଭଙ୍କର ଜନ୍ମ ମାର୍ଚ୍ଚ ୨, ୧୯୩୧ ମସିହାରେ ଷ୍ଟାଭ୍ରୋପୋଲ, ସୋଭିଏତ ରାଷ୍ଟ୍ରସଙ୍ଘରେ ଏକ ମିଶ୍ରିତ ଋଷୀୟ-ୟୁକ୍ରେନୀୟ ପରିବାରରେ ( ଯେଉଁମାନେ ଭୋରୋନେଜ ଏବଂ ଚେର୍ଣ୍ଣିଗୋଭ ଗଭର୍ଣ୍ଣରେଟ୍ସରୁ ବିସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲେ) ହୋଇଥିଲା ।^[୭] ଶିଶୁ ଥିବା ବେଳେ ସେ ସୋଭିଏତ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ ୧୯୩୨-୩୩ର ସେ ପ୍ରପୀଡ଼ିତ ହୋଇଥିଲେ । ଏକ ସ୍ମରଣିକାରେ ଗୋର୍ବାଚୋଭ କହିଛନ୍ତି " ସେହି ଭୟଙ୍କର ବର୍ଷରେ(୧୯୩୩) ମୁଁ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିବା ଗ୍ରାମ ପ୍ରିଭୋଲନୋୟେରେ ଅର୍ଦ୍ଧାଧିକ ଗ୍ରାମବାସୀ, ମୋ ବାପାଙ୍କ ଦୁଇଜଣ ଭଉଣୀ ଏବଂ ଜଣେ ଭାଇଙ୍କ ସମେତ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ।" ^[୮] ୧୯୩୦ ମସିହାରେ ତାଙ୍କ ଦୁଇ ଜେଜେବାପାଙ୍କୁ ମିଥ୍ୟା ଅଭିଯୋଗରେ ଗିରଫ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ପୈତୃକ ଜେଜେବାପାଙ୍କୁ ସାଇବେରିଆକୁ ନିର୍ବାସିତ କରାଯାଇଥିଲା ।^{[୯][୧୦]}

ତାଙ୍କ ବାପା ସର୍ଗେ ଆଣ୍ଡ୍ରେୟେଭିଚ ଗୋର୍ବାଚୋଭ ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ କମ୍ବାଇନଡ ହାର୍ଭେଷ୍ଟର ପରିଚାଳକ ଥିଲେ । ତାଙ୍କ ମା, ମାରିଆ ପାଣ୍ଟେଲେୟେଭନା ଗୋର୍ବାଚେଭା, ଜଣେ କୋଲଖୋଜ କର୍ମୀ ଥିଲେ ।^[୧୦] ଯୁବାବସ୍ଥାରେ ସେ ମଧ୍ୟ ଚାଷଜମିରେ କମ୍ବାଇନଡ ହାର୍ଭେଷ୍ଟର ଚଲାଉଥିଲେ। ସେ ୧୯୫୫ ମସିହାରେ ମସ୍କୋ ଷ୍ଟେଟ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ଆଇନରେ ସ୍ନାତକ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥିଲେ ଏବଂ ୧୯୬୭ ମସିହାରେ ଷ୍ଟାଭ୍ରୋପୋଲ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ ଅଫ ଆଗ୍ରିକଲଚରରୁ କୃଷି ଅର୍ଥନୀତିଜ୍ଞ ଭାବେ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ହାସଲ କରିଥିଲେ। ଆଇନ ପଢ଼ିବା ସମୟରୁହିଁ ସେ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ପାର୍ଟି ଅଫ ସୋଭିଏତ ୟୁନିୟନର ସଦସ୍ୟ ହୋଇ ଦଳୀୟ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପରେ ବହୁ ସଂପୃକ୍ତ ଥିଲେ ।

ଗୋର୍ବାଚୋଭ ନିଜର ଭବିଷ୍ୟତ ସ୍ତ୍ରୀ, ରାଇଜା ତିତାରେଙ୍କୋ,ଙ୍କୁ ମସ୍କୋ ଷ୍ଟେଟ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଭେଟିଥିଲେ । ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୯୫୩ରେ ସେମାନଙ୍କର ବିବାହ ହୋଇଥିଲା ଓ ସ୍ନାତକ ଶିକ୍ଷା ସମାପ୍ତ ପରେ ଷ୍ଟାଭ୍ରୋପୋଲରେ ବସବାସ କରୁଥିଲେ। ୧୯୫୭ରେ ତାଙ୍କର ଏକମାତ୍ର କନ୍ୟା ଇରିନା ମିଖାଇଲୋଭନା ଭିରଗାନସ୍କାୟା ଜନ୍ମ ନେଇଥିଲା । ୧୯୯୯ ମସିହାରେ ରାଇଜା ଲିଉକେମିଆ ପୀଡ଼ିତ ହୋଇ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିଲେ ।^[୧୧]

ସୋଭିଏତ ରାଷ୍ଟ୍ରସଙ୍ଘ ଓ ସହଯୋଗୀ ଦେଶ

• ଋଷିଆର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ସମ୍ମାନ ଅର୍ଡ଼ର ଅଫ ସେଣ୍ଟ ଆଣ୍ଦରିଉ (୨୦୧୧)
• ଅର୍ଡ଼ର ଅଫ ଅନର (୨୦୦୧)
• ଅର୍ଡ଼ର ଅଫ ଲେନିନ (୧୯୭୧,୧୯୭୩,୧୯୮୧)
• ଅର୍ଡ଼ର ଅଫ ଅକ୍ଟୋବର ରିଭୋଲ୍ୟୁସନ (୧୯୭୮)
• ଅର୍ଡ଼ର ଅଫ ଦି ବ୍ୟାଜ ଅଫ ଅନର (୧୯୬୬)
• ୧୬ ବର୍ଷ ବୟସରେ ସର୍ବ କନିଷ୍ଠ ଭାବେ ଅର୍ଡ଼ର ଅଫ ଦି ରେଡ଼ ବ୍ୟାନର ଅଫ ଲେବର (୧୯୪୭)
• ମେଡ଼ାଲ ଫର ଲେବର ଭାଲୋର
• ମେଡ଼ାଲ ଫର ଷ୍ଟ୍ରେଙ୍ଗଦେନିଙ୍ଗ ମିଲିଟାରୀ କୋ-ଅପରେସନ
• ମେଡ଼ାଲ ଇନ କମେମୋରେସନ ଅଫ ଦି ଫିଫ୍ଟିନ୍ଥ ହଣ୍ଡ୍ରେଡ଼ ଆନିଭରସାରୀ ଅଫ କିଭ
• ଜୁବିଲୀ ମେଡ଼ାଲ ଫୋର୍ଟି ଇୟର୍ସ ଅଫ ଭିକ୍ଟୋରୀ ଇନ ଦି ଗ୍ରେଟ ପ୍ୟାଟ୍ରିଓଟିକ ୱାର୧୯୪୧-୧୯୪୫

ବୈଦେଶିକ ତଥା ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ସମ୍ମାନ

• ଭାରତ ସରକାରଙ୍କଠାରୁ ୧୯୮୭ ମସିହାରେ ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀ ପୁରସ୍କାର
• ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ଶାନ୍ତି ପ୍ରତିଷ୍ଠା ନିମନ୍ତେ ପ୍ରମୁଖ ଉଦ୍ୟମ ପାଇଁ ୧୯୯୦ ମସିହାରେ ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାର ।^[୧୨]
• ୪ ମେ, ୧୯୯୨ ମସିହାରେ ସିମି ଭ୍ୟାଲି, କାଲିଫୋର୍ଣ୍ଣିଆରେ ଥିବା ରୋନାଲ୍ଡ ରିଗାନ ପ୍ରେସିଡ଼େନ୍ସିଆଲ ଲାଇବ୍ରେରୀରୁ ପ୍ରଥମ ରୋନାଲ୍ଡ ରିଗାନ ଫ୍ରିଡମ ଆବାଡ଼ ।^[୧୩]
• ୬ ମେ, ୧୯୯୨ ମସିହାରେ ବେଷ୍ଟମିନଷ୍ଟର କଲେଜ(ମିସୌରୀ)ରୁ ସମ୍ମାନଜନକ ଡକ୍ଟର ଅଫ ଲ ଉପାଧି ।^[୧୪]
• କାର୍ଲଟନ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ, ଓଟାବା, କାନାଡ଼ାରୁ ୧୯୯୩ ମସିହାରେ ସମ୍ମାନ ସୂଚକ ଲେଜମ ଡକ୍ଟରେଟ ଏବଂ କାଲଗାରି ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳର, ଆଲବର୍ଟା, କାନାଡ଼ାରୁ ମଧ୍ୟ ସମ୍ମାନସୂଚକ ଉପାଧିର ଅଧିକାରୀ
• ୧୯୯୪ ମସିହାରେ ଲୁଇସଭିଲ୍ଲେ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ, କେଣ୍ଟୁକିରୁ ଗ୍ରୋଇମେୟେର ପୁରସ୍କାର
• ୧୯୯୫ ମସିହାରେ ଡରହାମ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ, ଇଂଲଣ୍ଦରୁ ରାଜନୈତିକ ସ୍ଥିରତା ଓ ଶୀତଳ ଯୁଦ୍ଧର ଅବସାନ ନିମନ୍ତେ ସମ୍ମାନସୂଚକ ଡକ୍ଟରେଟ ।^[୧୫]
• ୨୦ ଅକ୍ଟୋବର, ୧୯୯୬ ମସିହାରେ ରୋନାଲ୍ଡ ରିଗାନଙ୍କ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିତ୍ୱ ସମୟରେ ହୋଇଥିବା ଅସ୍ତ୍ର ସମର୍ପଣ ବୁଝାମଣା ନିମନ୍ତେ କରେଜ ଅଫ କନସାଇନ୍ସ ଆବାଡ଼ ।^[୧୬]
• ୨୦୦୨ ମସିହାରେ ଟ୍ରିନିଟି କଲେଜ, ଡବଲିନ, ଆୟାର୍ଲାଣ୍ଡରୁ ରାଜନୈତିକ ସେବା ଓ ଶାନ୍ତି ଉଦ୍ୟମ ପାଇଁ ପ୍ରଚେଷ୍ଟା ନିମନ୍ତେ ଡକ୍ଟର ଅଫ ଲ ଉପାଧି ।^[୨]
• ୨୦୦୪ ମସିହାରେ ବିଲ କ୍ଲିଣ୍ଟନ, ସୋଫିଆ ଲରେନଙ୍କ ସହ ଗୋର୍ବାଚୋଭ ବେଷ୍ଟ ସ୍ପୋକେନ ବାର୍ଡ ଆଲବମ ଫର ଚିଲଡ୍ରେନ ପାଇଁ ଗ୍ରାମୀ ପୁରସ୍କାରରେ ସମ୍ମାନିତ
• ୨୦୦୫ ମସିହାରେ ଜର୍ମାନୀ ପୁନଃ-ଏକକରଣ ନିମନ୍ତେ ସହଯୋଗ ପାଇଁ ପଏଣ୍ଟ ଆଲଫା ପୁରସ୍କାର ଏବଂ ମୁନଷ୍ଟର ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ସମ୍ମାନସୂଚକ ଡକ୍ଟରେଟ ଅଧିଗ୍ରହଣ ।^[୩]
• ୨୦୧୧ ମସିହାରେ ଲିଜ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ, ବେଲଜିୟମ ତରଫରୁ ସମ୍ମାନସୂଚକ ଡକ୍ଟରେଟ

ଉଇକିମିଡ଼ିଆ କମନ୍ସରେ ମିଖାଇଲ ଗୋର୍ବାଚୋଭବାବଦରେ ମାଧ୍ୟମ ରହିଛି ।

• ଇଣ୍ଟରନେଟ ମୁଭି ଡାଟାବେସରେ ମିଖାଇଲ ଗୋର୍ବାଚୋଭ
• ରୟାଲ ଆଲବର୍ଟ ହଲ, ଲଣ୍ଡନରେ ଗୋର୍ବାଚୋଭଙ୍କ ୮୦ତମ ଜନ୍ମଦିନ ପାଳନ Archived 2020-07-03 at the Wayback Machine.
• ଦି ଗୋର୍ବାଚୋଭ ଫାଉଣ୍ଡେସନ
• ଗ୍ରୀନ କ୍ରସ ଇଣ୍ଟରନେସନାଲ Archived 2001-07-18 at the Wayback Machine.
• ଜର୍ଣ୍ଣାଲିଷ୍ଟେଡ଼.କମରେ ଗୋର୍ବାଚୋଭ Archived 2011-11-19 at the Wayback Machine.
• ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ-ସିଣ୍ଡିକେଟ.ଅର୍ଗରେ ଗୋର୍ବାଚୋଭ
• ଗାର୍ଡ଼ିଆନ.କୋ.ୟୁକେରେ ଗୋର୍ବାଚୋଭ
• "ସ୍ମୃତିରେ" ଗୋର୍ବାଚୋଭଙ୍କ ସହ ସାକ୍ଷାତକାରର ପାଦଟୀକା ନଭେମ୍ବର ୨୪,୧୯୯୬
• ୟୁକ୍ରେନିଆନ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ ଅଫ ନ୍ୟୁ ଭାଇରୋଲୋଜିର ବେବସାଇଟରେ ମିଖାଇଲ ଗୋର୍ବାଚୋଭ Archived 2012-06-27 at the Wayback Machine.

ସାକ୍ଷାତକାର ଓ ବିଭିନ୍ନ ପତ୍ରପତ୍ରିକାରେ ପ୍ରକାଶିତ ନିବନ୍ଧ

• ଗୋର୍ବାଚୋଭଙ୍କ ଉପରେ ସର୍ବଜନାଦୃତ ମତ Archived 2006-08-20 at the Wayback Machine.
• ଦି ଏନସାଇକ୍ଳୋପିଡ଼ିଆ ଅଫ ମାର୍କ୍ସିଜିମ
• ଆଉଟ ଇନ୍ ଦି କୋଲ୍ଡ ଗାର୍ଡ଼ିଆନ ପତ୍ରିକା ସହ ସାକ୍ଷାତକାର, ୮ ମାର୍ଚ୍ଚ, ୨୦୦୫
• ୨୦୦୪ରେ ଟାଇମ ମାଗାଜିନର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ୧୦୦ : ମିଖାଇଲ ଗୋର୍ବାଚୋଭ Archived 2006-06-18 at the Wayback Machine.
• ଆତ୍ମଜୀବନୀ, ବକ୍ତୃତା, କୃତଜ୍ଞତା ଓ ସ୍ୱକୀୟ ବାଣୀ
• ଡି ପଉ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଉବେନ ବକ୍ତୃତା
• କମାଣ୍ଡିଙ୍ଗ ହାଇଟ୍ସ: ମିଖାଇଲ ଗୋର୍ବାଚୋଭ ପବ୍ଲିକ ବ୍ରୋଡ଼କାଷ୍ଟିଙ୍ଗ ସର୍ଭିସ ସହ ସାକ୍ଷାତକାର, ଏପ୍ରିଲ ୨୦୦୧
• ୧୯୮୯ରେ ଗୋର୍ବାଚୋଭ – ୨୦୦୯ରେ "ଦି ନେସନ"ଦ୍ୱାରା ସାକ୍ଷାତକାର'
• ୨୫ ବର୍ଷ କ୍ଷମତା ପରେ ଗୋର୍ବାଚୋଭଙ୍କ ଶାସନର ସମୀକ୍ଷା Archived 2012-06-09 at the Wayback Machine. ବ୍ରିଆନ ହ୍ୱିଟମୋରେଙ୍କଦ୍ୱାରା ନିବନ୍ଧ
• ୨୫ ବର୍ଷ ପରେ ଚେର୍ଣ୍ଣୋବିଲ: ଅନେକ ଶିକ୍ଷଣୀୟ କଥା ବୁଲେଟିନ ଅଫ ଦି ଆଟମିକ ସାଇଣ୍ଟିଷ୍ଟସ, ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୦୧୧ରେ ମିଖାଇଲ ଗୋର୍ବାଚୋଭଙ୍କଦ୍ୱାରା ଲିଖିତ ଏବଂ ମୁକ୍ତ ଭାବେ ପ୍ରକାଶିତ