AS Monaco FC

Królewskie początki

AS Monaco FC zostało założone w 1924. Nie był to typowy klub piłkarski, o czym mogą świadczyć sekcje, jakie Monaco wówczas posiadało. Oprócz piłki nożnej uprawiano tam: koszykówkę, pływanie i dyscypliny lekkoatletyczne. Drużyna z Księstwa Monaco ma ogromne ambicje, a to z racji patronatu księcia, który mieszka i mieszkał w tym niewielkim państwie. Marzenia o awansie i grze w Ligue 1 spełniły się dopiero w sezonie 1954/1955, w którym to ASM po raz pierwszy w historii wystąpiło w rozgrywkach pierwszej ligi. W pierwszym swoim meczu ulegli oni 1:3 na wyjeździe Stade de Reims. Pierwszy mecz u siebie rozegrali przeciwko Toulousie. Spotkanie zakończyło się remisem 1:1. Ogólnie sezon ten skończyli oni na całkiem dobrym 14 miejscu. Wówczas człon drużyny stanowili tacy piłkarze jak: Skiba, Bellot, Zitouni i Gianesi.

Pierwsze sukcesy i porażki

W 1960 r. drużyna prowadzona przez Lucien Leduca zdobyła pierwszy Puchar Francji. Po burzliwej drodze do finału, rozprawili się tam z AS Saint-Étienne. Mecz finałowy zakończył się wynikiem 4:2. Rok później AS Monaco zdobyło pierwszy tytuł mistrzowski. Wówczas Leduc miał do dyspozycji takich piłkarzy jak Michel Hidalgo, Henri Biancheri, Theo i Delio Onnis. W sezonie 1962/1963 kibice i piłkarze z księstwa świętowali zdobycie mistrzostwa i Pucharu Francji. Wraz z odejściem tego trenera nastały cięższe czasy i AS Monaco tułało się między pierwszą a drugą ligą aż do połowy lat 70. XX wieku. Wtedy to prezesem klubu został Jean-Louis Campora, który ponownie zaangażował Leduca, co zaowocowało powrotem na najwyższy szczebel rozgrywek i tytułem mistrzowskim w 1978 roku. W pierwszym meczu w Pucharze Europy Monaco pokonało 7:2 AEK Ateny, potem uległo Interowi Mediolan. W sezonie 1975/1976 „Czerwono-Biali” opuścili szeregi Ligue 1. Później szybko do niej powrócili i pierwszy sezon po powrocie zakończyli na 1 miejscu, co było wówczas ewenementem. W 1979 roku do klubu z Valenciennes FC przybył Roger Milla, który po sezonie rozstał się z monakijskim klubem.

Wyrabianie marki 1980

W 1980 roku AS Monaco zdobyło Puchar Francji, a 2 lata później kolejne mistrzostwo. Wówczas ukształtowały się takie talenty jak: Claude Puel, Manuel Amoros, Bruno Bellone, a przydatność potwierdzili: Umberto Barberis, Ralf Edström, Jacques Perais i Éric Pécout. Te nazwiska przyciągały na Stade Lousia II (powstały w 1937 r.) 7 tys. widzów. W sezonie 1984/1985 zawodnicy klubu zdobyli Puchar Francji. Nawet po kolejnym odejściu Luciena, klub nie pogrążył się w kryzysie i lata osiemdziesiąte zaowocowały dwoma Pucharami Francji (1980 i 1985) oraz dwoma triumfami ligowymi (1982 i 1988). Mimo niezłej gry w rozgrywkach krajowych klub kompletnie zawodził w rozgrywkach europejskich. W lipcu 1987 zatrudniono na stanowisko trenera Arsène Wengera. Pierwszy swój sezon zakończył już jako Mistrz Francji. Odniósł również pierwszy sukces na arenie europejskiej. Jego podopieczni odpadli dopiero w ćwierćfinale Pucharu Europy po przegranej walce z Galatasaray SK. W maju 1989 r. „Czerwono-Biali” ulegli 3:4 Olympique Marsylia w finale Pucharu Francji, ale AS Monaco dostało wówczas szansę gry w Pucharze Zdobywców Pucharów. Tam dotarli do półfinału, gdzie zmierzyli się z włoską Sampdorią. W 1991 r. miał nastąpić rewanż. Po raz kolejny w finale Pucharu Francji zmierzyły się jedenastki Olympique Marsylia i AS Monaco. Tym razem na Parc des Princes lepsi okazali się podopieczni Wengera. Wówczas ten Francuz miał do dyspozycji: Jean- Luca Ettoriego, Marcela Diba, Luca Sonora, Claude Puela, Geralda Passiego, Rogera Mendy’ego, George’a Weaha oraz Ramóna Díaza. Wyżej wymienieni zawodnicy stanowili o sile drużyny. Po zdobyciu Pucharu Francji w sezonie 1990/1991 w Pucharze Zdobywców Pucharów wyeliminowali kolejno Swansea City, IFK Norrköping, AS Romę oraz w półfinale Feyenoord Rotterdam. W finale na Estádio da Luz w Lizbonie przegrali z Werderem Brema. Po wykryciu afery korupcyjnej, w której brali udział działacze klubu Olympique Marsylia i zdegradowaniu klubu z Marsylii, AS Monaco dostało szansę występów w eliminacjach do Ligi Mistrzów. Pokonali w nich AEK Ateny i Steauę Bukareszt. Francuzi nie mieli zbyt wymagającej grupy, bowiem trafili do niej razem z FC Barceloną, Galatasarayem SK oraz Spartakiem Moskwa. Wyszli z niej bez problemów, a w półfinale ulegli AC Milanowi. Kłopoty kadrowe (kontuzje Jürgen Klinsmanna, Enzo Scifo, Viauda, wyjazd Victora Ikpeby na Puchar Narodów Afryki) sprawiły, że AS Monaco poczynało sobie coraz gorzej. Po 7 latach pracy Arsène Wenger podał się do dymisji, którą przyjęto. Zastąpił go, grający niegdyś jako bramkarz, Jean-Luc Ettori. Wkrótce tego ostatniego zastąpił Jean Tigana, który wniósł wiele do upadającego teamu. W sezonie 1995/1996 królem strzelców Ligue 1 został Brazylijczyk Sonny Anderson, który wyrósł na nową gwiazdę. Rok później ASM sięgnęło po 6. tytuł Mistrza Francji. Wówczas wszyscy obawiali się takich zawodników jak: Sylvain Legwinski, Sonny Anderson, David Trezeguet, Thierry Henry, Emmanuel Petit, Ali Benarbia, Victor Ikpeba i Patrick Blondeau. W „mistrzowskim sezonie” drużyna zdobyła aż 69 goli. Dobrze im się wiodło w Pucharze UEFA – dotarli do półfinału, gdzie zostali wyeliminowani przez Inter Mediolan. Ostatni tytuł mistrzowski AS Monaco zdobyło w sezonie 1999/2000.

Później Didier Deschamps objął stanowisko trenerskie w ASM. Zatrudnił on do szkolenia bramkarzy Jeana-Luca Ettoriego, co zaowocowało dobrą grą mało znanego Włocha, Flavio Romy. Didier Deschamps postawił na młodzież. Zakupił on Sébastien Squilacciego, Éric Cubillera, Patrice Evrę oraz Jaroslava Plašila. To przyniosło oczekiwany efekt. W sezonie 2002/2003 AS Monaco zostało wicemistrzem Francji. Później ciężkiej kontuzji doznał idol kibiców Monaco – Shabani Nonda. Nie zagrał on do końca sezonu. Było to wielkie osłabienie dla ASM, ale wszyscy mieli nadzieję, że udanie zastąpi go Emmanuel Adebayor do spółki z Souleymane Camarą. Na wypożyczenie przyszedł „El Moro” i grał wyśmienicie w sezonie 2003/2004. W tym sezonie Monaco bardzo dobrze zaprezentowało się w Lidze Mistrzów: najpierw wychodząc z grupy, pokonując m.in. 8:3 Deportivo La Coruña, później pokonując Chelsea F.C. 5:3 i Real Madryt w ćwierćfinale. W finale przegrali z FC Porto. Ostatecznie AS Monaco zakończyło sezon z dorobkiem finału Ligi Mistrzów oraz 3. miejscu w tabeli zapewniając sobie jedynie kwalifikacje do Ligi Mistrzów w przyszłym sezonie. Po odejściu gwiazd, tj. Morientesa, Rothena, Pršo, Márqueza, Graxa, Guiliego, Ibarry AS Monaco napotkało na trudności w kolejnym sezonie, nie było już tak zgranych i doświadczonych graczy. Do klubu przyszli Javier Saviola (wypożyczony z Barcelony), Maicon (kupiony z Cruzeiro EC) oraz Mohamed Kallon (kupiony z Interu Mediolan). ASM nie poszło najlepiej w europejskich pucharach, a w lidze zajęli ponownie 3. miejsce, które zapewniało kwalifikacje do Ligi Mistrzów. Do dymisji podał się bardzo zasłużony trener Didier Deschamps.

Kryzys

Po jego odejściu w klubie zapanował chaos, w ciągu kilku lat zatrudniono i zwalniano trenerów za złe wyniki. Sam klub plasował się w okolicach środka tabeli. Mimo że w sezonie 2006/2007 zespół pozyskał Yaya Touré, Juana Pablo Pino, Jérémiego Méneza i Marco Di Vaio, to zespół ponownie nie awansował do Ligi Mistrzów. Rok później do drużyny dołączył Nenê, jednak i tym razem nic to nie dało. W 2008 roku Jérôme de Bontin, główny akcjonariusz klubu, odmłodził klub ASM, zostało sprowadzonych kilku utalentowanych piłkarzy m.in. Park Chu-young oraz Nicolas N’Koulou. Klub zakończył sezon w środku tabeli a sam Bontin zrezygnował z posady. Zastąpił go bankier Etienne Franzim, ale nie udało mu się podźwignąć klubu. AS Monaco zostało zdegradowane do roli ligowego średniaka, a częste zmiany trenerów tylko pogłębiały kryzys, owocem którego był spadek do drugiej ligi w sezonie 2010/2011. W lipcu 2009 roku, brazylijski trener Ricardo Gomes został zastąpiony przez byłego trenera AS Cannes i Stade Rennes – Guya Lacombe, trener od razu zastąpił niepotrzebnych graczy tymi młodymi takimi jak: Cédric Mongongu, Serge Gakpé, Pierre-Emerick Aubameyang, Frédéric Nimani, Yohan Mollo czy Layvin Kurzawa.

Era Dmitrija Rybołowlewa

Na zapleczu Ligue 1, Monaco również zawodziło i gdy wydawało się, iż klub rozpadnie się całkowicie, na przełomie 2011 i 2012 roku nowym właścicielem zespołu został rosyjski multimiliarder Dmitrij Rybołowlew (93. na liście najbogatszych według magazynu Forbes), zobowiązując się do zainwestowania przynajmniej 100 milionów euro w ciągu kolejnych czterech lat. W 2012 roku na stanowisku trenera Laurent Banide został zastąpiony przez Marco Simone. Zimą klub pozyskał młodziutkiego napastnika Emmanuela Rivière. Ostatecznie zespół prowadzony przez włoskiego szkoleniowca bez problemu poradził sobie w Ligue 2. W sezonie 2013/2014, gdy ASM powróciło do Ligue 1 Rosjanin przekroczył ten budżet sprowadzając do klubu Rademela Falcao, Ricardo Carvalho, João Moutinho^[1], Jamesa Rodrígueza^[1], Érica Abidala, Geoffreya Kondogbie, Jérémiego Toulalana oraz Nicolasa Isimat-Mirina za łączną kwotę 160 mln euro. Nowym trenerem klubu został Claudio Ranieri. Po sprowadzeniu tylu nowych, utalentowanych zawodników przyszedł czas na przewietrzenie kadry, czyli tzw. porządki. Klub opuścili Adriano, Aleksandros Dziolis, Ibrahima Touré oraz Nampalys Mendy, zaś wielu graczy zostało wypożyczonych (m.in. Gaetano Monachello czy Carl Medjani).

AS Monaco rundę jesienną Ligue 1 zakończyło na drugim miejscu, tracąc trzy punkty do lidera Paris Saint-Germain^{[2][czy to ważne?]}. Zimą klub zasilili Lacina Traoré, Elderson, Dimityr Berbatow^[3] oraz Aymen Abdennour^[4].

W lipcu^{[potrzebny przypis]} 2014 roku AS Monaco sprzedało Jamesa Rodrígueza za rekordowe (wówczas) 75 milionów euro^[5].

Największym sukcesem klubu w erze Rybołowlewa, było zdobycie mistrzostwa Francji w sezonie 2016/2017 i zajście do półfinału Ligi Mistrzów w sezonie 2016/17^{[potrzebny przypis]}.

W latach 2016^{[potrzebny przypis]}-2020 barw AS Monaco bronił polski obrońca Kamil Glik^[6].

Trofea krajowe

Zdobyte trofea w rozgrywkach Francji (stan na: 21-05-2022)
Rozgrywki	Osiągnięcie	Razy	Sezon(y)
Mistrzostwo	I miejsce	8	1961, 1963, 1978, 1982, 1988, 1997, 2000, 2017
	II miejsce	7	1964, 1984, 1991, 1992, 2003, 2014, 2018
	III miejsce	13	1956, 1985, 1989, 1990, 1993, 1996, 1998, 2004, 2005, 2015, 2016, 2021, 2022
Puchar	zdobywca	5	1960, 1963, 1980, 1985, 1991
	finalista	5	1974, 1984, 1989, 2010, 2021
Superpuchar	zdobywca	4	1961, 1985, 1997, 2000
	finalista	3	1960, 2017, 2018
Puchar Ligi	zdobywca	1	2003
	finalista	3	2001, 2017, 2018
II liga	I miejsce	1	2013
	II miejsce	1	1953
	III miejsce

Trofea międzynarodowe

Zdobyte trofea w rozgrywkach międzynarodowych (stan na: 09-05-2017)
Rozgrywki	Osiągnięcie	Razy	Sezon(y)
Liga Mistrzów (Puchar Europy)	zdobywca	0
	finalista	1	2004
	półfinał	3	1994, 1998, 2017
Liga Europy (Puchar UEFA)	zdobywca	0
	finalista	0
	półfinał	1	1997
Puchar Zdobywców	zdobywca	0
	finalista	1	1992
	półfinał	1	1990

Obecne władze Klubu^[7]:

Sztab szkoleniowy w sezonie 2022/23^[8]

Pozycja	Imię i nazwisko
Trener	Philippe Clement
Asystent trenera	Johan van Rumst
Asystent trenera	Jonas Ivens
Trener bramkarzy	Frederic de Boever
Menadżer rozwoju sportowego	Yann Le Meur
Główny trener wydajności	Bruno Marrier
Naukowiec sportowy	Leo Nouvain
Główny trener wydajności	Sandy Guichard
Główny naukowiec sportowy	Filippo Sassi
Trener wydajności	Steeven Mandin

Z tym tematem związana jest kategoria: Piłkarze AS Monaco FC.

Stan na 30 sierpnia 2023^[9]

Nr	Poz.	Piłkarz
1	1 bramkarzBR	Radosław Majecki
2	2 obrońcaOB	Vanderson
3	2 obrońcaOB	Guillermo Maripán
4	3 pomocnikPO	Mohamed Camara
6	3 pomocnikPO	Denis Zakaria
7	3 pomocnikPO	Eliesse Ben Seghir
8	3 pomocnikPO	Eliot Matazo
9	4 napastnikNA	Myron Boadu
10	4 napastnikNA	Wissam Ben Yedder (kapitan)
12	2 obrońcaOB	Caio Henrique
14	2 obrońcaOB	Ismail Jakobs
16	1 bramkarzBR	Philipp Köhn
17	3 pomocnikPO	Aleksandr Gołowin
18	3 pomocnikPO	Takumi Minamino
19	3 pomocnikPO	Youssouf Fofana

Nr	Poz.	Piłkarz
21	3 pomocnikPO	Maghnes Akliouche
22	2 obrońcaOB	Mohammed Salisu
23	2 obrońcaOB	Yllan Okou
26	2 obrońcaOB	Ruben Aguilar
27	3 pomocnikPO	Krépin Diatta
29	3 pomocnikPO	Félix Lemaréchal
34	2 obrońcaOB	Chrislain Matsima
36	4 napastnikNA	Breel Embolo
37	3 pomocnikPO	Edan Diop
50	1 bramkarzBR	Yann Liénard
77	3 pomocnikPO	Gelson Martins
88	3 pomocnikPO	Soungoutou Magassa
99	2 obrońcaOB	Wilfried Singo
	4 napastnikNA	Folarin Balogun

Partnerzy w sezonie 2022/23^[10]

Królowie strzelców

Królowie strzelców ligi francuskiej występujący w barwach AS Monaco^[11]. Pogrubieni zostali zawodnicy obecnie grający w AS Monaco.

Kultowi gracze

Pogrubieni zostali zawodnicy obecnie grający w AS Monaco.

Najwięcej występów w AS Monaco^[12]

Nr.	Zawodnik	Mecze
1	Jean-Luc Ettori	753
2	Claude Puel	597
3	Manuel Amoros	348
4	Marcel Dib	326
5	Luc Sonor	314
6	Danijel Subašić	292
7	Emmanuel Petit	291
8	Franck Dumas	282
9	Dominique Bijotat	271
10	Ludovic Giuly	268

Rekordowe kupna^[13]

Nr.	Zawodnik	Sezon	Poprzedni klub	Kwota odstępnego
1	James Rodríguez	2013/14	FC Porto	45 milionów euro
2	Radamel Falcao	2013/14	Atlético Madryt	43 miliony euro
3	Wissam Ben Yedder	2019/20	Sevilla	40 milionów euro
4	Gelosn Martins	2019/20	Atlético Madryt	30 milionów euro
5	Aleksandr Gołowin	2018/19	CSKA Moskwa	30 milionów euro
6	Keita Baldé	2017/18	S.S. Lazio	30 milinów euro
7	João Moutinho	2013/14	FC Porto	25 milionów euro
8	Youri Tielemans	2017/18	RSC Anderlecht	25 milionów euro
9	Pietro Pellegri	2017/18	Genoa	20,9 miliona euro

Rekordowe sprzedaże^[5]

Nr.	Zawodnik	Sezon	Nowy klub	Kwota odstępnego
1	Kylian Mbappé	2018/19	PSG	180 milionów euro
2	Aurélien Tchouaméni	2022/23	Real Madryt	80 milionów euro
3	James Rodríguez	2014/15	Real Madryt	75 milinów euro
4	Thomas Lemar	2018/19	Atlético Madryt	72 miliony euro
5	Anthony Martial	2015/16	Manchester United	60 milionów euro
6	Benajamin Mendy	2017/18	Manchester City	57,5 miliona euro
7	Bernardo Silva	2017/2018	Manchester City	50 milionów euro
8	Fabinho	2018/19	Liverpool	45 milionów euro
9	Youri Tielemans	2019/20	Leicester City	45 milionów euro
10	Tiemoué Bakayoko	2017/18	Chelsea	40 milionów euro

Źródło^[14].

Lp.	Lata	Trener	Lp.	Lata	Trener	Lp.	Lata	Trener
1.	1948–1950	Jean Batmale[potrzebny przypis]	21.	1994	Jean Petit	41.	2022	Stéphane Nado
2.	1950–1952	Elek Schwartz	22.	1994–1995	Jean-Luc Ettori	42.	od 2022	Philippe Clement
3.	1952–1953	Angelo Grizzetti	23.	1995	Gérard Banide
4.	1953–1956	Ludwig Dupal	24.	1995–1999	Jean Tigana
5.	1956–1957	Anton Marek[potrzebny przypis]	25.	1999–2001	Claude Puel
6.	1957–1958	Louis Pirroni[potrzebny przypis]	26.	2001–2005	Didier Deschamps
7.	1958–1963	Lucien Leduc	27.	2005	Jean Petit
8.	1963–1965	Roger Courtois	28.	2005–2006	Francesco Guidolin
9.	1965–1966	Louis Pirroni[potrzebny przypis]	29.	2006	Ladislau Bölöni
10.	1966–1969	Pierre Sinibaldi	30.	2006–2007	Laurent Banide
11.	1969–1970	Louis Pirroni[potrzebny przypis], Robert Domergue	31.	2007–2009	Ricardo Gomes
12.	1970–1972	Jean Luciano	32.	2009–2011	Guy Lacombe
13.	1972–1974	Ruben Bravo	33.	2011	Laurent Banide
14.	1974–1975	Alberto Muro	34.	2011–2012	Marco Simone
15.	1976	Armand Forcherio	35.	2012–2014	Claudio Ranieri
16.	1977–1979	Lucien Leduc	36.	2014–2018	Leonardo Jardim
17.	1979–1983	Gérard Banide	37.	2018–2019	Thierry Henry
18.	1983–1986	Lucien Muller	38.	2019	Franck Passi, Leonardo Jardim
19.	1986–1987	Ștefan Kovács	39.	2019–2020	Robert Moreno
20.	1987–1994	Arsène Wenger	40.	2020–2022	Niko Kovač

Portale społecznościowe AS Monaco^[a] (stan na dzień 15 kwietnia 2023 r.)

Osobny artykuł: AS Monaco w europejskich pucharach.

• Reprezentacja Monako w piłce nożnej

• Oficjalna strona internetowa klubu (ang. • hiszp. • fr. • port. • ros.)
• profil klubu w grupie Transfery.info (pol.)