กลุ่มภาษาเกาะฟอร์โมซา
กลุ่มภาษาเกาะฟอร์โมซา (อังกฤษ: Formosan language) เป็นภาษาของชาวพื้นเมืองในไต้หวันซึ่งมีจำนวน 2% ของประชากรบนเกาะไต้หวัน[2] แต่มีจำนวนน้อยกว่านั้นที่ยังพูดภาษาดั้งเดิมของตน จากภาษาพื้นเมืองทั้งหมด 26 ภาษา เป็นภาษาตายแล้ว 10 ภาษา ที่เหลืออีก 4–5 ภาษาเป็นภาษาที่ใกล้ตาย[3][4] ที่เหลือจัดเป็นภาษาที่เสี่ยงที่จะกลายเป็นภาษาตาย
| Formosan | |
|---|---|
| กลุ่มภาษาเกาะฟอร์โมซา | |
| (ทางภูมิศาสตร์) | |
| กลุ่มเชื้อชาติ: | ชนพื้นเมืองดั้งเดิมไต้หวัน (Formosan people) |
| ภูมิภาค: | ไต้หวัน |
| การจําแนก ทางภาษาศาสตร์: | ออสโตรนีเซียน
|
| กลุ่มย่อย: |
|
| ISO 639-5: | fox |
| กลอตโตลอก: | None |
 กลุ่มภาษาเกาะฟอร์โมซาก่อนการตั้งรกรากของชาวจีนโดย Blust (1999), ภาษาในกลุ่มมาลาโย-โพลีเนเซีย (สีแดง) อาจอยู่ในกลุ่มภาษาเกาะฟอร์โมซาตะวันออก (สีม่วง) สำหรับบริเวณสีขาวไม่มีการตรวจสอบ; แผนที่บางฉบับระบุเป็น Luiyang, Kulon หรือกลุ่มภาษา'เกอตางาลัน'[1] | |
ภาษาพื้นเมืองของไต้หวันมีความสำคัญมากในทางภาษาศาสตร์ เพราะไต้หวันคล้ายจะเป็นจุดกำเนิดของตระกูลภาษาออสโตรนีเซียนทั้งหมด จากการจัดของโรเบิร์ต บลัสต์ (ค.ศ. 1999) กลุ่มภาษาเกาะฟอร์โมซามี 9 สาขาจากทั้งหมด 10 สาขาของตระกูลภาษาออสโตรนีเซียน[5] โดยอีกสาขาหนึ่งคือกลุ่มภาษามาลาโย-โพลีเนเซีย ราว 1,200 ภาษา ที่พบนอกเกาะไต้หวัน[6] แม้ว่านักภาษาศาสตร์ส่วนใหญ่ไม่ได้ยอมรับรายละเอียดของบลัสต์ทั้งหมด แต่ก็ยอมรับร่วมกันว่าตระกูลภาษาออสโตรนีเซียนมีจุดกำเนิดในไต้หวัน[7] และมีการศึกษาทางด้านพันธุศาสตร์มนุษย์เพิ่มเติมเกี่ยวกับสมมติฐานนี้[8]
ปัจจุบัน
กลุ่มภาษาเกาะฟอร์โมซาทั้งหมดกำลังถูกแทนที่ด้วยภาษาจีนกลางหลังจากที่รัฐบาลของสาธารณรัฐจีนเริ่มจัดการศึกษาให้ชาวพื้นเมืองในไต้หวัน[9][10]
ในปี พ.ศ. 2548 เพื่อช่วยอนุรักษ์ภาษาของชาวพื้นเมืองดั้งเดิมไต้หวัน รัฐสภาได้กำหนดระบบการเขียนสำหรับภาษาของชาวพื้นเมืองไต้หวันทั้งหมดโดยใช้อักษรโรมัน สภายังจัดให้มีชั้นเรียนและโปรแกรมการรับรองภาษาสำหรับสมาชิกของชุมชนพื้นเมืองและชาวไต้หวันที่ไม่ใช่ชาวพื้นเมืองเพื่อช่วยกระบวนการอนุรักษ์[11]
รายชื่อภาษา
การกำหนดขอบเขตของภาษาและสำเนียงโดยทั่วไปทำได้ยาก และมักมีข้อโต้แย้งเสมอ ซึ่งพบได้เช่นกันในการศึกษาภาษาในกลุ่มนี้ โดยเฉพาะภาษาของเผ่าที่คล้ายกัน โดยทั่วไปมีการจัดแบ่งดังนี้
- ภาษาที่ยังมีผู้ใช้อยู่ ได้แก่
- กลุ่มภาษาอตายัล ได้แก่ ภาษาอตายัล, ภาษาซีดิกหรือภาษาตรูกู, ภาษาบูนัน
- กลุ่มภาษาอามิส ได้แก่ ภาษาอามิส, ภาษาอามิสนาเตารัน, ภาษากาวาลัน, ภาษาไปวัน, ภาษาปาเซะห์, ภาษาไซซิยัต, ภาษาปูยูมา, ภาษารูไก, ภาษาเตา (Tao), ภาษาเทา (Thao), ภาษาซากิซายะ
- กลุ่มภาษาเซา ได้แก่ ภาษาเซา, ภาษาซาอารัว, ภาษากานากานาบู
- ภาษาที่สูญแล้ว ได้แก่ ภาษาบาบูซะห์, ภาษาบาซาย, ภาษาเกอตางาลัน, ภาษาเกอตางาลัน มากาเตา, ภาษามากัตเตา ปาโปรา, ภาษาโปโปรา, ภาษาซีรายา, ภาษาตริวัน, ภาษาเตากัส
อ้างอิง
แหล่งข้อมูลอื่น
วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี ในภาษาซีดิก- วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี ในภาษาไปวัน
- Academia Sinica's Formosan Language Archive project เก็บถาวร 2 พฤษภาคม 2006 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- Linguistics and Formosan Languages เก็บถาวร 9 กุมภาพันธ์ 2010 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- 原住民族語言線上詞典 Yuánzhùmínzú yǔyán xiànshàng cídiǎn (ในภาษาจีน) – "พจนานุกรมออนไลน์ภาษาชนพื้นเมืองดั้งเดิม" เว็บไซต์โดย the Indigenous Languages Research and Development Foundation
- แผนที่: Formosan Languages and Yami (PDF) เก็บถาวร 3 กรกฎาคม 2007 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
