ภาษาอเวสตะ
ภาษาอเวสตะ (อังกฤษ: Avestan language) เป็นภาษาที่เก่าแก่ที่สุดของชาวอิหร่านโบราณ มีอายุไล่เลี่ยกับ ภาษาพระเวท หรือ ภาษาไวทิกะ ซึ่งเป็นภาษาบันทึกคัมภีร์พระเวทของฝ่ายอินเดีย ภาษาอเวสตะเป็นภาษาที่บันทึกความเชื่อทางศาสนาของคนอิหร่านโบราณที่เก่าแก่ที่สุดของชาตินี้ ใช้ในบทสวดมนต์ของศาสนาโซโรอัสเตอร์
| ภาษาอเวสตะ | |
|---|---|
| 𐬎𐬞𐬀𐬯𐬙𐬀𐬎𐬎𐬀𐬐𐬀𐬉𐬥𐬀 | |
| ภูมิภาค | เกรตเตอร์อิหร่าน |
| ยุค | ยุคสัมฤทธิ์ตอนปลาย, ยุคเหล็ก |
| ตระกูลภาษา | อินโด-ยูโรเปียน
|
| ระบบการเขียน |
|
| รหัสภาษา | |
| ISO 639-1 | ae |
| ISO 639-2 | ave |
| ISO 639-3 | ave |
| Linguasphere | 58-ABA-a |
 Yasna 28.1, Ahunavaiti Gatha (Bodleian MS J2) | |
ภาษาอเวสตะจัดอยู่ในตระกูลภาษาอินเดีย-ยุโรป สาขาย่อยอินเดีย-อิหร่าน (อินโด-อิเรเนียน)เป็นภาษากลุ่มอิหร่านที่เก่าสุดเท่าที่มีหลักฐาน เช่นเดียวกับภาษาเปอร์เซียโบราณ เขียนด้วยอักษรอเวสตะ ภาษานี้แบ่งได้เป็นสองกลุ่มคือ
- ภาษาอเวสตะเก่า หรือ อเวสตะคาถิก เป็นภาษาโบราณที่มีไวยากรณ์ใกล้เคียงกับภาษาพระเวท มีการผันคำนามมาก คาดว่าใช้อยู่ในช่วง 457 ปีก่อนพุทธศักราช
- ภาษาอเวสตะใหม่ มีสองระบบคือระบบดั้งเดิมและระบบประดิษฐ์ โดยระบบแรกพัฒนามาจากภาษาอเวสตะเก่า และน่าจะใช้เป็นภาษาพูดจนถึง 257 ปีก่อนพุทธศักราช ส่วนระบบประดิษฐ์เป็นระบบที่ไม่ใช้เป็นภาษาพูด แต่ใช้ในการเขียนหนังสือของนักบวช
ไวยากรณ์
คำนาม
| การก | ปัจจัย "ปกติ" | อะ การันต์ : (ปุล., นปุ.) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| เอกพจน์ | ทวิพจน์ | พหูพจน์ | เอกพจน์ | ทวิพจน์ | พหูพจน์ | |
| กรรตุการก | -s | -ā | -ō (-as), -ā | -ō (yasn-ō) | -a (vīr-a) | -a (-yasna) |
| อาลปนการก | - | -ā | -ō (-as), -ā | -a (ahur-a) | -a (vīr-a) | -a (yasn-a), -ånghō |
| กรรมการก | -em | -ā | -ō (-as, -ns), -ā | -em (ahur-em) | -a (vīr-a) | -ą (haom-ą) |
| กรณการก | -ā | -byā | -bīš | -a (ahur-a) | -aēibya (vīr-aēibya) | -āiš (yasn-āiš) |
| สัมปทานการก | -ē | -byā | -byō (-byas) | -āi (ahur-āi) | -aēibya (vīr-aēibya) | -aēibyō (yasn-aēibyō) |
| อปทานการก | -at | -byā | -byō | -āt (yasn-āt) | -aēibya (vīr-aēibya) | -aēibyō (yasn-aēibyō) |
| สัมพันธการก | -ō (-as) | -å | -ąm | -ahe (ahur-ahe) | -ayå (vīr-ayå) | -anąm (yasn-anąm) |
| อธิกรณการก | -i | -ō, -yō | -su, -hu, -šva | -e (yesn-e) | -ayō (zast-ayō) | -aēšu (vīr-aēšu), -aēšva |
คำกริยา
| บุรุษ | เอก. | ทวิ. | พหุ. |
|---|---|---|---|
| 1. | -mi | -vahi | -mahi |
| 2. | -hi | -tha | -tha |
| 3. | -ti | -tō, -thō | -ngti |
อเวสตะกับสันสกฤต
ภาษาอเวสตะมีความคล้ายกับภาษาสันสกฤตพระเวทอย่างมาก ดังตัวอย่างข้อความนี้:[1][2][a]
| ภาษาอเวสตะ | tәm amanvantәm yazatәm | sūrәm dāmōhu sәvištәm | miθrәm yazāi zaoθrābyō |
|---|---|---|---|
| ภาษาพระเวท | tám ámanvantam yajatám | śū́ram dhā́masu śáviṣṭham | mitrám yajāi hótrābhyaḥ |
| ภาษาอินโด-อิเรเนียนดั้งเดิม | *tám ámanvantam yaǰatám | *ćū́ram dhā́masu ćávištham | *mitrám yǎǰāi jháutrābhyas |
ดูเพิ่ม
- ภาษาอินโด-ยูโรเปียนดั้งเดิม
- ภาษาอินโด-อิเรเนียนดั้งเดิม
- ภาษาพระเวท
หมายเหตุ
อ้างอิง
ข้อมูลทั่วไป
- Beekes, Robert S. P. (1988), A Grammar of Gatha-Avestan, Leiden: Brill, ISBN 90-04-08332-4.
- Hoffmann, Karl; Forssman, Bernhard (1996), Avestische Laut- und Flexionslehre, Innsbrucker Beiträge zur Sprachwissenschaft 84, Institut fur Sprachwissenschaft der Universität Innsbruck, ISBN 3-85124-652-7.
- Kellens, Jean (1990), "Avestan syntax", Encyclopedia Iranica, vol. 3/sup, London: Routledge & Kegan Paul
- Skjærvø, Prod Oktor (2006), Old Avestan, fas.harvard.edu.
- Skjærvø, Prod Oktor (2006), Introduction to Young Avestan, fas.harvard.edu.
- Vaan, Michiel (2014), Introduction to Avestan (Brill Introductions to Indo-European Languages, Band 1), Brill, ISBN 978-90-04-25809-9.
แหล่งข้อมูลอื่น
วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ ภาษาอเวสตะ